R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi
Bosh buxgalter ishini qabul qilish – topshirish tartibi
Yüklə 8,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
16.6. Bosh buxgalter ishini qabul qilish – topshirish tartibi Qoidaga ko‘ra bosh buxgalter lavozimdan bo‘shatilgan vaqtida ishlar yangi tayinlangan bosh buxgalterga topshirilishi lozim. Yangidan 427 tayinlanadigan buxgalter bo‘lmagan hollarda korxona rahbarining buyrug‘i bilan tayinlangan xodimga topshiriladi. Bunda buxgalteriya hisobining ahvoli va hisobot ma’lumotlarining ishonchliligi tekshirilib dalolatnoma tuzilishi va korxona rahbari tomonidan tasdiqlanishi maqsadga muvofiq. Bosh buxgalter ishini qabul qilish-topshirish dalolatnomasi ikki nusxada tuzilib, undan birinchisi korxonada qoldirilishi va ikkinchi nusxasi ishni topshiruvchiga berilishi lozim. Hujjatlar aylanish grafigi qishloq xo‘jalik korxonalarida buxgalteriya hisobini tashkil etishda muhim jarayon hisoblanadi. Shuning uchun bu jarayon xo‘jalikda hisob siyosati to‘g‘risidagi buyruqqa ilova sifatida berilishi kerak va uning bajarilishini qat’iy nazorat qilish shart. Shuni qayd etish zarurki, turli hujjatlar bo‘yicha hujjatlar aylanish rejasida ularni taqdim etish va ishlov berishning turlicha tartibi ko‘zda tutiladi. Ayrim hujjatlar buxgalteriya hisobi registrlaridagi yozuvlar uchun ularni oldindan guruhlarga ajratmasdan bevosita asos bo‘ladi: asosiy vositalarni kirim qilish va hisobdan chiqarish dalolatnomalari, turli buxgalteriya ma’lumotnomalari va shunga o‘xshashlar. Bunday holda hujjatlar aylanishi grafigida tegishli hujjatni markaziy buxgalteriyaga ulardagi ma’lumotlar asosida hisob registrlariga yozuvlarni yozish uchun bevosita taqdim etish ko‘zda tutiladi. Boshqa hujjatlar (ular ko‘p qismni tashkil etadi) oldindan guruhlanadi va tegishli yig‘ma hujjatlarda umumlashtiriladi. Masalan, ishlab chiqarishga qilingan xarajatlar va mehnatni hisobga olish bo‘yicha hujjatlardagi ma’lumotlar tegishli jamg‘arma vedomostlarida yoki jurnallarda qayd etiladi, moddiy boyliklar harakati ko‘rsatkichlari-moddiy boyliklar harakatlari haqidagi hisobotlarda, kassa hujjatlari ma’lumotlari -kassirning hisobotlarida qayd etiladi va h.k. Hisob registrlaridagi barcha keyingi yozuvlar tuzilgan yig‘ma hujjatlar asosida olib boriladi. Tabiiyki, ushbu guruhdagi hujjatlar bo‘yicha hujjatlar aylanishi rejasida dastlabki hujjatlarning ularni tuzishdan tortib, tegishli yig‘ma hujjatni rasmiylashtirishga qadar bo‘lgan harakati qayd etiladi, Bunda ko‘pchilik hollarda bu ishlar xo‘jalikning markaziy buxgalteriyasida emas, balki bo‘linma buxgalteriyasida qayd etiladi. Buxgalteriya hisobini tashkil etishda hamda hisob siyosatini ishlab chiqishda xo‘jaliklarda hujjatlar aylanish grafigiga kam e’tibor qaratiladi va undan keyin amalga oshiriladigan hisob ishlari yoritilishi bo‘yicha ishonchli manbalar juda kam uchraydi. Fikrimizcha, xo‘jalikda hujjatlar aylanish grafigi bilan birga hisob ishlarining bajarilish grafigi ishlab chiqilishi hisobni tashkil etishda bir qator murakkabliklarni bartaraf qiladi. |