Qilman eyvazov iNTİqam əSGƏrov
Yüklə 3,72 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zəlzələlər Tikililərin zədələnmə xarakteri
- Vulkan püskürməsi
|
Zəlzələnin
nəticələri Q qayda Zəlzələ külli miqdarda azad olan enerji ilə bağlı Yer qabığı dərinliyində baş verən parçalanma və yerdəyişmələr nəticəsində qəflətən yaranan yeraltı təkan lar, yaxud yer səthinin titrəməsidir. Layih ə 150 Zəlzələ dağ və qar uçqunlarına, sürüşmələrə, subasmalara da səbəb ola bilər. M maraqlı X 1201ci ildə Aralıq dənizinin şərqində baş verən zəlzələ zamanı 1 milyondan çox insan həlak olub. X 2011ci ildə Yaponiyada baş verən zəlzələ nəticəsində Yer kürəsinin fırlanma sürəti artıb, nəticədə gün 1,8 mikro saniyə qısalıb. X 2015ci ildə Nepalda baş verən zəlzələ nəticəsində Everest yüksəkliyi 2,5 sm azalıb. Layih ə 151 Zəlzələlər Tikililərin zədələnmə xarakteri zəif (3 bala qədər) mülayim (4 bala qədər) divarlarda çatlar, suvağın tökülməsi, tüstü bacalarının uçması, süşələrin sınması güclü (5–6 bal) çox güclü (7 bal) qeyri-seysmik binaların xarici divarlarındakı çatlar, konstruksiyaların uçması, qapıların pərçimlənməsi dağıdıcı (8–10 bal) seysmik dözümlü binaların zəif dağılmaya məruz qalması, digərlərinin uçması qəza (11–12 bal) xarici konstruksiyaların uçması və binaların tam dağılması Vulkan püskürməsi Vulkanlar formasına (şit və ya stratovulkanlar), aktivliyinə (fəaliyyətdə olan, sönmüş) və yerinə görə (yerüstü, sualtı, buzaltı) təsnif olunur. Yerin 100 km dərinliyində təxminən 1000-1300°С temperatur mövcuddur. Bu istiliyin təsirindən ərimiş daş qarışığı maqmaya çevrilir. Təzyiq çoxaldıqca maqma litosferə daxil olur. Bu yolla yerin üzünə çıxmış maqmaya lava deyilir. Vulkan püskürməsi zamanı təkcə közərmiş maye deyil, həm də bərk və qaz halında olan maddələr xaricə çıxır. Püskürmədən sonra vulkanın aktivliyi ya dayanır, ya da o, uzun müddət “mürgüləyir”. Bu zaman vulkanın özündə və ətrafında maqmatik özəyin soyuması ilə müşayiət olunan aktivlik davam edir. M maraqlı “Vulkan” sözü qədim Roma mifologiyasına əsasən Od tanrısı olan Vulkanın adın dan götürülmüşdür. Vulkanla məşğul olan elm vulkanologiya adlanır. M maraqlı Vulkan püskürməsi nəticəsində torpaq üçün zəngin qida ele mentləri və mineral lar ətrafa yayıldığından həmin ərazidəki torpaqlar planetin ən münbit torpaqları hesab olunur. Layih ə 152 Çox güclü və böyük vulkanlar “super vulkan” adlanır. Onların nəticələri uzunmüddətli təsirə, qlobal iqlim dəyişikliyinə səbəb olur, təbiətdə, heyvanlar aləmində böyük itkilərə gətirib çıxarır. Vulkanların püskürdüyü rayonlarda epidemioloji nəzarət təyin edilir. Yüklə 3,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|