Xarajatlari kamayuvchi tarmoqning uzoq muddatli taklif chizig`i (SL) Natijada tarmoqning uzoq muddatli oraliqdagi taklif chizig`i unga pastga tomon yotiq bo`ladi. Tarmoq kengayganda, uning xarajatlarni kamaytirish imkoniyati ham keng bo`ladi. Masalan, yirik tarmoqda transport tizimini samarali tashkil qilish evaziga xarajatlar kamayishi mumkin, yirik tarmoqda resurslardan ham optimal foydalanish imkoniyati tug`iladi (masshtab samarasi) bu ham pirovardda mahsulot narxini pasaytirishga olib kelishi mumkin. O`rtacha xarajatning va tovar narxining pasayishi kengayayotgan tarmoqni yangi muvozanat nuqtaga olib keladi (E2 nuqta). Umumlashtirib ta′kidlash mumkinki, alohida firmaning uzoq muddatli oraliqdagi muvozanat holati o`rtacha xarajati minimal bo`lib, nolga teng bo`lgan iqtisodiy foyda olish bilan tavsiflanadi. Bu, ya′ni PE min (ATC) bo`lishi yana shundan darak beradiki, iste′molchi o`zi talab qilgan hajmdagi mahsulotni mavjud xarajatlar imkoni darajasidagi eng minimal narxda sotib oladi. Bundan xulosa qilib aytish mumkinki, raqobatlashgan bozor samarali ishlab chiqarishni ta′minlaydi.
Raqobat va yakkahokimlik 1.Raqobat tushunchasi va uning usullari. Bozor iqtisodiyotida raqobat asosiy tartibga soluvchi mexanizm hisoblanadi.Bu ishlab chiqaruvchilar va resurslarni yetkazib beruvchilarni o’ziga bo’ysundiradigan yagona kuchdir.Bozor tizimiga bo’ysunadigan ishlab chiqaruvchilar raqobat natijasida foyda olishni rejalashtiradi. Kimki bu qonunni buzsa, zarar ko’radi va inqirozga yuz tutadi. Raqobat sharoitida iste’molchi – xo’jayin, bozor – uning ta’minotchisi (agenti), firma esa uning xizmatkori hisoblanadi.
Raqobat- bozor iqtisodiyoti ishtirokchilarining o’z manfaatlarini yuzaga chiqarish uchun bir-biri bilan kurashi, ularning o’zaro bellashuvidir. Raqobat qonuni - bozor tizimining shunday iqtisodiy qonunidirki, unga ko’ra iqtisodiyot sub’ektlarining o’z maqsadlari yo’lidagi o’zaro kurashimuqarrar bo’ladi, bu kurash bozorga xos usullarda olib boriladi va sub’ektlarni iqtisodiy jihatdansaylanib olishini yuzaga keltiradi.
