Qovun kasalliklari va ularning ekspertizasi

Bakteriyalarnl o‘stírish uchun ozuqalar tayyorlash
Bakteriyalar o'stiriladigan ozuqalar tarkibiga ko4ra, oqsilli, peptonli va sinte- 
tik turlarga boMinadi. Bu ozuqalaming ishqorli yoki kislotali muhiti bakteriyalar- 
ning o'sishida asosiy omil hisoblanadi. Bakteriyalar neytral va kislotali (pH 7,0- 
7,5) muhitda yaxshi o'sadilar. Ozuqa muhitining pH o‘lchash uchun lakmus qo- 
g'ozidan foydalaniladi. Qizil rang kislotali, ko‘k rang ishqorli muhitni ko'rsatadi. 
Ozuqa muhiti universal indikator qog‘ozida (pH 1 dan 10 gacha) ham maxsus 
shkalaga ko'yib aniqlanadi.
Tayyorlangan ozuqalar, albatta, sterilizatsiya qilinadi.
Oqsilli ozuqa muhitlari
CPK (go'shtli pq)tonli qaynatma)m tayyorlash uchun 1 kg yogci ajratilgan 
mol go(shti qiymalagichdan o'tkazilib, 21 suvda aralashtiríladi va 2 soat davomi­
da qaynatiladi. Qaynatmadan suzgich yordamida go‘shtni ajratib olib unga ozgina
39

---

soda, 1% pepton va 1% glukoza qo‘shiladi. Hosil bo‘lgan ozuqa yana bir marta 
qaynatilib, qog‘oz filtrdan o'tkaziladi. Qaynatmaning tiniq rang hosil qilishi uchun 
unga bitta tuxum oqi aralashtiriladi. Tayyor bo‘lgan qaynatma 10 sm miqdorda 
probirkaga quyilib, paxtali qopqoq bilan yopiladi. Tayyorlangan qaynatma (GPK,)
10 minut davomida 120° C haroratda avtoklavda sterilizatsiya qilinadi.
GPA (go‘shtli peptonli agar) tayyorlash uchun 1 1 GPK ga 20 g agar-agar 
qo‘shib muntazam qaynatiladi. Ozuqa sovutilgandan keyin 45 minut davomida 0,5 
atmosfera bosim ostida avtoklavda sterilizatsiya qilinadi.
Kraxmalli go‘shtli peptonli agami tayyorlash uchun 1 1 GPA ga 5 g eritilgan 
kraxmal aralashtirilib, kolba yoki probirkalarga quyilib, 30 minut davomida 1 atm 
bosim ostida sterilizatsiya qilinadi.
Peptonli achitkili agar tayyorlash uchun 1 1 suvga 5 g acht - Sh 5 g pepton, 5 
g agar aralashtirib, 1 atm bosim ostida sterilizatsiya qilinadi.
Fitopatogen baktenyalami o'stirish uchun quyidagi tarkibdagi tabiiy ozuqa 
muhitlaridan foydalaniladi: kartoshkali glukozali agar (kartoshka 200, glukoza 
100, agar 20 g); kartoshkali saxarozali agar (1000 ml kartoshka ekstrakt (1800 g 
kartoshka 4500 ml suvda qaynatiladi), saxaroza 40 g, agar 40 g; kartoshkali dek- 
strozali agar (kartoshka 200 Ya Dekstroza 20 g, agar 20 g).