Rbaycan döVL6T

Beyn&lxalq İnkişaf Assosiasiyası (BİA) 1960-cı ild yaradılmışdır. 6sas m qs di Dünya Bankının f aliyy tini ta- mamlamaq v çox z if inkişaf etmiş ölk l r 50-illik müdd ti- n faizsiz olaraq (ancaq illik 0.75% h cmind komisyon haqqı alınır) kreditl r t qdim etm kdir. 6sas n Assosiasiya illik g liri 390 $-dan çox olmayan v ya adambaşına düş n ümumi milli m hsulun s viyy si 790 $-dan çox olmayan ölk l r kredit verir.
Beyn&lxalq Maliyy& Korporasiyası 1956-cı ild yara- dılıb v m qs di g nc dövl tl rin s nayel rind öz l investisi- yaları stimullaşdırmaq, h min dövl tl rd xüsusi bölm ni t şkil etm k v genişl ndirm kdir. BMK ancaq azad olmuş v bir q - d r inkişaf etmiş ölk l rd yüks k s m r li mü ssis l ri kredit- l şdirir. Bu ilk növb d onun yüks k faizli borclarını qaytar- maq m qs di güdür. Korporasiya krediti bir qayda olaraq 15-il müdd tin verilir. BMk-nın sas xüsusiyy ti ondadır ki, onun v saitl rinin üzv ölk l rd investisiyalaşdırılması üçün dünya Bankının v İnkişaf Assosiasiyasının t l b etdiyi hökum t z man ti t l b olunmur.
İnvestisiya Z&man&ti Üzr& Çoxt&r&fli Agentliyi 1988-ci ild Dünya Bankı Qrupunun t rkib hiss si kimi üzv ölk l rd birbaşa investisiyaların stimullaşdırılması m qs dil yaradılan beyn lxalq maliyy -kredit institutudur. Bu qrum investisiya- ların qeyri-kommersiya riskl rd n sığortalanmasını h yata ke- çirir. İnvestisiyaların 90%- q d rini hat ed n z man tin orta müdd ti 15-ili (b zi hallarda 20 il) hat edir. İZÇA özünün f aliyy tini milli sığorta şirk tl ri il istiqam tl ndirir. Hazırda
agentliyin 145-d n çox üzvü vardır. İZÇA-nın f aliyy ti t kc qeyd olunan istiqam tl m hdudlaşmır. Qurum eyni zamanda üzv ölk l rin hökum t dair l ril xarici investisiya siyas ti, el c d onun proqram v proseduraları haqqında m sl h tl ş- m l r aparır.
Haqqında danışdığımız beyn lxalq maliyy kredit qu- rumları il yanaşı regional maliyy qrumları da, o cüml d n İs- lam İnkişaf Bankı, Asiya İnkişaf Bankı, Afrika İnkişaf Bankı da f aliyy t göst rir.
Beyn lxalq maliyy t şkilatları bir neç valyuta m liy- yatları h yata keçirir. Bu m liyyatlardan n geniş yayılmışı t cili gönd riş üzr valyuta m liyyatlarıdır. Bu m liyyatlar valyuta sövd l şm l rinin 90%-ni hat edir. Bu m liyyat spot m liyyat adlanır v onun mahiyy ti ondan ibar tdir ki, valyuta alqı-satqısında müqavil o, ş rt bağlanır ki, müqavi- l d n z rd tutulmuş m bl ğ imzalanma anında q ti mü yy n olunmuş kurs üzr imzalanma gününd n başlamaqla ikinci iş gününün sonuna q d r müxbir banklara gönd rilm lidir.
Valyuta m liyyatlarının dig r qismini valyuta sövd - l şm l ri t şkil edir. Bu sövd l şm l r forvard, fyuçers v svop sövd l şm l ri aiddir.
Forvard müqavil bağlanandan bir neç gün rzind aparılan (reallaşdırılan) qabaqcadan öd niş formasıdır. 6sas etibaril forvard m liyyatları müqavil üzr valyuta m z nn - sinin t r ddüdünd n (qalxıb-enm sind n) qaçmaq m qs di il bank v dig r kredit t şkilatları t r find n aparılır.
Fyuçers mt , valyuta, qızıl v qiym tli kağızların al- qı-satqısı üçün pul m bl ğinin müqavil bağlandıqdan sonra müqavil y uyğun m bl ğd öd niş formasıdır. Bu sazişd başlıca m qs d müqavil müdd tind n sonra alqı-satqı obyekti- nin müqavil qiym ti il faktiki m z nn arasındakı f rqin ld edilm sidir. Fyuçers münasib tl rind uduzan t r f hazırkı birja qiym tl ri arasında mt nin, valyutanın v s.-nin m z n- n f rqi m bl ğind alışını, yaxud satışını h yata keçirir. Udan
t r f is qarşı t r fin ziyanı hesabına öz m nf tini t min edir. Bu m liyyatda sas n kontraktın baza aktivi kimi ABŞ dolları çıxış edir.
Svop mü yy n müdd td n sonra yenid n ksin müba- dil edilm si ş rtil milli valyutanın xarici valyutaya mübadil edilm sidir. Bu m liyyat daha çox M rk zi Bank t r find n h yata keçirilir. M rk zi Bank t r find n svop m liyyatları beyn lxalq s viyy d likvidlik böhranlarını aradan qaldırmaq m qs dil çox zaman beyn lxalq maliyy kredit institutları il
laq li sur td aparılır. Bura aşağıdakı m liyyatlar daxildir:

1. 
   Aktivl rin sonradan satılması ş rtil alınması;
   
2. 
   Qarışılıqlı ş kild m nf t ld edilm si m qs dil aktivl rin, qiym tli kağızların, el c d maliyy öhd likl rinin mübadil edilm si;
   
3. 
   Öhd lik yükünün qism n yüngüll şdirilm si m qs di il borc öhd likli qiym tli kağızların emitent t r find n başqa- ları il v z olunması v s.
   
4. 
   Az rbaycanın beyn lxalq maliyy laq l ri v g l - c k inkişaf strategiyası.
   

Az rbaycanın konkret aşağıdakı beyn lxalq maliyy t ş- kilatları il m kdaşlığı haqqında danışaq: