Bodringning yashil (olachipor, ingliz) mozaika virus
(Cucumis virus 2) qo4zg4atadi. Virus VTM guruhiga kiradi, kriptogrammasi R/l;*/5;E/E;S/Ar. Vi-
rionlari tayoqcha shaklli, uzunligi 300 nm, inaktivatsiya harorati 90°C, oxirgi su-
yultirish 1:1000000. Barcha poliz ekinlari zararlanadi. Bodnngda issiqxonalarda
keng tarqalgan, Rossiyada deyarli har bir issiqxonada uchraydi, ammo 0 4zbekis-
tonda qayd etilgani haqida xabar mavjud emas.
Zararlangan barglarda och-yashil va sariq dogMar mozaika hosil qiladi, so‘-
gallar paydo bo4ladi, barglar g'ijimlangan shakl oladi. Meva tugunchalari qurib,
to4ki!adi, meva kam tugiladi, sarg‘ish tus va xunuk shaklga ega boMadi, ustida mo
zaika rivojlanadi. Kasallik mexanik usulda (o4simlik shirasi bilan) va ishchilaming
anjomlari bilan oson tarqaladi. Virus dalada keng tarqalganda hosilning 25 foizi
yo'qotilishi mumkin.
Virus ancha barqaror, 90°C da 10 daqiqada faolligini yo4qotadi. Tuproq us-
tidagi o'simlik qoldiqlarida va urug4da 1 yilgacha saqlanadi.
Kurash choralari. 2 yil davomida saqlangan yoki 3 kun davomida 70°C da
ehtiyotkorlik bilan qizdirilgan urugMik ekish lozim; issiqxona tuprog‘ini termik
usul bilan dezinfeksiyalash; o'simliklami bog4lashga eski iplami ishlatmaslik; is
siqxonada harorat optimal (28°C gacha) boMishini ta’minlash; issiqxonaga ko'chi-
rib ekilgan ko4chatlar orasida zararlangani uchrasa, uni darrov 6 ta atrofidagilari
bilan, ehtiyot bo4lib, qazib olish va chiqarib, yoqib yuborish kerak; bunda oldin at-
rofdagi o ‘simliklar, so‘ngra o‘rtadagi kasal o ‘simlik qazib olinadi; keyin ishchilar
qo‘llarini trinatriyortofosfatning 5% lik eritmasi, u yo‘q bo‘lsa sovun va cho4tka
bilan 3 marta yuvishlari juda muhim; almashlab kiyish uchun ish kombinezonlari
ham mavjud bo4lishi lozim
BODR1NGNING OQ (SARIQ) MOZAIKA VIRUSI (Cucumis virus 2A).
Kasallik, ko'pincha, issiqxonalarda yashil mozaika bilan birga uchraydi. Za
rarlangan barglarda ravshan sariq yoki sarg'ish, och-yashil, so'ngra oq tus oluvchi,
yulduz shaklli xloroz dog4 lari rivojlanadi. Barglar g4ijimlangan shakl olmaydi. Me-
valar kam tugiladi, xunuk shakl oladi, usti oqish dog4lar, ba’zan bo‘rtmalar bilan
qoplanadi. Tarqalish usullari yashil mozaikaniki bilan bir xil.
Kasallikning zarari yashil mozaikanikidan ko4p, dalada kuchli nvojlangani-
da hosilni 50% gacha kamaytirishi mumkin.
