”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Kukun bo‘yoqlar. 
Kukun bo‘yoqlar qattiq polimerlar, o‘ta mayda to‘ldirgich, 
pigmentlar va modifitsirlovchi maxsus qo‘shimchalardan iborat dispers quruq 
qorishmalardir. Ularning dispersligi 10-100 m
2
kg oralig‘ida bo‘lib, o‘ta 
sochiluvchanlik xususiyatiga ega bo‘ladi. Kukun bo‘yoqlar tomchi-suyuq 
holatidan quruq eritma holatiga maxsus apparatlar vositasida o‘tkaziladi.
Kukun bo‘yoqlar yuzalarga surtilganda monotilizatsiyalanadi, ya’ni 
material zarrachalari birlashib va qotib kimyoviy muhitlarga chidamli qoplama 
hosil qiladi. Bog‘lovchi sifatida termoreaktiv (epoksid, poliefir, poliuretan) va 
termoplastik (polietilen, polivinilxlorid, poliamid) polimerlar ishlatiladi. Quruq 
bo‘yoq qorishmalari keng oraliqdagi haroratda va vaqt davomida shakllanadi.
Himoyalanuvchi yuzaga quruq bo‘yoq tarkiblari maxsus pistolet 
yordamida qizdirilgan holda qoplanadi.
Kukunli bo‘yoqlar Yuqori mustahkamlik, zichlik, suv va korroziya 
muhitiga chidamlilik bilan oddiy bo‘yoqlardan farqlanadi. Hozirgi kunda 

---

quruq bo‘yoq tarkiblar rivojlangan mamlakatlarda keng tarqalgan. Ularni 
tashish, saqlash tejamli, ishlatish esa juda qulaydir.
Keramik mikrosferali bo‘yoqlar. 
Choksiz issiqlik izolyasiyasi 
materiallari (CHIIM) mikrodarajada havo to‘ldirilgan o‘ta yupqa devorli 
keramik mikrosferalar asosida olingan yangi materialdir. CHIIMlar oq va 
rangli, cho‘ziluvchan, polimer bog‘lovchilarga keramik mikrosferalar qo‘shib 
tayyorlanadi. Uning 20
o
S haroratdagi issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsienti – 
0,001 VT/M
o
S. Bo‘yoq qurigach yengil, cho‘ziluvchan issiqlik izolyasiyasi 
qoplama materialga aylanadi. CHIIMlar yuzalariga -10
0
S dan +200
0
S gacha 
haroratda surtiladi, -60
0
Sdan +250
0
S gacha xaroratda 15 yilgacha ishlatilishi 
mumkin. Antikorroziya qoplamasi u bug‘ni o‘tkazadi, yuzaga katta kuch bilan 
yopishadi.
CHIIM lar binolar fasadlar, ichki devorlar, tomlar, beton pollar, issiq va 
sovuq suv trubaprovodlari, paraprovodlar, sovutish tizimlari, havo 
o‘tkazuvchilar va sh.k. issiqlik izolyasiyasi va bezash uchun ishlatiladi.
Keramik mikrosferali bo‘yoqlar quyidagi avzalliklarga ega:
-
Metall, beton, g‘isht, cherepitsa, keramika, fasad, plastik, shisha va 
boshqa yuzalarga Yuqori adgeziya;
-
Neft mahsulotlari, tuzli eritmalarga, ishqorlarga, ultrabinafsha 
nurlarga, atmosfera muhitiga, harorat o‘zgarishiga bardoshli;
-
Issiqlik saqlashda samarador. Issiqlik nurlarini 85% qaytaradi.
-
Metall konstruksiyalarning deformatsiyalanishi oldini oladi;
-
Qoplamali purkash jarayoni mehnat talabligi kam;
-
+260
0
S kirishadi, +800
0
S parchalanadi va uglerod oksidi va azot 
oksidi ajratadi va olovni tarqalishini sekinlashtiradi.
-
Ekologik xavfsiz, rN – 8,5 – 9,5.