«Kelgusi davr xarajatlarini hisobga oluvchi schotlar» D-t
K-t
Boshlang‘ich qoldiq – o‘tgan
hisobot davrlarida mazkur va
kelgusi hisobot davrlari hisobiga
qilingan xarajatlar
Oborot – mazkur hisobot davri
xarajatlariga yozilgan o‘tgan
hisobot davrlari xarajatlari
Oborot – kelgusi hisobot davrlari
uchun mazkur hisobot davrida
qilingan xarajatlar
Oxirgi qoldiq – kelgusi davr
xarajatlari
6.5-rasm. «Kelgusi xarajatlar va to‘lovlar rezervlarini hisobga oluvchi
schotlar» passiv schotlar bo‘lib, u har oy hisoblanib, ishlab chiqarish
sarflariga qo‘shib borish yo‘li bilan kelgusida qilinadigan xarajat va
to‘lovlarni qoplash uchun mablag‘ yig‘ish va yuqorida ko‘rsatilgan
xarajat va to‘lovlar sodir bo‘lganda shu rezerv hisobidan qoplashni
hisobga olish uchun xizmat qiladi. Bu schotning kreditida har oyda
ishlab chiqarish sarflariga qo‘shish yo‘li bilan tashkil etilgan rezerv
summasi aks ettirilsa, debetida esa shu rezerv hisobidan qilingan
xarajatlar va to‘lovlar hisobga olinadi. «Kelgusi xarajatlar va to‘lovlar
rezervlarni hisobga oluvchi schotlar» schotining qoldig‘i faqat kreditda
bo‘lib, foydalanilmagan rezerv summani bildiradi. Bu schotning tuzilishi
quyidagicha (5.6-rasm).
4.
Kalkulatsiya schotlari xarajatlarni hisobga olish va ishlab
chiqarilgan mahsulot, bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlarning
haqiqiy tannarxini aniqlashga xizmat qiladi. Bu schotlarning debetida
ishlab chiqarishga qilingan turli-tuman xarajatlar yozib borilsa, kreditida
ishlab chiqarishdan olingan mahsulot, ish va xizmatlarning reja tannarxi
bo‘yicha qiymati, ishlab chiqarishda foydalanilmagan moddiy
164
boyliklarning omborga qaytarib olinishi va boshqalar aks ettiriladi.
Hisobot davrining oxiriga qoladigan qoldiq kalkulatsiya schotlarining