271
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARNING
YANGI
O‘ZBEKISTON
RIVOJIGA
TA’SIRI
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyasi
ZAMONAVIY DEHQONCHILIKDA TOMCHILATIB SUG‘ORISH
Yusupova Mohidil Abdumutalibovna
B.f.f.d, dotsent
FarDu
Abdullaaxatov Asadbek Ilhomjon oʻgʻli
FarDu, 3-bosqich talabasi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada zamonaviy dehqonchilkda va bog‘dorchilikda tomchilatib
sug‘orishning ahamiyati, tomchilatib sug‘orishning afzalliklari, tomchilatib sug‘orishning qisqacha
tarixi, tomchilatib sug‘orishda tavsiya etilgan sug‘orish meyorlari keltirilgan.
Kali
t so‘zlar:
bog‘, tuproq, suv resurslari, suv tanqisligi, tomchilatib sug‘orish, yer ustidan
sug‘orish , sug‘orish meyori, mavsumiy sug‘orish meyori, hosildorlik,
suv tejamkor texnologiya,
sug‘orish.
Kirish.
Mamlakatimizda suv resurslaridan samarali foydal
anish asosida sug‘oriladigan
maydonlardan olinadigan hosil miqdorini oshirish va sifatini yaxshilash orqali mamlakat aholisi
turmush darajasini yuqori pog‘onalarga ko‘tarish borasida samarali ishlar amalga oshirilmoqda.
Ekinlarini sug‘orish uchun tomchilatib sug‘orish tizimlarini qo‘llash qishloq xo‘jaligi
ishlab
chiqarishini rivojlantirish va barqarorligini ta’minlashning eng istiqbolli yo‘nalishlaridan biridir.
Sug‘orish usullari orasida tomchilatib sug‘orish usuli o‘zining yuqori samaradorligi, ya’ni suv
resurslari yetishmasligi sharoitida kam suv sarflab barqaror yuqori hosil olishga imkon beradigan
sug‘orish usuli ekanligi bilan ajralib turadi. Ekinlarga ishlov berish va sug‘orish ishlarida qo‘l
mehnatini kamaytirish hamda sug‘orishni avtomatlashtirish
imkoniyatlarining
yuqoriligi bois
tomchilatib sug‘orish usuli butun dunyoda, shu jumladan Respublikamiz qishloq xo‘jaligida ham
kundan kunga kengroq maydonlarga tadbiq qilinmoqda. Shuningdek,
Respublikamizdagi suv
resurslarining yetishmasligi va sug‘oriladigan maydonlarga o‘z vaqtida yetkazib olib
borilmayotganligi, suv tejamkor sug‘orish texnologiyalariga bo‘lgan e’tiborni talab darajasida
emasligi, doimiy ravishda yer ustidan sug‘orish natijasida sug‘orish dalasi ya’ni
egat uzunligi
bo‘yicha teng namlanma
sligi ekin hosildorligini kamayishiga, shuningdek, bir qator muammolarni
keltirib chiqarayotganligi hech kimga sir emas. Buning natijasida sizot suvlari sathining ko‘tarilishi
va sug‘oriladigan yerlarning sho‘rlanish holati ham ayrim viloyatlarda kuzatilis
higa sabab
bo‘lmoqda.
Yuqorida keltirilgan muammolarni oldini olish hamda mavjud suv resurslaridan samarali
foydalanish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017
- yil 7-fevraldagi PF-4947-
sonli farmoni bilan tasdiqlangan “2017
- 2021 yillarda O
‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning
beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”, hamda 2019
- yil 9-
oktabrdagi “Suv