Ramiz ƏSKƏr türk xalqlari əDƏBİyyati oçerkləRİ-1 Bakı – 2011



Yüklə 1,75 Mb.
səhifə12/12
tarix01.12.2016
ölçüsü1,75 Mb.
#533
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12

QAQAUZ MİLLİ HİMNİ*
Gəldi zaman - bayrağı qaldır,

Dalğalandır, rüzgar onu.

Qavalları kəskin çaldır,

Doğar xalqın aydın günü!


Naqərat:

İnsana lazım Vətən,

Xalqına qalsın damar,

Qanında dədə səsi

Uzaqdan evə çəksin.

Bucaqda danlar açıq -

Şanlı olsun qardaşlıq.**
Zaman qanadları dönər,

Yarıb qara buludları.

Yaşamağa qüvvət verər

Ana yurdun gur suları.


Naqərat:

İnsana lazım Vətən,

Xalqına qalsın damar,

Qanında dədə səsi

Uzaqdan evə çəksin.

Bucaqda danlar açıq -

Şanlı olsun qardaşlıq.

_______


*22 iyul 1990-cı ildə keçirilən

Qaqauz xalqının konqresində qəbul edildi.

**Birinci variant:

"Bucaqda açıq danlar -

Qalxınsın qaqauzlar".

YAŞA, XALQIM!
Göy-oğuzdur dədəmiz,

Alaraq Balkanları,

Əzərək düşmanları

Burada dövlət qurmuş.


Əzəldən var adətlər:

Xıdır Elləz, Qasım var.

Bozqurdum bizə baxar –

Dədədən qalmış onlar.


Yaşa, yaşa mənim xalqım!

Yaşa, yaşa mənim xalqım!

Yaşa, Qaqauziyam mənim!
Qaqauziyam mənim,

Mənim Oğuz millətim,

Yox etməz səni kimsə –

Qanımızla birləşdik!


Bayraqda rəngi mavi

Həm də var bir Canavar.

Bucaqda açıq danlar –

Qalxındı Qaqauzlar.


Yaşa, yaşa, mənim xalqım!

Yaşa, yaşa, mənim xalqım!

Yaşa, Qaqauziyam mənim!
Birləşib toplanalım,

Xalqımızla birlikdə.


Deyəlim biz hər zaman:

«Var olsun şanlı Vətən!»


Əbədi dövlət qurduq,

Yaşasın Qaqauzluq!

Mavi rəngli bu bayraq

Min il dalğalanacaq!


Yaşa, yaşa, mənim xalqım!

Yaşa, yaşa, mənim xalqım!

Yaşa, Qaqauziyam mənim!

AYRILMA DİLİNDƏN, XALQIM!
Ayrılma dilindən, xalqım,

Mən diz çöküb yalvarıram,

Oğullarına öyüd ver...

Buna görə dua edirəm,

Ayrılma dilindən, xalqım!
Baxıb da gör: dolay aydın,

Ana dili yerdə yaşar.

İnan ki, o edər yardım

Səni əzmək istəsələr,

Ayrılma dilindən, xalqım!
Dil varsa, daima var adın,

O zaman səni sayarlar,

Həm də haçan övladların

Ata-ananı səslərlər!

Ayrılma dilindən, xalqım!
Sular gedər, gedər altın...

Bu torpaqda bu dil qalar!

Çünku bu dil sənin qanın,

Yaşamana qüvvət verər!

Ayrılma dilindən, xalqım!
Ayrılma dilindən, xalqım!

Son sözü sənə sölyərəm,

Oğullarına öyüd ver...

Mən diz çöküb yalvarıram:

Ayrılma dilindən, xalqım!


ANA DİLİM
Köklərim - ana dilim,

Sən mənə həyat verdin.

Kədərdə cana yardım.

Ana dilimdə əmin.


Xalqımı bir yerdə tutarsan,

Yaratmağa ihlam verərsən.

Sən sevdamsan, sən acım,

Dədədən qalan dilim.


Gül kimi öz lafların:

Həm qıvraq, həm gül kimi.

Yaraşırlar cümləyə.

Yaraşırlar dünyaya.


Sən arı, duru çeşmə.

Sən - dirəksən ömürə.

Sən - sancım, ana dilim,

Torpaq üzündə yerin.



MƏMLƏKƏT
Neçə məmləkət dəyişdirdin

Bu yerdə, dədəm mənim?

Nə qədər əzab çəkdin,

Onu bilir yorğun tənin.


Hansı millət belə tale

Yaiadı bu dünyada?

Uşaqlarına təməl -

Buraxdı yer üzündə?


Nə qədər səbr, umud

Yaxına buraxmadı səni?

Neçə dəfə qara bulud

Yerə damla-damla qan sərpdi?


Nə qədər qıtlıq, ayaz

Biçdi tarlalarını?

Nə qədər savaş, döyüş

Qırdı oğullarını?


Amma sən, dədəm mənim,

Gündən-günə kök atdın.

Qorudun qaqauzları,

Bucaqda xalq yaratdın.



BUCAĞIM
Nə əginsən, Bucağım,-

Sən əbədi məmləkət.

Alacadır torpağın,

Quraqlıqdan bərəkət.


Bir payın - yaşıllıq.

O birisi - çöllük.

Sanki yox heç dirilik?

Sanki deyil o soluq?


Çox zordu xalqıma

Qaldırmağı qırları,

Qıtlıqda sulamağı

Ömürsüz canını.


Diz çokərək saymalı

Sinəndə neçə çatlaq,

Göz yaşınla böyütməli

Sünbül, həm başaq...



ACLIQ
1946-47-ci illərdə sovet hökuməti

tərəfindən aclığa məhkum edilən

qurbanların əziz xatirəsinə
Yağmur yağırdı hardasa,

Bucaqda və uzaqlarda.

Torpaq olmuşdu löhmə,

Bitmişdi su bulaqlarda.


«Toxum üçün qalmış buğda,

O da çox azca, bir çərək.

İnan, heç nə yoxdur, heç nə,

Bala, yoxdur, istəmə çörək».


Ana çırpınır quş tək,

Hardan gəldi bu bəla?

Uşaq eşitmir: «Ver yemək,

Çörək ver, ana, çörək!»


Bitdi taxıl, bitdi ərzaq,

Bir şey qalmadı rəfdə..

Nə amansız, müdhiş bəla,

Söndü canlar hər tərəfdə.


Kim bilir, aclıqdan neçə insan

Getdi torpaq altına?

Neçə uşağın alnından

Öpmədi nəcib ana.

Ağla, ürəyim, ağla…


DANIŞMAQ
Köküm Oğuz kökü!

Ozüm də Göy Oğuzam!

Buna da çox şadam!

Pis odur ki, xalqım

Bilmir bu gerçəyi,

Öz dərin köklərini.

Sanki hamı sehirli,

Hər bir köşədə,

Təkrarlayıb söyləyir:

"Mən qaqauzam, yəni QAQAM uz"

Düşünmədən, yəni ki,

Qaqa dimdik deyil,

Amma bu sözün

Olursa-olsun

Daha başqa bir mənası…

GÜN AYDIN, EVİM!
Gün aydın, doğma evim!

Ta gəzə-gəzə gəldim

Bu yorğun darvazana.

Mənə küsülü baxma!


Xeyli alçalmış damın,

Səni yük kimi sıxıb,

Gör neçə illər keçib,

Yox baxanın, adamın.


Necə çatlamış təndir.

Qocaman akasiya,

Tut ağacı yerində...

Bəs tutunu kim yeyir?


Hamımız pərən-pərən,

Yanında anam-atam,

Yox evdə nə ins, nə cins...

Anlar keçir beynimdən...


Diz çökürəm qapında,

Darıldın mı oğluna?

Anladım, bura yerim!

Göndərmə məni geri...



ADDIMLAR
33 addım cənnətə,

33 addım cəhənnəmə,

Sırf bunlar qaldı məndə.

Hansı imiş son addım?

Anladımmı onu? Anladım...
İlk otuzu - ömrüm.

Digər otuzu - günahım.

Üçlə üç də - mənim işlərim.

