Qida fiZİologiyasi fəNNİ azərbaycan böLMƏSİ muhazire qida fiZİologiyasinin qisa iNKİŞaf tariXİ Plan 1

2) Qida rasionlarında zülal normalaşdırılmasına elmi yanaşmalar 
Qidalanma  üzrə  bəzi  mütəxəssislər  hesab  edirlər  ki,  insan  hər  gün  və  kifayət 
qədər  zülal  qəbul  etməlidir.  Orqanizmə  zülalın  daxil  olması  az  müddətlərdə  (1-2 
gün)  belə  kəsilərsə,  bu  zaman  bədən  öz  məxsusi  zülallarını  daxili  (endogen) 
qidalanmaya sərf etməyə başlayır. Bəzi hesablamalara görə orta çəkili, kifayət qədər 
şəkər  və  yağla  təmin  olunmuş  qarışıq  qida  ilə  qidalanan  yaşlı  adamın  cinsdən  və 

---

 
58 
 
əmək  fəaliyyətindən  asılı  olaraq,  hər  kiloqram  bədən  kütləsinə  görə  zülala  olan 
sutkalıq  tələbatı  orta  hesabla  1-1,5  q  təşkil  edir.  Qidada  zülal  çatışmazlığı  və  ya 
zülalın  keyfıyyətsizliyi  qida  rasionuna  zülal  tərkibli  məhsulların  əlavə  edilməsini 
zəruri  edir.  Yaşdan,  cinsdən,  yaşadığı  coğrafı  şəraitdən,  məşğuliyyət  növündən  və 
məruz qaldığı fıziki yükdən asılı olaraq, əhalinin zülala və kaloriliyə olan tələbatları 
müxtəlifdir. İnsanın qidasında zülalların və aminturşuların optimal miqdar və nisbət-
ləri  orqanizmin  azot  balansına,  sağlamlığına,  əmək  qabiliyyətinə  və  xəstəliklərə 
tutulmazlığına təsir edən mühüm amillərdən biri hesab olunur. Orqanizmdə zülal və 
aminturşu mübadiləsi onun ümumi maddələr mübadiləsinin əsas tərkib hissəsidir. 
Əməyin intensivliyindən asılı olaraq, müxtəlif əhali qrupları üçün cins və yaş 
nəzərə alınmaqla, zülala olan hesablanmış sutkalıq tələbat normaları artıq çoxdan 
qəbul edilmişdir.