Rajamurodov z. T., Rajabov a. I. Odam va hayvonlar fiziologiyasi


baribir bo‘shashishi tekshirishlarda ma’lum bo‘ldi. Bu tajriba markaziy



Yüklə 14,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə255/318
tarix25.09.2023
ölçüsü14,15 Mb.
#148184
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   318
2 5213200508969289537

baribir bo‘shashishi tekshirishlarda ma’lum bo‘ldi. Bu tajriba markaziy
asab tizimining turli funksiyalarini o ‘taydigan muskullar (bu misolda
bukuvchi va yozuvchi muskullar) bilan bog‘langan qismlarida qo‘zg‘alish
jarayoni ham yuz beradi degan taxminni tasdiqladi. Q o i va oyoq
bukilganda yozuvchi muskullar markazida qo‘zg ‘alish kelib chiqadi, lekin
shu bilan bir vaqtda yozuvchi muskullar markazida tormozlanish jarayoni
ro‘y beradi. Bir qo‘l yoki oyoqdagi muskullaming markazlari o ‘rtasidagina
emas, qarama-qarshi ikki qo‘1 oyoqdagi muskullaming markazlari
o ‘rtasida 
ham 
muayyan 
o ‘zaro 
munosabatlar 
borligi 
keyingi
tekshirishlarda t o iig ‘icha aniqlandi.
Odam yurganda goh bir oyog‘i, goh ikkinchi o y o g i bukiladi: ayni
vaqtda bir tizza bukilib, ikkinchi tizza yoziladi. Muayyan paytda chap tizza
bukilgan, o ‘ng tizza esa yozilgan deyaylik, shunga ko‘ra, chap oyoqning
bukuvchi muskullarining markazi qo‘zg ‘alish holatida bo‘ladi. Qarama-
qarshi tomonda teskari hodisa kuzatiladi; o ‘ng oyoqdagi yozuvchi
muskullaming markazi qo‘zg ‘alib, bukuvchi muskullaming markazi
tormozlangan bo‘ladi.
Dastlab N.Ye.Vvedenskiy kashf etgan shunday bir-biriga bog‘liq
innervatsiya barqaror va doimiy bir narsa emas. Bosh miya ta’sirida bu
munosabatlar sharoitga qarab o ‘zgarishi mumkin. Odam yoki hayvon zamr
boiganda ikkala oyog‘ini bir vaqtda bukishi, sakrashi mumkin va hakazo.
Bosh miya shartli reflekslar asosida ishlash y o ‘li bilan mavjud
nisbatlarni o ‘zgartirib, yangi kombinatsiyalar barpo eta oladi, odamning
mehnatda murakkab harakatlami qilishi yoki suzishda, akrobatik
mashqlarda va shu kabilarda tegishli harakatlarni bajarishi bosh miyaning

Yüklə 14,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   318




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin