yili daraxtning o‘sish davrida kambiy po‘stloq va ichki tomonga yog‘och
xujayralarini suradi va yog‘ochlik kengayib boradi.
SHu sababli, daraxtning
ko‘ndalang kesimida yillik xalqalar hosil bo‘ladi.
Yillik xalqalar ikki qatlamdan iborat:
Bahorgi –bahor va yozning boshida, yozgi-yozning oxirida hosil bo‘lgan
yog‘och qatlamlari. Bahorgi yog‘och qatlami
och rangli yirik yupqa
xujayralardan iborat bo‘lib, yozgi qatlam esa to‘q rangli mayda pishiq
xujayralardan tashkil topadi.
Yog‘och tanasining tuzilishi
a) Daraxt tanasining asosiy kesmalari: 1-ko‘ndalang; 2-radial; 3tangensial;
b) Daraxt tanasining ko‘ndalang kesimi: 1-po‘stloq; 2-kambiy; 3lub; 4-zabolon; 5-
o‘zak; 6-o‘zak nurlari.
Daraxtlar mag‘izli (qarag‘ay, eman, kedr) va mag‘izsiz (qayin, zarang,
olxa) turlarga bo‘linadi. Mag‘izli daraxtlarda mag‘iz va po‘stloq osti qatlami,
mag‘izsiz turlarida esa, faqat po‘stloqosti qatlami bo‘ladi. Ba’zi
daraxtlarda
(qora qarag‘ay, oq qarag‘ay, qora qayin) yog‘ochlikning markaziy qismi
mag‘izning barcha xossalariga ega bo‘lib, rangli chetki qismlari rangidan farq
qilmaydi va etilgan yog‘ochlik deyiladi.
Daraxtda namlik va ozuqa o‘zak nurlari orqali ko‘ndalang kesim bo‘yicha
tarqaladi. Igna bargli daraxtlarda ular juda tor bo‘lib, mikroskop ostida ko‘rish
mumkin. YOg‘och o‘zak nurlaridan mexanik ta’sirlar
ostida tez sinadi va
quritish davrida chetnashi mumkin.
Dostları ilə paylaş: