Pratov, A, to

1- kurtagi kesib olinadigan payvandust; 2-barg qo‘ltig‘idan kesib olinadigan kurtak; 3- atrofdagi po‘stlog‘i va barg bandi bilan kesib olingan kurtak; 4- kurtakni o‘rnatish uchun po‘stlog‘i «T» shaklida kesilgan payvandtag; 5- po‘stloq orasiga kurtakning o‘rnatilishi; 6- po‘stloq orasiga o‘rnatilgan kurtak; 7- chipta bilan bog‘langan kurtak; 8- kurtakdan ko‘kargan novda payvandtagga bog'langan.


Vegetativ yod bilan ko‘payadigan o‘simliklardan yana biri qulupnaydir. U, asosan, poyasidanko‘payadi. Bitta asosiy tupdagi poyalaming sudralib o‘sishi hisobiga bir necha tup qulupnay hosil bodadi. Asosiy tup dan o‘sib chiqqan sudra- luvchi yosh poyasi jingalak deyiladi. Yozda qulay sharoitda jingalakdagi kurtaklardan barg va ildizchali kichik o‘simlik tupi rivojlanadi. Avgust oyida yoki kelgusi yil bahorida yosh nihollar boshqa joyga olib odkaziladi. Bunday o‘simliklar gultuvaklarda va ochiq yerda o‘stiriladigan manzarali o‘simliklar orasida ham ko‘p uchraydi.
Bundan tashqari, ayrim odimhklarning tugunagi va piyoz- boshi kesib yoki bodaklarga bo‘lib ekiladi. Ba’zi madaniy o‘simliklar parxish yodi bilan ko‘paytiriladi (tok, atirgul, qoraqat). Bunda o‘simliklar novdasining madum qismi asosiy poyadan ajratilmagan ho Ida tuproqqa ko‘miladi. Ko‘milgan novda ildiz hosil qilgandan keyin asosiy poyadan ajratiladi.
Shunday qilib, tez va yuqori hosil olish, yaxshi sifatli nav- lami saqlab qolish hamda ko‘paytirish maqsadida madaniy o‘simliklar vegetativ yod bilan ko‘paytiriladi.


92

1. 
   Tok, anjir, anor, jiyda va terakni qalamchasidan
   ko‘paytirish uchun nima qilish kerak?
   
2. 
   Qalamchalar o‘sib chiqishi uchun qanday sharoit
   zarur?
   
3. 
   Kurtak payvand qanday qilinadi?
   

* * *
Topishmoqlar javoblari.
1.Paxta. 2.Qulupnay. 3.Limon.
Foydalanilgan asosiy manbalar
SaKupoe K. 3, Haduee M. M., Pfpamoe VIT., ffoicaMOJixaHoe X.A. PyccKO- ysdeKCKHH KpaTKHH tojikobbih cnOBapB boraHHHecKHX TepMHHOB. - T.: PIsnaTejiBCTBO AH YsoeKi-icTaHa, 1963.
Kypcauoe JI.IT., KoMapuuijKuu H.A., Meuep K.H., Pa3dopcKuu B.0., Ypanoe A. A. EoTaHHKa. 2 TOMa. - T.: FocynapcTBeHHOe nsnarejiBCTBO bbic- rnero n cpe^Hero cnennajiBHOro oopasOBaro-m VsoeKHCTaHa, 1963. Haduee M.M. EoTaHHKa amac Jiyrarn. - T.: «OaH», 1969.
Pratov O \P, Nabiyev M.M. 0‘zbekiston yuksak o'siinliklarining zamonaviy tizimi. -T.: <<0‘qituvchi», 2007.
Tlpamoe y.IT., Adunoe TO. CoBpeMeHHaa cncTeMarnKa BBicmnx pacTCHHH YBbeKHCTaHa n hx ysbeKCKHe HaBBamra. - T.: 1995.
CaxodudduHoe C.C. YcHMJiHKJiap cncTeMaTHKacn. 2. - T. Yso. naBJiar yKyB-nen. Harnp. 1966.
0‘zbekiston Respublikasi «Qizil kitob»i. - T.: «Chinor ENK»:, 2006. EjieueecKuu AT., Conoebeea M.IT., TuxoMupoe B.H. EoTaHHKa. CncTeivia- THKa BBicmnx hjih HaseMHBix pacreHHH. - M.: ACA^EMA., 2001. OnpenejiHTejiB pacTCHnn CpenHen Abhh, tt. I-X. -T.: «OaH», 1968,1993. TTpeueu IT., OeepcP, AuKxopu C. CoBpeMCHHaa ooTaro-iKa. - M.: «Mnp», 1990.
Taxmadjfcm A.JT. CncTeMa MaraojiHOcjDhtob. — JI.: Hayica. 1987.
Onopa YsoeKHCTaHa, tt. I-VI. - T.: «OaH», 1941-1962.
TTmenee PIT., Aeepbmoe JI.B. EoTaHHKa ajm yuHTejis. P.2. - M.: «npo~ cBem;eHHe», 1997.
Izoh: darslikdagi sanalar va atamalar bo ‘yichafoydalanilgan manbalarning toliq ro‘yxati Respublika Ta’lim markazi qoshidagi biologiya fani bo yicha Ilmiy metodik kengashning 2015-yil 25-fevraldagi 1-sonli qarori bilan tasdiqlanib, tavsiya etilgan,
Mazkur ro‘yxat Respublika Ta’lim markazining veb-sayti (rtm.uz)da joylashtirilgan.





93

MUNDARIJA

So‘zboshi 3

1. 
   bob. GULLI 0‘SIMLIKLAR 9
   

1.