Qayd raqami

Ichburug`. Yo'g'on ichakning pastki qismi shilliq qavatining yallig'lanishi, yaralar hosil bo`lishi bilan kechadigan yuqumli kasallik.
Sababi.Kasallikni bir guruh dizenteriya mikroblari (Fleksner, Kruzi-Zonne va boshqa) qo`zg`atadi. Infeksiya manbai bemor odam va mikrob tashib yuruvchi sog' odam hisoblanadi. Mikroblar sog'lom odamga oziq-ovqat, suv, iflos qo'l orqali yuqadi. Infeksiyaning tarqalishida qora pashshalar katta rol o'ynaydi.
Belgilari. Kasallik to'satdan boshlanadi.Qorinning pastki chap sohasi burab og'riydi, ichi ketadi. Najasda yiring aralash qon bo'ladi.Tez-tez hojat qistaydi. Hojatga borish sutkada 8-10 martadan 30-40 martagacha bo`lib, kuchanish va og`riq bilan kechadi.
Tibbiy yordam. Mikroblarga qarshi levometsitin, gentamitsin, furazolidon (1-2 tasi), qorindagi og'riqni kamaytirish uchun no-shpa tabletka yoki muskul orasiga.
Oldini olish. Shaxsiy gigiyenaga amal qilish, qora pashshalarni yuqotish choralarini ko'rish kerak.


4.Salmonellyoz. Ovqatdan zaharlanish.
Salmonellyoz. Qusish, ich ketish bilan kechadigan yuqumli ichak kasalligidir.
Sababi. Kasallik tayyor ovqat mahsulotlari, ayniqsa go'sht, baliq va sut mahsulotlarining salmonella deb ataluvchi mikroblar bilan zararlanishi natijasida yuzaga keladi.
Belgilari. Zararlangan taom iste'mol qilingandan so'ng, bir necha soat o'tgach, bemorda ko'ngil aynishi, qusish, qorinda g`ijimlovchi og'riq paydo bo'ladi, ichi suyuq ketadi. Najas suyuq, shilimshiqli va ko'pikli bo'ladi, bemor darmonsizlanadi.
Tibbiy yordam. 1.Zararlangan (eskirgan, aynigan) ovqat iste'mol qilingan bo`lsa, zudlik bilan me`dani yuvish zarur.
2.Ichburug'da qo'llanadigan dorilar beriladi.
Ovqatdan zaharlanish. Bu guruhga qusish va ich ketish bilan kechadigan kasalliklar kiradi.
Sababi. Stafilakokk, enterakokk, protey mikroblari bilan zararlangan va kimyoviy moddalar bilan zaharlangan taomlarni iste'mol qilish.
Belgilari. Zararlangan taom, meva, sabzavotlarni iste'mol qilgandan so'ng, bir necha soat o'tgach ko'ngil aynish, qusish, qorinning yuqori sohasida og'riq, tana haroratining ko'tarilishi yuzaga keladi.
Tibbiy yordam. 1.Tez yordam chaqirib, bemor shifoxonaga yuborilishi kerak.
2.Tez yordam kelgunicha uzoq vaqt o'tadigan bo'lsa, quyidagi birinchi tibbiy yordam ko'rsatiladi:

• 
  me'da qaynatib, sovitilgan iliq suv (yoki gazi chiqarilgan mineral suv) bilan ketma-ket 2-3 marta yuviladi;
  
• 
  me'da yuvilgach, bemor issiq to'shakka yotqiziladi, oyoqlariga issiq grelka qo'yiladi, issiq shirin choy, iliq mineral suv ichiriladi;
  
• 
  mikroblarga qarshi levometsitin, furazolidon ichishga beriladi;
  
• 
  zaruriyatga ko'ra intoksikatsiyaga qarshi tadbirlar o'tkaziladi;
  

- kofein, kordiamin, kamfora (bittasi) - 1 ml teri ostiga yuboriiadi.
Oldini olish. 1.Shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilish;
2.Bir necha soat turib qolgan ovqatlarni iste'mol qilmaslik;
3.Zaharli zamburug'lar, achchiq bodom va boshqa zaharli o'simliklar mevalarini iste`mol qilmaslik, bu haqda bolalarga tushuntirish;
4.Zaharli kimyoviy moddalar bilan zararlangan suv, meva-sabzavotlarni iste'mol qilmaslik.Ariq, hovuz, quduq suvlarini hatto idish-tovoq, meva-sabzavotlarni yuvish uchun ham qaynatib ishlatish.