Sonun sərhəddi də bəlli,

Rüzgarlar gətirər səsləri.
Gecələrlə günlər qarışdı,

Onlara illər qovuşdu,

Günəşlər batıya vardı...

Saatlar yürüyər yavaş -

Onlar sırf mənə yoldaş.
Addımlar artıq bitdilər,

Uddu səsləri göylər...

Su ilə doldu izlər,

Avaz da getdi, əridi.

Nə pisdir əcəlin əsməsi?..
Gecələrlə günlər və illər,

Günəşlər, avazlar, batılar,

Göylərlə izlər, həm sular,

Kərtiklər, əcəllər...

Hamısı bunlar:

Addımlar, addımlar, addımlar...



OTUZ BEŞ YAŞINDAYAM
Yaşlar otuz beş oldu,

Tərəziyə nə qoyuldu?

Bir tərəfdə - keçmişim,

O biri tərəfdə gələcəyim.

İbrə durar ortada,

Tən gəldi qüvvələr...

Keçmiş gələcəyi ənsələyər.

Yaşlar otuz beş oldu.

Arxada uşaqlıq, gənclik,

Ailə, məktəb, evlənmək,

Kitablar, qəzet, dərgi.

TV'dəki verilişlər.

Mağazalarda bir neçə boş çəllək...

Dostlarım da küsdü neçəsi.

Yaşlar otuz beş oldu...

ANAMA
Uçar illər, amma ağlım

Hey götürər məni geri.

Araba yanında yalnız qaldın,

Unutmaram o lövhəni.


O gün siftə getdim yola,

Yol ayrıcından keçirdi baxış.

Geri baxdım: durur anam,

Gür saçları da daranmış.


Uçdu zaman. İllər keçdi!

O illər bir daha dönərmi geri?

Yalnız o yumruq, yalnız o baxış,

Bütün saçları birdən ağarmış...



ŞƏN OYNAR QAQAUZLAR
Hər yanım - altın başaq!

Bərəkət zəngin, bir bax!

Onu böyütdü insanlar -

Şərəmət qaqauzlar.


Ötər, ötər qavallar -

Şən oynar qaqauzlar!

Sarsılar evlər, binalar-

Nə oynar qaqauzlar!


Burada mələk qızlar -

Qaragöz qərənfillər!

Açıq canlı, ürəkli,

Baxışları günəşli!


Ötər, ötər qavallar -

Şən oynar qaqauzlar!

Şənlikdən daşar toylar -

Nə oynar qaqauzlar!


Yeməklər dadlı, sıcaq -

Utanma, buyur, qonaq!

Qıvırmalar təndirdən!

Qovurmalır atəşdən!


Daşar, daşar fincanlar -

Şən oynar qaqauzlar.

Hey, buyurun, a dostlar!

Qonaq edər qaqauzlar!




MAHNİ KİMİ
Bu dərənin uzunu,

Enib qırım buzunu.

İlk bahar tez gəlməsin,

Yer buzu görə bilsin.


Bu sevdamın yolunu,

Tapım-görüm boyunu.

Dağlar xəzan görməsin,

Umud məndən qaçmasın.


Bu alovlu duyğumu,

Gecəm alsın uyğumu.


İllərim qıt olmasın,

Sevda-qismət ölməsin.



XƏRÇƏNG
(uşaq şeiri)
Çayırda,

bayırda


toplanış.

Orada


heyvanlar

toplanmış.

Yuxardan

çox quşlar

qonmuşlar.

Göllərdən

balıqlar

gəlmişlər.

Nə gözəl bir ahəng.

Məclisə gecikmiş

Balaca

bir xərçəng.



Çatallı

bacağı


sarılı.

Zavallı!


Sürətlə

İrəli tələsər,

Bəs niyə önə yox

Geriyə o gedər?



R a m i z Ə S K Ə R
10 yanvar 1954-cü ildə Amasiya ra­yo­nu­nun Qaraçanta kəndində mü­əl­­lim ailə­sin­də ana­dan olmuş­dur. M.V.Lo­mo­­nosov adına Mos­kva Döv­­­lət Univer­si­te­tinin jur­nalistika fakültə­si­ni bitir­mişdir (1978).

Azərbaycan radiosunda redaktor (1978-83), Azərbay­can, türk, ərəb, fars, in­gilis, fran­sız və alman dil­lə­rin­də çı­xan «Azər­bay­can bugün» jurnalının baş re­dak­toru (1983–84), ki­ril, latın və ərəb əlifba­la­rı ilə nəşr olu­nan «Od­lar yur­du» qəze­ti­nin baş redaktoru (1984-91), «Hür­riyet» qəzetinin (İs­tanbul) Azər­bay­can üzrə xüsusi müxbiri (1991-93), Xari­ci Tu­rizm Şu­rasının idarə rəisi (1993-94), «XXI əsr» qə­ze­­ti­nin baş re­dak­toru (1994–96), «Yeni Fo­rum» jurnalı­nın (An­kara) Bakı təmsilçisi (1993-97) ol­muş­dur. 1997-ci il­dən Azər­bay­can Jurna­listlər Birli­yinin baş ka­tibidir. Bakı Dövlət Uni­ver­si­teti­nin bədii tərcümə elmi-tədqiqat la­boratoriyasının müdiri, AMEA Folklor İnstitutunun baş elmi işçi­sidir. Filo­logiya elmləri doktorudur.

«Qızıl qələm», «Həsən bəy Zərdabi», «Humay», Küveytin «İs­lama xid­mət», Türkiyə­nin «Yeni Orhun» və «Türk dün­ya­­sına xid­mət», Özbəkistanın Babur adına beynəlxaq müka­fatı və Türk­mə­nistanın «Altın əsr» mü­ka­fatları lau­reatıdır. Azər­bay­can Yazıçı­lar və Jurnalistlər Birlik­lərinin, Bey­nəl­xalq Mətbuat İns­titutunun (İPİ, Vyana) üzvü­dür. Azərbay­canın Əməkdar jur­na­listidir. Tür­ko­logi­ya, ədəbiy­yat, tarix və jurna­listikaya dair kitablar yaz­mış, türk, rus, özbək, uy­ğur, türk­mən, qaqauz, tatar dillərin­dən tər­­cü­mələr et­miş­dir. Avrasiya Tərcü­məçi­lər Birliyinin (Ankara) sədri se­çil­mişdir (2010).
Əsas əsərləri:
1. İqlimdən-iqlimə, təqvimdən-təqvimə. Bakı, İşıq, 1987,104 s.

2. Qutadğu bilig. Bakı, Elm, 2003, 320 s.

4. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2008, 432 s.

5. Mahmud Kaşğarinin 1000 illik yubileyinə 1000 biblioqrafik göstə­ri­ci. Bakı, MBM, 2008, 96 s.

6. Mahmud Kaşğarinin «Divanü lüğati-it-türk əsəri üzrə bib­lioqrafik və qrammatik göstərici. Bakı, MBM, 2008, 192 s.

7. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2009, 532 s.

8. Mahmud Kaşğarinin «Divanü lüğat-it-türk» əsərinin tədrisi. Bakı, MBM, 2010, 112 s.
Əsas tərcümələri:
1. Azərbaycan Masalları. Bakı, Yazıçı, 1982, 196 s.

2. M.B.Məmmədzadə. Milli Azərbaycan hərəkatı. Bakı, Nicat, 1991, 248 s.

3. Faruq Sümər. Oğuzlar. Bakı, Yazıçı, 1992, 432 s.

4. Yusif Balasağunlu. Qutadğu bilig. Bakı, Azərnəşr, 1994, 492 s.

5. Murad Tağı. Həyatım. Bakı, Oka Ofsət, 1998, 92 s.

6. Erik Fichtelius. Jurnalistikanın on qızıl qaydası. Bakı, AJB, 2002, 192 s.

7. Bahəddin Ögəl. Türk mifologiyasi. Bakı, Səda, 2004, I cild, 626 s.

8. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, I cild, 512 s.

9. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, II cild, 400 s.

10. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, III cild, 400 s.

11. Mahmud Kaşğari. Divanü lüğat-it-türk. Bakı, Ozan, 2006, IV cild, 752 s.

12. N.Ozerov. İlham Əliyev: Mən Azərbaycanıma ina­nıram. Bakı, Azərnəşr, 2007, 376 s.

13. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, I том, 512 с.

14. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, II том, 400 с.

15. Махмуд Кашгарский. Дивану лугат ит-тюрк. Баку, МБМ, 2009, III том, 492 с.

16. Oraz Yağmur. Qarabağlı ananın ağısı. Bakı, MBM, 2009, 84 s.

17. XX əsr özbək şeiri antologiyası. Bakı, MBM, 2009, 96 s.

18. Molla Nəfəs. Bu məkana gəlmişəm. Bakı, MBM, 2010, 160 s.

19. Molla Nəfəs. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2010, 240 s.

20. Todur Zanet. Ana dilim. Bakı, MBM, 2010, 104 s.

21. Məxdumqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri. Ankara, 2010, 448 s.

22. Türk ədəbiyyati tarixi. Bakı, MBM, 2010, I cild, 602 s.

23. Türk ədəbiyyati tarixi. Bakı, MBM, 2010, II cild, 658 s.

24. Nurməhəmməd Əndəlib. Şeirlər, poemalar, dastanlar. Bakı, MBM, 2011, 292 s.

25. Zəhirəddin Məhəmməd Babur. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2011, 328 s.

26. Sultan Hüseyn Bayqara. Divan. Bakı, MBM, 2011, 248 s.

27. Abdulla Tukay. Millətim. Bakı, MBM, 2011, 268 s.

28. Mehri Xatun. Divan. Bakı, MBM, 2011, 368 s.

29. Zəhirəddin Məhəmməd Babur. Baburnamə. Bakı, BXQR, 2011, 432+32 s.

30. Qurbanqulu Berdimühəmmədov. Axaltəkə atı – ifti­xa­rı­mız və şöhrətimiz. Bakı, CBS, 2011, 232 s.

31. Türkmən şeiri antologiyası. Bakı, MBM, 2011, 400 s.

32. Abdulla Şahbəndə. Seçilmiş əsərləri. Bakı, MBM, 2011, 104 s.

33. Türkmən müəmmaları, deyişmələri və vücudnamələ­ri. Bakı, MBM, 2011, 128 s.

Türkcə, rusca, almanca və ermənicə bilir.

e-mail: ramizasker@gmail.com


İÇİNDƏKİLƏR:

Ön söz 3


Səlcuqlu dövrü türk ədəbiyyatına ümumi baxış 5

Sultan Hüseyn Bayqara 13

Şeirləri 28

Risalə 36

Mehri Xatun 41

Şeirləri 51

Zəhirəddin Məhəmməd Babur 61

Şeirləri 87



Nurməhəmməd Əndəlib 98

Şeirləri 106



Abdulla Şahbəndə 119

Şeirləri 127



Məxdumqulu Fəraqi 137

Şeirləri 167



Molla Nəfəs 185

Şeirləri 195



Abdulla Tukay 208

Xatirələri 217

Şeirləri 235



Məcid Qafuri 250

Şeirləri 259



Qasım Amanjolov 264

Şeirləri 272



Oraz Yağmur 279

Şeirləri 283



Todur Zanet 293

Şeirləri 299






TürkSOY kitabxanası seriyası: 16

AMEA Folklor İnstitutu Elmi Şurasının

qərarı ilə çap olunur
Redaktor:

AMEA-nın müxbir üzvü,

Prof. Dr. Tofiq HACIYEV

Ramiz Əskər. Türk xalqları ədəbiyyatı oçerkləri-1.

Bakı, MBM, 2011, 320 s.

Korrektor: Leyla

Texniki redaktor: Ülvi Arif

Kompüterdə yığdı: Solmaz Əskərova

Dizayner: Ceyhun Əliyev

________________________________________


Çapa imzalandı: 09.09.2011

Formatı: 60x84

Həcmi: 20 çap vərəqi

Tirajı: 500 ədəd

MBM MMC mətbəəsində

çap olundu.




1 İsmail H. Uzunçarşılı. Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karako­yunlu Dev­letleri. Ankara, TTK, 1988, s. 259-262.

2 Tаhsin Banguoğlu. Kaşgariden Notlar II: Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten, 1959, c. 1-26, yеnə оnun: Kaşga­ri­den Notlar III: Oğuzlar Lehçesi Üzerine // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten, 1960, s. 23-48; Ramiz Əskər. Mahmud Kaşğari və onun «Divanü lüğat-it-türk» əsəri. Bakı, MBM, 2008, s. 124-139.

3 Ahmet B. Ercilasun. Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. An­ka­ra, Akçay y., 2006, s. 438.

4 Zeynep Korkmaz. Selçuklular Çağı Türkçesinin Genel Yapısı // Türk Dili Araştırmaları - Belleten-1972, s.17-34; Erdoğan Merçil. Selçuklular ve Türk­çe // Belleten Der., C. LXVII, 2003, Nu. 248, c. 111-117.

5 Hasan Köksal. Battal Gazi Destanı. Ankara, Hece y., 2003.

6 Necati Demir. Danişmend-name. Ankara, Akçağ y., 2004.

1 Mikail Bayram. Anadoluda Telif Edilen İlk Türkçe Eser Meselesi / Des­tursuz Bağdan Üzüm Yiyenler. Konya, Kömen y., 2004, s. 107-113.

2 Mecdut Mansuroğlu. Mevlana Celaleddin Rumide Türkçe Beyit ve İba­reler // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten-1954, s. 207-220.

3 Şinasi Tekin. 1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili Tarihinde Olga-Bolga Sorunu // Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 1973-74, s. 70.

4 Reşid Rahmeti Arat. Anadolu Yazı Dilinin Tarihi İnkişafına Dair / Maka­leler (hаz. Osman F. Sertkaya), Ankara, TKAE y., 1989, s. 317-318.

5 Ahmet B. Ercilasun. Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. An­ka­­ra, Akçağ y., 2004, s. 441-442.

1 Faruq Sümər. Oğuzlar (tərcümə edən: Ramiz Əskər). Bakı, Yazıçı, 1992, s. 567-594.

2 İzzəddin Həsənoğlu / Azərbaycan klassik ədəbiyyatı kitabxanası. 20 cild­də. III cild, Bakı, Elm, 1986, c. 24-25.

3 Ahmet B. Ercilasun, həmin əsər, s. 439.

1 Ahmet B. Ercilasun, həmin əsər, s. 439.

2 Metin Akar. Şeyyad Hamza Hakkında Yeni Bilgiler // Marmara Üniv. Türk­lük Araştırmaları Der., 1987, Nu. 2, s. 1-14.

3 Alpay Günay Kut. Yazmalar Arasında-II // Osmanlı Araştırmaları Der., 1988, Nu. 7-8, s.183; Ömer Faruk Akün. Divan Edebiyatı / TDV İslam Ansk., C. IX, İst., TDV y., 1994, s. 393; Hikmet İlaydın. Ana­do­luda Klassik Türk Şiirinin Başlanğıcı / Makaleler (hаz. Nihal İlaydın), Ank., TDV Matb., 1999, s. 57-67.

4 Osman F. Sertkaya. Ahmed Fakih / TDV İslam Ansk., C. II, İst., TDV y., 1989, s. 65-67.

1 Ahmed Fakih. Kitabu Evsaf-i Mesadici»ş Şerife (haz. Hasibe Mazıoğlu). Ank., TDK, 1974.

2 Kemal Yavuz. Gülşehrinin Mаntıkut-Tаyrı (Gülşen-name), Ank., Kır­şehir Valiliği y., 2007; Müjgan Cunbur. Gülşehri ve Mantıkut-Tayrı. AÜ, Ank., 1952 (basılmamış dr. tezi).

1 Kemal Yavuz. Garib-name. I-II (Tıpkıbasım-Karşılaştırmalı Metin ve Ak­tarma), Ank., TDK y., 2000, s. 955.

2 Nordtmann. Suheil und Nevbahar. Hannover, 1925; Tahsin Banguoğlu. Alt­osmanische Sprachstudien zu Süheyl ü Nevbahar. Breslau, 1938; Cem Dil­çin. Mesud ibn Ahmed. Süheyl ü Nevbahar. İnceleme-Metin-Sözlük. Ank., 1991.

