Qədim türk xalqlarının dinləri

1863-1864-cu il Polşa üsyanı

Polşa üsyanı 1863-1864 (1863 Yanvar Üsyanı)-Polşa, Litva Krallığı və qismən Belarusiya və Sağ Sahil Ukrayna ərazilərini əhatə edən Polşaların Rusiyaya qarşı milli azadlıq üsyanı.

Qiyamın səbəbi Polşa cəmiyyətinin inkişaf etmiş hissəsinin milli müstəqillik əldə etmək və dövlətçiliyi bərpa etmək istəyi idi. Polşa milli hərəkatının yüksəlişinə azadlıq və birləşmə uğurları, Avropa ölkələrində demokratik qüvvələrin artması, Rusiyada gizli radikal demokratik təşkilatların yaradılması və fəaliyyəti kömək etdi. 1850 -ci illərin sonunda rus ordusunun tələbələri və zabitləri arasında yaranan Polşa vətənpərvər təşkilatları, rus sui -qəsdçiləri ilə razılaşaraq üsyana hazırlaşmağa başladılar.

1861 -ci ilin sonunda milli hərəkatda "ağ" və "qırmızı" partiyalar adlanan iki əsas siyasi düşərgə var idi. "Ağlar" əsasən mülayim zadəgan və burjua dairələrini təmsil edir, Krallığın siyasi muxtariyyətini və 1772 -ci il sərhədlərinə görə Litva, Belarusiya və Ukrayna torpaqlarını əldə etməyə imkan verən "passiv müxalifət" taktikasının istifadəsini müdafiə edirdi. "Qırmızılar" ın tərkibinə Polşanın silah gücü ilə tam müstəqillik əldə etmək və sərhədləri daxilində dövləti bərpa etmək istəyi ilə birləşən heterojen ictimai-siyasi ünsürlər daxil idi.

Margrave A. Veliopolskinin başçılıq etdiyi mühafizəkar aristokratik dairələr, çarlığın muxtariyyətinin xeyrinə müəyyən güzəştlərlə razılığa gəlməsini müdafiə edirdilər. 1862 -ci ilin iyununda Qırmızılar Mərkəzi Milli Komitəsi (TsNK) yaratdı, burada baş rolu J. Dombrovski, Z. Padlevski, B. Şvarts, A. Giller oynadı (silahlı üsyan üçün bir plan hazırladı). Polşadakı Rus Zabitlər Komitəsinin üzvləri, qurucularından və liderlərindən biri ukraynalı A. Potebnya olan qiyamın hazırlanmasında iştirak etdilər. Komitə Polşadakı üsyanın ümumrusiya inqilabına təkan verəcəyini əvvəlcədən bilirdi. Üsyanın başlanğıcı 1863 -cü ilin yazına planlaşdırılırdı.

CNK, Polşa xalqına bir manifest verdi və korvein ləğv edilməsi və kəndlilərin mülklərinin sahibi olaraq elan edilməsi ilə əlaqədar itirilmiş torpaq üçün torpaq sahiblərinə təzminat verdi. 1863 -cü ilin fevralında TsNK ukraynalı kəndliləri qiyama qoşulmağa çağırdı. Ancaq kəndlilər, Polşa zadəganlarının Ukrayna torpaqlarına təcavüzlərini bölüşməyərək aksiyanı dəstəkləmədilər. Əsasən Polşalı bəylər Kiyev bölgəsindəki və Voliniyadakı silahlı dəstələrdə iştirak etdilər. V. Rudnitskinin rəhbərliyi altında bu dəstələrdən ən böyüyü E.Rujitsky çar qoşunlarına müqavimət göstərməyə çalışdı, lakin mayın sonunda Avstriya sərhədini keçmək məcburiyyətində qaldılar.

1863 -cü ilin mayında TsNK Milli Hökumət (NU) oldu, geniş bir yeraltı inzibati şəbəkə (polis, vergilər, poçt şöbəsi və s.) yaratdı və uzun müddət çar idarəsi ilə paralel olaraq uğurla fəaliyyət göstərdi. Üsyanın əvvəlindən "ağlar" la "qırmızılar" arasında ciddi fərqlər var idi. "Ağlar" Qərb dövlətlərinin müdaxiləsinə arxalanaraq "Qırmızılar" ın radikal ictimai-siyasi planlarına qarşı çıxdılar. Üsyanın başında diktatorların - əvvəlcə "qırmızı" lardan L. Meroslavskinin, sonra "ağlılar" dan M. Lyangeviçin qoyulması cəhdləri istənilən nəticəni vermədi. Qərb dövlətləri diplomatik demarşlarla məhdudlaşdılar.

17 oktyabr 1863 -cü ildə NU -nu ələ keçirən qırmızılar yeni bir diktator təyin etdi - General R. Traugutt. Sonuncunun üsyanı gücləndirmək cəhdləri uğursuz oldu. Hələ 1863-cü ilin yazında çar M. Muravyovu Litva və Belarusun (Şimal-Qərb Ərazisi) general-qubernatoru, F. Berqi isə Krallığı general-qubernator təyin etdi. üsyan. Eyni zamanda, 1864 -cü ilin mart ayının əvvəlində hökumət, imperiyanın digər torpaqlarına nisbətən kəndlilər üçün daha əlverişli şərtlərlə həyata keçirilən kəndli islahatı haqqında fərmanlar elan etdi.

1863-1864-cü illər Polşa Üsyanı, Polşa-Litva Birliyinin parçalanmasından əvvəl mövcud olan 1772-ci il sərhədləri daxilində dövlətlərini bərpa etmək məqsədi ilə Rusiya İmperiyasındakı polyakların milli azadlıq üsyanıdır.

8.