QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

 

17.4.2. Dəniz və okeanların qorunması 

1954-cü ildə Londonda Beynəlxalq konfrans keçirilərək dəniz mühitini çirklənmədən qorumaq üzrə 

dövlətlər qarşısında razılaşdırılmış məqsəd qoydu. Bəşəriyyət tarixində ilk dəfə Beynəlxalq hüquqi sənəd qəbul 

edilərək dövlətlər dəniz mühitini qorumağı öhdələrinə götürdülər. Dənizləri neftlə çirklənmədən qorumaq üzrə 

1954-cü il Beynəlxalq konvensiya BMT tərəfindən qeydə alındı.  

---

 

256

Dünya okeanının qorunması haqqında sonrakı fikir (qayğı) öz ifadəsini 1958-ci ildə BMT-nin Cenevrədə 

dəniz hüququ üzrə keçirdiyi I Beynəlxalq konfransının 4 konvensiyasında öz  ifadəsini tapdı: açıq dəniz 

haqqında;  ərazi dənizi və ona bitişik zona haqqında; kontinental şelf haqqında; balıqçılıq və  dənizin canlı 

resurslarının qorunması haqqında. Bu konvensiyalar dəniz hüququnun prinsipləri və normalarını hüquqi 

baxımdan möhkəmlətdi.  

Açıq dəniz dedikdə  nə  ərazi dənizinə, nə  də istənilən dövlətin daxili sularına aid olmayan dənizin bütün 

hissəsi başa düşülür. Açıq dəniz haqqında  Cenevrə konvensiyası  dəniz mühitini çirklənmədən qorumaq 

məqsədilə  dəniz mühitini neftlə, radioaktiv tullantılarla və digər zərərli maddələrlə çirklənməsinin qadağan 

olunması və həyata keçirilməsi üzrə hər bir ölkənin qarşısında qanunlar işləyib hazırlamaq vəzifəsini irəli sürdü.  

Beynəlxalq Konvensiyalar dəniz mühitinin çirklənməsinin qarşısını almaqda müəyyən rol oynadı. 1973-cü 

ildə Londonda dənizin çirklənməsinin qarşısını almaq üzrə Beynəlxalq Konfrans çağırıldı. Konfrans gəmilərin 

suyu çirkləndirməsinin qarşısını almaq üzrə Beynəlxalq Konvensiya qəbul etdi. 1973-cü ilin konvensiyası 

dənizin yalnız neftlə deyil, həm də digər zərərli maye maddələrlə, həmçinin tullantılarla (çirkab suları, gəmilərin 

zibili və s.) çirklənməsinin qarşısını almaq üzrə  tədbirlər nəzərdə tutur. Konvensiyaya əsasən hər bir gəminin