Qaraqalpaq til bilimi

Árman, gijiniw, kemsitiw, uyalıw:

Mısallar:

1. 
   – Qarap bolsın Eshbaydıń dushpanları!...- degen súrenlerdi de esitpegendey, sálem bergenlerge jadırap basın ırǵaydı.
   
2. 
   – Himm, aytqanlarıńız ózińizge qayttı!
   
3. 
   – Waha-ha-aha!- Sayımbet kúldi. – Sennen aqımaq adam joq!
   
4. 
   – Qırsıǵına ketsem men endigi jasımdı jasamy-aq qoyaman, barısaman, baratuǵın jerińizge!
   
5. 
   – Biraq siz sot aǵa, aqımaqlıǵıńızdı durıs moyınladıńız!
   

6. 
   Qutlıqlaw, sálemlesiw, xoshlasıw, harmasın aytıw, alǵıs aytıw:
   

Mısallar:

1. 
   – Háááww, jol bolsın! - dep irikti Orazımbet.
   
2. 
   – Eshbay ámekimizge shan-sharaflar bulsin!
   
3. 
   – Endi biz benen qıyamet mahsher kúninde kórisesiz, ırza bolıń!
   
4. 
   – Há, bereket tabıń, sóytip bir, toyǵan toqlıday montıyısıńdaǵı!
   
5. 
   – Sóytósse, bereket tap, qáyinim!
   
6. 
   – Yapırmay, bala, quday bunıńday jetkermes!
   
7. 
   – Yaqshı, yaqshı, arqa súyer asqar tawım!
   
8. 
   – Bosanıp ketip, jaqsılıqtı umıtpay, sálemlesiwge kelgen adamdı birinshi ret kóriwim!
   

Juwmaqlaw

Juwmaqlastırıp aytqanda Sháwdirbay Seytov qaraqalpaq jazıwshı-shayırlarınıń ishinde shıǵarmaları temalarınıń aktuallıǵı menen ajıralıp turadı. Yaǵnıy onıń dóretpelerinde dáwirdiń ashshı haqıyqatları sáwlelengen. Ásirese jazıwshınıń úlken tartısıwlarǵa sebep bolǵan “Xalqabad” tetrologiyası tek ǵana Sháwdirbay Seytov dóretiwshiliginde emes, qaraqalpaq ádebiyatında da ayrıqsha orın iyeleydi.

Sonday-aq ol óz dóretpelerin tuwılǵan jerin jıllı sózler, kóterińki maqtanısh, Watanǵa sadıqlıq sezimleri menen dóretken.
XX ásirdiń ekinshi yarımınan baslap dóretiwshilik etken qaraqalpaq jazıwshısı óz qosıqları hám dóretpeleri menen xalıqtıń kewlinen tereń orın iyelegen. Olar sol dáwirdegi zulımlıqlardı óz dóretpelerinde keńnen tanıtqan. Xalıqtıń jırın jırlawshı, dártin aytıwshı shıǵarmalardı dóretken.
Qaraqalpaqstan xalıq jazıwshısı Sháwdirbay Seytovtıń derlik barlıq shıǵarmalarında tildiń bárshe normalarına juwap beretuǵın tárizde kórkemlew, leksikalıq hám sintaksislik qurallar únemli paydalanılǵan. Búl kurs jumısında bizler tek ǵana “Xalqabad” shıǵarmasında qollanılǵan gáptiń mánisi boyınsha túrlerin kórip shıqtıq. Basqa shıǵarmaların alıp qaraytuǵın bolsaq, ásirese poeziyalıq dóretpeleri kórkemlew qurallarınıń káni desek te boladı. Usı shıǵarmanıń ózinde de gáplerdiń mánisi boyınsha túrleriniń shek-shegarası joq. Derlik hárbir gápti qospa gáp túrinde, astarlı etip jazǵan. Bul ele ullı jazıwshınıń shıǵarmaları boyınsha izertleniwlerdiń baslanıwı. Aldında ele kóp tildiń tarawları boyınsha izertlewler alıp barıladı.