Qurilish ekologiyasi ” fanidan
Ekologiyani boshqa fanlar bilan bog‘liqligi
Yüklə 0,64 Mb.
|
|
1.3.Ekologiyani boshqa fanlar bilan bog‘liqligi.
Ekologiya-tabiatdan oqilona foydalanishi va atrof muhit muhofazasining nazariy asosidir. Ekologiya fani fizika, ximiya, geografiya va boshqa tabiiy fanlar bilan chambarchas bog’liqdir. Hozirgi zamon ekologik fani tor doiradagi nazariy biologiya yo‘nalishlaridagi ilmiy tadqiqotlar bilan shug’ullanuvchi sof fandan jamiyatning hayotiy extiyojlarini ta’minlay bera oladigan keng fanlar tizimiga juda tezkorlik bilan aylana oldi. Bu hozirgi zamon ekologiyasining tarkibi va tadqiqotlar vazifalarini aniqlaydi, fan oldida amaliy tadqiqotlarning muammolarini vazifa "Maqsad" sifatida belgilaydi. Umuman olganda muammolarni yagona bir maqsadga-insonning tabiatga ko‘rsatayotgan ta’sirini bartaraf qilish yo‘larini topish va ularga amaliy jixatdan yondoshishiga birlashtirish mumkin. Ekologiya fanining har bir yo‘nalishini shakllantirishda, avval aytib o‘tganimizdek, jaxondagi yirik olimlar bir-biriga yondosh fanlarning vakillari-zoologlar, botaniklar, geograflar va boshqalar qatnashdilar. Bugungi kundagi tabiatdan foydalanish muammolari hamda er sayyoramizning global (dunyoviy) ekologik tizimning taqdiri uchun barcha insoniyatning xavfu tashvishlari-bugun jamiyat xayoti va taqdiri uchun bo‘lgan tashvishidir, insoniyatning hozirgi havfli vaziyatdan najot topishi, odamning tabiat bilan oqilona munosabatlari uchun kurashayotgan har-xil mutaxassisliklardagi olimlar-fizik kimyogar, matematiklar, texnik fanlarning vakillari texnologlar, energetiklar va boshqa mutaxassislarning kuchlarini birlashtiradi. Bugun dunyo olimlari 1964 yildan boshlab Erning umumiy biologik maxsuldorligini va undan foydalanish imkoniyatlarini o‘rganish tadqiqotlari bilan shuullanmoqdalar, global ekotizmning unumli, ekologik muvozanatga keltirish yo‘larini qidirib topish ustida ish olib bormoqdalar. Bu olib borilayotgan ilmiy- tadqiqotlar, pirovardida iqtisodiyotni ekologik qonunlarga bo‘ysundirishga, tabiatdan foydalanishning iqtisodiy asoslangan yo‘larini topishga, sistemali muntazam xo‘jalik yuritish faoliyatini olib borishga, ekologik tanglik va fojialardan najot topishga olib keladilar. Hozirgi davr ekologiyasi turli yo‘nalishlardagi-mikroorganizmlar, baliqlar, qushparandalar, o’simliklar ekologiyasi, fiziologik ekologiya, ijtimoiy, iqtisodiy ekologiya, bio-kimyoviy ekologiya, paleo- ekologiya, geoekologiya va boshqa yo‘nalishlarda tadqiqotlar olib bormoqda. So’ngi paytlarda esa odam ekologiyasi va matematik ekologiya soxalarida ham ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Atrof muhit muhofazasi va u bilan bog’liq ekologik tadqiqotlarni olib borish xukumatlarning qarorlari echimlari, BMT va boshqa xalqaro muassasalarning (YUNESKO, YUNEP, FAO va boshqa) qarorlari asosida olib boriladi. Dunyo miqiyosidagi muammolar bilan birga ma’lum bir xududlar uchun, geografik mintaqalar uchun tegishli bo‘lgan regional ekologik muammolar ham yildan yilga tobora ko‘payib bormoqda. Ular shu joylarning o‘ziga xos tabiiy sharoitlari mavjud resurslardan ko‘p jixatdan notog’ri foydalanish, sanoat chiqindilarini atmosfera va suv xavzalariga haddan tashqari ko‘p miqdorda tashlanishi, er, suv va yaylovlardan rejali foydalanmaslik oqibatida vujudga kelayotgan muammolarni o‘z 8
keltirib chiqarishini anglab etmog’imiz darkor. O‘zbekistonda ana shunday ekologik muammolar, ularning tarkib topishi, rivojlanishi, oqibatlari to‘g’risida hamda ularni echimini xal qilish borasida borilayotgan ilmiy-izlanishlardan bugungi yoshlar (sizlar) barobar bo‘lmoqliklaring shart. Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|