Raqamli texnologiyalarning Yangi O‘zbekiston rivojiga ta’siri
Yüklə 109,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Tadqiqot natijalari.
Ushbu sohada bir guruh olimlar tomonidan yuqoridagi elementlar uchu n tuproqdagi ruxsat etilgan chegaraviy ulushlari ishlangan bo‘lib, ular quyidagilarni tashkil etadi, ya’ni Fe -3000, Mn-1500, Cu-40, Zn,-150, Co-50, B-100, Ni-45, Li-30, Sr-320 mg/kg. Suvda esa ruxsat etilgan konsentratsiya tuproqdagiga nisbatan barcha elementlar uchun bir necha barobar 269 RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING YANGI O‘ZBEKISTON RIVOJIGA TA’SIRI Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi kam bo‘lib, ma’lumotlarga ko‘ra quyidagicha: Fe -0,3, Mn-0,1, Cu-1,0, Zn,-5,0, Co-0,1, B-0,5, Ni-0,1, Li-0,03, Sr- 7,0 mg/l ko‘rinishga ega. Keltirilgan miqdorlarga e’tibor beradigan bo‘lsak, elementlarning miqdori o‘rtasidagi farq 100-3000 barobargacha farq qilmoqda, bu albatta elementlarning kimyoviy, geokimyoviy va boshqa xususiyatlari bilan bog‘liq hisoblanadi. Sug‘orilidigan tuproqlarda haydov va haydov osti qatlamlarida hamda karbonatli -illyuvial qatlamida o‘rganilgan ele mentlar har xil klark miqdorlarini hosil qiladi. Bu miqdorlarni faol qatlam hisoblangan haydov qatlam nisbatan konsentratsiya klarki (KK) geokimyoviy spektri yoki monitoringi spektri quyidagi rasmda tasvirlangan. Tasvirga ko‘ra marganets, temir, rux, mis, nikellarning miqdorlari, ya’ni klark ko‘rsatkichlari haydov osti va uning ostidagi qatlamda haydov qatlamiga nisbatan ko‘p. Aksariyat o‘rganilgan sug‘oriladigan gidromorf tuproqlardagi mikroelementlarning geokimyoviy spektri o‘zaro yaqin bo‘lib, quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi. 1- rasm. Sug‘oriladigan tuproqlarda mikroelementlar geokimyoviy spektri Tabiiyki, bu ko‘rsatkichlarni hamma tuproqlar uchun ham to‘g‘ri deb bo‘lmaydi. Adabiyotlarda berilishicha, har xil qishloq xo‘jalik ekinlari turli xil tuproqdagi mikroelementlarga xilma- xil munosabat bildiradi. Bu holatlar g‘o‘za, bug‘doy, suli, kartoshka, sholi va boshqa o‘simliklarning marganetsga bo‘lgan talabi ma’lumotlarga ko‘ra nisbatan yuqori ekanligi, mis elementiga bo‘lgan ehtiyoji esa marganetsga nisbatan 2 -3 barobar kamligidan dalolat beradi. Sug‘orib dehqonchilik qilinadigan yerlarda qishloq xo‘jaligi ekinlarini to‘g‘ri va samarali joylashtirishda, monitoring tadqiqotlarini olib borishda bu kabi tadqiqotlar amaliy yordam beradi. Har bir tuproq, o‘simlik navi, uning rivojlanish fazasi aniq bir element yoki elementlar guruhiga nisbatan individual xarakterga ega bo‘ladi. Shunga qaramasdan nisbiy ko‘rsatkichlar bo‘lsada, ayrim xuloslarga olib keladi. |