Qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

q>x, q//x hodisasi.
KTT.15 da: qatïr, KN.72 da: 
qatïr~xačïr. Hozirgi o‘zb.: xačïr. 
QB da: yaqšï (2642) ~ yaxšï (425). Hozirgi o‘zb.: yaxšï. 
KN.70 da: axšam. Hozirgi o‘zb.: aqšam. 
q//ğ, q>ğ, ğ>q hodisasi.
ST.V.71.4 da: ğarïn. Hozirgi 
o‘zb.: qarïn; ST.V.71.3 da: ğunčuy – malika.
ST.V.1.16 da: xan; ST.VI.17.10 da: xatun – xotun, malika. 
KN.73 da: saqaq~saqağ – yanoq. 
ž>č hodisasi.
QB.70 da: ažun, Taf.66 da: ažun~ačun – 
denyo, olam. 
št>/č, št//č, š>/č, š//č, t>č, t//č hodisasi.
KN.76 da: 
uštmax~učmaq~učmax – jannat. 
Hozirgi uyg‘ur.: čiši quda, čiš, čuš-. Chog‘ishtiring, o‘zb.: 
xatïn quda, tiš, tuš-.
So‘z boshida tovush orttirilish yoki tushish hodisalari. 
Unlidan avval [h] yoki [x] ning hosil bo‘lishi.
İB.37, MK.I.91 da: öküz. Hozirgi o‘zb.: hökiz. 
MK.I.83 da: öl. Hozirgi o‘zb.: höl. 
MK.I.68 da: hana, hata (xo‘tan va kanjaklar tilida). 
Taf.36 da: awuč. Hozirgi o‘zb.: xawuč.
y//0, y>0
. AH.213 da: yïlan. Hozirgi o‘zb.: ïlan.
AH.216: yïraq. Hozirgi o‘zb.: yïraq~ïraq. 
İB.19 da: ut-. Hozirgi o‘zb.: yut-, yutuq. 
KN.74 da: igit. Hozirgi o‘zb.: yigit. 
So‘z ichida undoshlarning tushishi: 
ğ, g ning tushishi.
Qadimgi turk.: qulğaq, MK.I.364 da: 
qulqaq~qulxaq~qulaq, KN.73 da: qulağ. Hozirgi o‘zb.: qulaq. 
Qadimgi turk.: kergäk, hozirgi o‘zb.: keräk; ST.V.49.7 da: 
ešgäk, hozirgi o‘zb.: ešäk.

---

130
So‘z oxirida undoshlarning tushish hodisasi.
“Kitob-i 
tarjumon-i turkiy”da: qapu – eshik, tamu – jahannam, qutlu – 
baxtli, issi – issiq, köprü – ko‘prik, tiri – tirik, ölü – o‘lik, süčü 
– shirin. Ko‘k turk bitiglarida bu so‘zlar qapïğ, tamuğ, isig, 
tirig, ölüg, süčig shakllarida qo‘llangan. 
Taf.326 da: uluğ~ulu . Hozirgi o‘zb.: uluğ. 
Taf.199 da: qapuğ~qapu. Hozirgi turk.: qapï – eshik.