PT o „ 0 ‘qituvchi“ nashriyot-matbaa ijo d LV 'tjyi toshkent — 2012

*
( ~ ) Q ( /
ziz muxlis, siz bilan bir qur bolaligimni eslab, bahonada 
adabiyot, she'r, qisman shoirlik haqida suhbatlashib oldim. 
Ko'nglimdan joy olgan ba’zi she'rlam i ilindim. Sizda she’r haqida 
ozm i-ko‘pmi tasawur, tushuncha hosil bo‘1gan bo'Isa kerak. Endi 
bevosita „she’r“ yozish darsiga o'tsak. „Gapingiz g'alati, she’r degan 
narsa dabdurustdan to ‘qib yozilm aydi, balki yurakda tu g ‘iladi 
deyayotgan edingiz-ku“ , deysizmi? Bu mulohazangizda jon bor.
66
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Darhaqiqat, u qalbda qo'shiqday tug'iladi, 
ilhom bilan qog‘oz 
betiga ko'chadi.
D astlab sh e 'rn in g sh ak l-sh am o y ili h aqida su h b atlash ay lik . 
Chunki shakl-shamoyilini joyiga keltirmay turib she'r yozib bo‘l- 
maydi.
0 ‘zingizga maMum, she'riy asarlar satrlardan tashkil topadi. Har 
bir qatorimiz bir satr, ya’ni bir misra hisoblanadi. To'rtlik yozmoqchi 
boMsak, to'rt satr (misra), sakkizlik yozmoqchi bo‘lsak, sakkiz satr 
(misra) qoralashimiz kerak.
Har bir satr maMum bo ‘g‘inga ega bo'ladi. Masalan, birinchi 
satrimizdagi so'zlar 9 bo‘g‘inni tashkil etsin, Qofiyalanish bu o'rinda
a, b, d, b shaklda boMa qolsin. Biz yozishni o'rganayotgan „she’r“ 
shakli „O najon“ deb atalsin. Qofiya so'zlarimiz 
o n a jo n
— 
a , j o n i m
—
b , n u r i — d , q o n im — b
tarzda boMsin. Endi bu so'zlarni toMdiril- 
magan satrlar shaklida yozamiz. Mana bunday:
..................................................
o n a j o n ,
.................................................
J o n i m .
..................................................
n u r i ,
..................................................
q o n i m .
Yodingizda boMsa, bo‘gMnni shartli ravishda 9 ta deb olgan edik. 
Demak, birinchi satrni toMdirish uchun yana 6 bo'g'inli (chunki 
„o-na-jon“ so‘zi 3 bo‘g‘in), 2,3,4-satrlami toMdirish uchun esa har 
bir satrga 7 bo‘gMnli, mazmunga mos so'zlam i topib 
qo'yishimiz 
kerak boMadi. Masalan, 
to ‘rtlikni m ana bunday toMdiramiz: