Ra'no G'ayratova

 
MUHOKAMA
O'qituvchi - bu har doim jamiyat talab qilinadigan kasb. Bu hamma muhokama 
qiladigan va qadrlaydigan faoliyat turidir. Har bir davrda zamonaviy o'qituvchining 
fazilatlari mavzusi har doim qiziqarli. O'qituvchi va talaba o'rtasidagi munosabatlar 
ko'p asrlar davomida muhim muhokama mavzusi bo'lib kelgan. O'z navbatida, talaba - 
bu turli xil ta'lim muassasalarida talaba; bilimning har qanday sohasida boshqalarning 
darslari va ko'rsatmalaridan foydalanadigan kishi. Zamonaviy o'qituvchi, avvalo, 
mohir ustozdir. U o'z kasbining asosiy vazifasi bilan shug'ullanadi. Bu boshqalarga 
ta'lim berish uchun berilgan odam. Yaxshi o'qituvchi bolalarga ajoyib sifat - dunyoni 
o'rganish va o’zini rivojlantirish qobiliyatini beradi. U ma'lumotni idrok etish, qayta 
ishlash va mustaqil ravishda qo'llashga o'rgatadi. 
O`qituvchi kim? Oʻqituvchi pedagog, oʻrta va oliy taʼlim tizimi xodimi boʻlib, 
oʻquvchi va talabalarni oʻqitish bilan shugʻullanadi. Boshqa nomlari: "ustoz", "domla", 

---

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 1 | ISSUE 3 | 2020 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2020: 4.804 
Academic Research, Uzbekistan 621  www.ares.uz 
"muallim". Kasblar juda ko`p, ammo aynan shu kasb uchun doimo yuqori talablar 
qo`yiladi. Darhaqiqat, o`qituvchilar tufayli to`plangan tajriba uzatiladi, jamiyat 
rivojlanishi va uning kelajagi o`qituvchilarga bog`liqdir. O`qituvchi bo`lish o`qituvchi 
diplomiga ega bo`lishni anglatmaydi. Pedagogika universiteti bitiruvchilarining 
hammasi ham maktabda qolmaydi. Hamma ham o`quvchilar, ularning ota-onalari bilan 
umumiy tilni topa olmaydi va zamonaviy jamiyat o`qituvchiga qo`yadigan talablarga 
javob bera olmaydi. O`qituvchi bu ruhiy holat, hayot tarzidir. Maktab har doim 
jamiyatdagi o`zgarishlarga sezgir. O`qituvchi maktabning asosiy figurasi hisoblanadi. 
Jamiyat o`zgarib bormoqda, talablar o`zgarib bormoqda. O`qituvchi ham o`zgaradi. 
"Yangi avlod", "yangi maktab", "yangi avlod darsliklari" iboralarini tez-tez eshitamiz. 
Bu shuni anglatadiki, o`qituvchi zamonaviy bo`lishi kerak. O`qituvchi bu predmet 
sohasida ham, o`qitish metodikasi, shakllari, texnologiyalarini o`zlashtirishda ham 
doimiy ravishda takomillashib boradigan shaxsdir. Bugungi kunda maktabga yangi 
davlat ta`lim standartlari (DTS) kirib kelayotgan paytda o`quvchining shaxsini 
rivojlantirish va ularga sharoit yaratish uchun o`qituvchiga katta mas`uliyat yuklangan. 
Agar ilgari o`qituvchining vazifasi O’quvchlarga bilimlarni yetkazishdan iborat bo`lsa, 
bugungi kunda o`qituvchi o’quvchilarga bilimlarni qanday egallashni, o`quv faoliyati 
va o`quvchilarning fikrlash tarzini shakllantirishni o`rgatishi kerak. O`qitishda doimiy 
ravishda o`zgarishlar yuz beradi va o`qituvchining zamonaviy sharoitlarga moslashishi 
muhim ahamiyatga ega.
O'qitishda o’quvtichilar bilishi kerak bo'lgan uchta asosiy jihat bor: o'zingizning 
mavzuingiz, uni kimga o'rgatayotganingiz va materialingizni o’quvchilaringizga 
tushunarli tarizda taqdim etishingiz. Agar o`qituvchi ilmiy, nazariy va uslubiy 
tayyorgarlikka ega bo`lsa, o`quvchilarda keltirib chiqaradigan qiyinchiliklarini 
sabablarni aniqlay olsa, kerakli yordam ko`rsatsa, maktab o`quvchilarining keyingi 
harakatlarini yo`naltirsa, bashorat qilsa, pedagogik faoliyatni rejalashtirishni bilsa va 
o`quvchilarni o`z harakatlarini rejalashtirishga o`rgatsa malakali, professional 
o’qituvchi sanaladi.
Zamonaviy o`qitish - bu hamkorlik, o`qituvchi va o’qiuvchining birgalikdagi 
faoliyati. O`qituvchi va o’quvchi ta`lim jarayonidagi sheriklardir. Zamonaviy dars 
o`quvchilarning faol ishi elementlari mavjudligi bilan ajralib turadi. O`qituvchining 
vazifasi ta`lim jarayoni uchun ijobiy sharoitlar yaratishdir. 
Biz har kuni jadal rivojlanib borayotgan axborot texnologiyalari asrida 
yashayapmiz. Yangi kompyuter texnologiyalari tufayli ma`lumot olish va o`quv 
jarayoni mazmunini boyitish imkoniyati paydo bo`ldi. Bugungi kunda o`qituvchi 
avvalgidek bilimlarning yagona manbai emas. Zamonaviy texnologiyalar tufayli 
o’quvchilarning mustaqil ijodiy va tadqiqot olib borishlari uchun ajoyib imkoniyatlar 

---