R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi
-rasm. Hisob registrlarining turkumlanishi
Yüklə 8,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Alohida varaqlar
- Sintetik hisob registrlari
- Analitik hisob registrlari
|
12.2.-rasm. Hisob registrlarining turkumlanishi.
Kassa daftari, Bosh daftar Materiallar, tovarlar va sh.k.larni hisobga olish kartochkasi Vedomostlar, jurnal-orderlar Hisobning turli uchastkalari bo‘yicha Jurnal-orderlar, mashinogrammalar Ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olish vedomosti, Bosh daftar Analitik hisob kartochkalari Ro‘yxatga olish jurnallari, kassa daftari 6, 7 va b. Jurnal-orderlar Jurnal-orderlar, bosh daftar Daftarlar Kartochkalar Alohida varaqlar Mashinogrammalar Uyg‘unlashgan Sistematik Analitik Xronologik Birlashgan Sintetik T ash qi k o‘ ri nis hig a ko ‘r a Ax bo ro tlar h ajm ig a ko ‘r a His o b y o zu v lar in in g t u rlar ig a ko ‘r a H I S O B R E G I S T R L A R I Xodimning shaxsiy hisob varaqasi Asosiy vositalar analitik hisobining inventor kartochkalari Ko‘p tomonlama Ikki tomonlama Bir tomonlama Sh ak lin in g tu zilis hig a ko ‘r a T o‘ ld ir ilis h us ulig a ko ‘r a ShEHMda to‘ldiriladigan Qo‘lda to‘ldiriladigan Shaxmatli Chiziqli Debitorlarni hisobga olish kartochkasi Jurnal-orderlar, Bosh daftar va boshqalar Materiallar hisobi kartochkasi Xarajatlarni hisobga olish daftari Hisobdor shaxslar bilan hisoblashishlar vedomosti 316 Alohida varaqlar kartochkalarga o‘xshash bo‘lib, ulardan formatining kattaligi va yozuv qog‘ozida bosilishi bilan farq qiladi. Ular bir qancha afzalliklarga ega bo‘lganligi sababli hisob registrlari sifatida keng qo‘llaniladi. Alohida varaqlar bir-biriga biriktirilmaganligi uchun ish jarayonida qo‘llash ancha qulay va hisob xodimlari o‘rtasida ishni taqsimlashda qo‘l keladi hamda hisobni avtomatlashtirish talablariga mos keladi. Alohida varaqlar shaklidagi hisob registrlariga jurnal-order va ularga qo‘shimcha vedomostlar misol bo‘la oladi. Axborotlar hajmiga ko‘ra hisob registrlari sintetik hisob registrlari, analitik hisob registrlari va birlashtiruvchi, ya’ni sintetik va analitik hisobni birlashtiruvchi registrlarga bo‘linadi. Sintetik hisob registrlari da xo‘jalik muomalalari umumlashtirilib, pul ifodasida sintetik schotlar bo‘yicha aks ettiriladi. Sintetik hisob registrlari yoziladigan yozuvning turiga ko‘ra xronologik, sistematik va uyg‘unlashgan bo‘lishi mumkin. Analitik hisob registrlari xo‘jalik muomalalarini analitik schotlar bo‘yicha yozish uchun mo‘ljallangandir. Bu registrlarda yozuvlar sintetik registrlarga nisbatan batafsilroq yoziladi. Bu esa sodir bo‘layotgan xo‘jalik muomalalarini batafsil kuzatish zaruriyatidan kelib chiqadi. Shuning uchun analitik hisob registrlarida xo‘jalik muomalasining mohiyatini tavsiflaydigan tushuntirish matni yozish uchun joy ajratilgan. Analitik hisob registrlarining sintetik hisob registrlari bilan parallel, lekin alohida qo‘llanilishi, analitik schotlar bo‘yicha oborot vedomostlari tuzish yo‘li bilan hisob yozuvlarini umumlashtirish va tekshirish bo‘yicha texnik ishlarning ko‘payishiga olib keladi. Shuning uchun so‘nggi yillarda sintetik va analitik hisobni o‘zida birlashtiruvchi hisob registrlari keng qo‘llanilmoqda. Bunday registrlarning qo‘llanilishi hisob yozuvlarini qisqartiradi, alohida obyektlar hisobni analitik yo‘nalishda yuritish va bir vaqtning o‘zida sintetik hisobning umumlashgan ko‘rsatkichlarini olish imkonini beradi. Shunday qilib, analitik va sintetik hisob ko‘rsatkichlari bitta amalni bajarish natijasida olinadi va sintetik yozuvlar jamini tekshirishga zarurat qolmaydi. Bunday hisob registrlariga «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-kitoblar» schoti bo‘yicha 6-jurnal-order va «Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar» schoti bo‘yicha 7-jurnal-order misol bo‘ladi. Ularda nafaqat bir mol yetkazib beruvchi, hisobdor shaxs bilan hisob-kitoblar to‘g‘risidagi ma’lumotlar dastlabki hujjatlarga asosan aks ettiriladi. Analitik va sintetik hisob yozuvlarini bitta hisob registrida bunday birlashtirilishi natijasida alohida analitik hisob kartochkalarini yuritishga ehtiyoj qolmaydi. Barcha analitik schotlar bo‘yicha yozuvlar jami bir 317 vaqtning o‘zida sintetik schot bo‘yicha aks ettirilgan summa bilan ifodalanadi. Sintetik va analitik hisobni bitta registrda birlashtirish buxgalteriya hisobini takomillashtirishning muhim yo‘nalishi hisoblanadi. Yüklə 8,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|