|
Şəkil 17.1. Təbii suların məqsədli təyinatına görə təsnifatı
Dünyanın müxtəlif regionlarında su ehtiyatlarından istifadə növü olduqca müxtəlifdir. Sudan ən çox kənd
təsərrüfatında istifadə olunur. Ədəbiyyat məlumatlarına görə kənd təsərrüfatında hər il 3500-3600 km
3
su
işlədilir, bunun 70 faizi suvarmaya sərf olunur. Kənd təsərrüfatında istifadə olunan suyun miqdarı sənayedə
olduğundan 3,4-4,0 dəfə artıqdır. Hazırda dünyada 250 mln hektara yaxın kənd təsərrüfatı bitkiləri və bağlar,
plantasiyalar suvarılır. Hər hektara təxminən 12-14 m
3
su verilərsə, suvarmaya 2800-3000 km
3
su sərf olunur
(Nəbiyev, 2000). Suvarılan torpaqların sahəsi ən çox Asiyada yerləşir. Praktiki olaraq burada suvarma bütün
ölkələrdə tətbiq edilir. Suvarılan sahələrin əsas massivləri kontinentin cənub və şərqində yerləşir, onun çox
hissəsində çəltik becərilir. Bununla belə Asiyanın bütün suvarılan torpaqlarının 2/3-dən çoxu yalnız üç ölkənin
payına düşür (Çin, Hindistan və Pakistan) və təxminən 1000 km
3
su sərf olunur, bu dünyada suqəbuledicilərdən
suvarmaya işlədilən suyun yarısına qədərini təşkil edir. Asiyanın bütün ölkələrində suvarmaya sərf olunan
suyun miqdarı bütün digər istahlakçılarını xeyli ötüb keçir və təxminən 82% təşkil edir. Avropada bütövlükdə
bu rəqəm 30-u keçir.
Suvarma üçün şirin su ehtiyatlarının xeyli hissəsindən istifadə olunur və 3/4-ü geri qaytarılmır. Tarlalardan
drenaj şəbəkəsi ilə qayıdan sular tarlalarda alaqlara və zərərverici həşəratlara qarşı işlədilən müxtəlif maddələrlə
(pestisidlər) və mineral gübrələrlə güclü çirklənməyə məruz qalır.
Dostları ilə paylaş: | 