1 A.Zajacskovski. Etüdes sur la langue veielle-Osmanlie. Krakov, 1934.

2 İsmail H. Uzunçarşılı. Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Dev­letleri. Ankara, TTK, 1988, s. 216-217.

3 İsmail H. Uzunçarşılı, həmin əsər, s. 219.

1 Baburname. Ankara, 1985, s. 252-253. (Rəşid Rəhməti Aratın tərcüməsi).

1 Бабур-наме. Ташкент, 1958, стр 212. (Mixail Salyenin tərcüməsi).

1 Навоий ва адабий таъсир масалалари. Ташкент, 1968, бет 109.

2 Хайитметов А. Навоий дахоси. – Тошкент, 1970, 133-141 сах.

1 Бобурнома. Тошкент, 1989, бет 160-165. (Nəşrə hazırlayan: Pərsə Şəmsiyev).

1 Türk ədəbiyyatı tarixi. Bakı, MBM, 2010, I cild, s. 22. (Nəşrə hazırlayan: Ramiz Əskər).

2 Yenə orada, s. 67.

1 Bet 209, 1941 عليشير نوايي، مجالس النفايس، تاشكند

1 Бобурнома. Тошкент, 1989, бет 148.

2 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s. (Nəşrə hazırlayan: An­na­qubran Aşırov).

3 Мир-Али-Шер. Ленинград, 1928, стр. 171-172.

4 Хүсайн Бойкаро. Девон Рисола. Тошкент, 1968. (Nəşrə hazırlayanlar: Ş.Qə­niyeva, Ş.Abdul­la­ye­va).

5 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s.

1 Sultan Hüseyn Baykara. Divan. Bakı, 2011, MBM, 248 s.

2 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005, 224 s.

3 Хамид Арасли. Хүсайн Бойкаро рисоласи хакида// Узбек тили ве адабиёти, 1966, №3, 6 бет.

1 Məxdumqulu Fəraqi. Seçilmiş əsərləri. Bakı, 2010, s. 390. (Nəşrə hazırlayan: Ramiz Əskər).

1 Мыралы. Ашгабат, Түркмендөвлетнешир, 1948; Мыралы хем Солтансөйүн (дессан). Аш­га­бат, 1992; Мыралы ве Солтансөйүн (роваятлар). Ашгабат, 1994.

2 Soltan Hüseýin Baýgara. Divan. Aşqabat, 2005

1 А.А.Семенов Персидская Новелла о Мир-Али-Шире «Невои». Бюлетень, Средне-Азиат­ско­го Госуниверситета, Вып. 13, Ташкент, 1926, 177-185 стр.

1 Bax: Nazan Bekiroğlu. Osmanlı’da Kadın Şairler / Osmanlı. C. IX, Ankara, Ye­ni Türkiye yay., 1999; Zehra Toska. Divan Şiirinde Kadın Şairlerin Sesi / Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, KTB yay., 2006.

1 Mujgan Cun­bur. İmadül-cihad ve XVI. Yüzyıl Kadın Şairlerinden Ayşe Hüb­bi Kadın // IX Türk Tarih Kongresi, Ankara, TTK yay., 1988, s. 901-913; Türk ədə­biyyatı tarixi. Türkcədən uyğunlaşdıran və sonsözün müəllifi Ramiz Əskər. Bakı, MBM, 2010, I cild, s. 53-54.

1 İsmail Erünsal. Türk Edebiyatı Tarihinin Arşiv Kaynakları. II. Bayezid Dev­ri­ne Ait Bir İn’amat Defteri // Tarih Enstitüsü Dergisi, X-XI, 1979-1980, s. 303-342.

1 Aşik Çelebi. Meşairü’ş-şu’ara (İnceleme-Tenkitli Metin), (haz.: Filiz Kılıç). GÜ SBE, (basılmamış doktora tezi), Ankara, 1994, s. 440.

