Qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalarining iqtisodiyoti

Kadrlar, ularning tarkibi va strukturasi 
Kadrlar (xodimlar) – bu muayyan kasbni egallash bo‘yicha tayyorgarlikni 
o‘tgan, amaliy tajriba va mehnat ko‘nikmasiga ega bo‘lgan ishlab chiqarish sohasida 
ish bilan band bo‘lgan kishilardir. 
Kadrlarga bo‘lgan talabni aniqlash, ularni tayyorlash va qayta tayyorlash, 
ulardan oqilona foydalanish, kadrlarning mehnati bo‘yicha rejalashtirish va hisobga 
olish va boshqa yo‘nalishlar bilan mujassamlashtirish uchun xodimlarni guruhlarga 
ajratish kerak bo‘ladi, ya’ni tasniflash zarur. 
Ishlab chiqarish, xo‘jalik faoliyatida qatnashishiga qarab qurilish tarmog‘ida 
band bo‘lgan barcha kadrlar ikki guruhga bo‘linadi: 
- qurilish ishlab chiqarish xodimlari; 
- noqurilish ishlab chiqarish xodimlari; 
Mahsulot ishlab chiqarish doirasida band bo‘lgan xodimlarning barchasi 
qurilish ishlab chiqarish xodimlari guruhiga kiradi. Qurilish ishlab chiqarish 
xodimlari o‘z navbatida bajaradigan funksiyasining tavsifiga qarab quyidagi 
kategoriyalarga bo‘linadi: 
1. Ishchi xodimlar; 
2. Muhandis-texnik xodimlar; 
3. Xizmatchilar; 
4. Ish bajaruvchi kichik xodimlar; 
5. Qorovullar va o‘t o‘chiruvchilar, ya’ni korxonani qo‘riqlaydigan va 
yong‘indan muhofaza qiluvchi xodimlar. 
Qurilish ishlab chiqarish xodimlarning eng muhim va juda ko‘p qismi - bu 
ishchilar bo‘lib, ular mahsulot ishlab chiqarish (ish bajarish, xizmat ko‘rsatish)da 
bevosita qatnashadilar, jihozlarni ta’mirlash, mehnat buyumlari va tayyor 

---

104 
mahsulotni bir yerdan ikkinchi joyga tashiydilar va nixoyat ta’mirlash – qurish 
ishlarini bajaradilar. 
Ishchilardan keyingi o‘rinda muhandis-texnik xodimlar turadi va ular rahbar 
xodimlar hisoblanadi. Ularga direktorlar, boshqaruvchilar, ularning muovinlari, 
bosh mutaxassislar, xizmat ko‘rsatish bo‘limlarining rahbarlari kiradi.