1 Sennur Sezen. Türk Safo’su Mihri Hatun. Ankara, 2005, Kapı yay.

1 E.İ.Muştakova. Mixri xatun. Divan. Moskva, Nauka, Qlavnaya redaksiya Vos­toçnoy literaturı, 1967.

2 Gülşen Kaya. Mihri Hatun’un Divan Tahlili. FAÜ Sosyal Bilimler Ens­titüsü, TDE Anabilim Dalı, Elazığ, 2010.

3 Mähri hatyn. Divan. Aşqabat, 2004.

1 Püştü pənah – arxa, himayə

1 Oşol – o, həmin

2 Bəsa – ayrı

1 Nə tanq – nə əcəb; nə qəm

2 Zəf – zəiflik, xəstəlik

3 Göz tutma – gözləmə

4 Nəfy – inkar, rədd

1 Məhzun – hüznlü, kədərli

2 Varı – bütün

1 Peykan – oxun ucluğu

2 Heyvan suyu – abi-heyvan, dirilik suyu

3 Ök – əski türkcədə şiddətləndirmə ədatıdır; yetgəc ök – yetən kimi dərhal

4 Yanlığ – kimi, təki, bənzər

5 Kan – mədən

6 Nəxl – xurma ağacı

7 Bar – bar, meyvə

8 Hirman – məhrum olma, əl üzmə; qovulma

9 Cəngində – cəngində, əlində

1 Nişatəngiz – şadlıq gətirən

2 Çəng – musiqi aləti

3 Cüz – qism

4 Övraq – vərəqlər

5 Mötad – adət, adətkərdə

1 Dud kimi – tüstü kimi

2 Piçü xəm – qıvrım, buram-buram

3 İxtilat etmək – danışmaq, söhbət etmək

4 Yaxmaz – yaraşmaz

1 Parsa – pəhrizkar; mömin

2 Yanlığ – kimi

3 Dəm qılmaq – sıxılmaq

1 Yara, mana – yara və mənə

2 Yara, mana – ey yar, mənə

3 Yara mana – mənə yara (vurdu)

1 Yara mana – (dərmanı) sürt mənə

2 Çin – Çin (ölkəsi)

3 Çin – yaxşı

4 Çin – doğru, yalan olmayan

1 Kaysarıya – qeysəri (gözələ), qeysərə layiq

2 Kay sarıya – hansı tərəfə

3 Kaysarıya – Kayseri (şəhərinə)

4 Tağ – dağ; tağ

5 Tağ - sahib

6 Tağı – dəxi

7 Ayarım - əsirgədiyim

8 A, yarım - yarısını

9 Bilmənəm – bilmirəm

10 Bil, mənəm – bil ki mənəm

11 Bilmə nəm – nəm bilmə, sadəcə nəm sayma

1 Zillə – (burada) zil (bəmin zili).

2 Hüllə – paltar.

1 Nil – lülə.

2 Qalla – taxıl.

3 Ütün – xəcalət, utanma.

4 Sillə - çalma, sarıq, əmmamə.

1 Baydalığı – bayda, varlıda olması.

2 Saydalığı – dayaz yerdə olması.

3 Qarkı – kərgədan.

1 Dörd de-nin bir ze-də olduğu.

1 Əski stillə 14 aprel 1886-cı ildə (bu və sonrakı qeydlər tərcüməçiyə aiddir).

1 «Üç ev» deməkdir.

1 Kəlləpuş – baş örtüsü, tatar araxçını.

1 Kazan Kremlindəki Süyümbikə bürcü.

1 «Fəvaqih ül-cələsa» məşhur tatar maarifçisi Qəyyum Nasirinin 1884-cü ildə tərtib etdiyi ədəbiyyat və folklor məcmuəsidir.

1 Məmmədvəli və Əzizə nəzərdə tutulur.

2 «Məryən ana» – muncuqdan, kiçik mərcanqulağından və s. ibarət həma­yıldır, inama görə, uşağı gözdəymədən qoruyur.

1 Sajın – 3 arşına və ya 2,134 metrə bərabər uzunluq ölçüsü.

1 Uçmaq – cənnət.

1 Yabılmaq – bağlanmaq.

2 Barı – hamısı.


Yüklə 1,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin