Referat mavzulari ro’yxati

2.22-rasm
. G‘ovakli to‘ldiruvchi asosidagi engil betonning issiqlik 
o‘tkazuvchanligi λ uning zichligiga γ bog‘liqligi. 
130
150
170
190
210
230
250
В,Л
60
30
20
10
Ж,С
2
4
6
8
6.5-расм. Бир хилдаги чегаравий йириклиги 20 мм бўлган ша?ал (1) ва 
керамзит (2) асосида тайёрланган бетон 
?оришмасининг 
сувшимувчанлиги.
0к,см

---

79 
2.23-rasm
. Bir xildagi chegaraviy yirikligi 20 mm bo‘lgan shag‘al (yuqorida) 
va keramzit (pastda) asosida tayyorlangan beton qorishmasining 
suvshimuvchanligi. 
G‘ovakli to‘ldiruvchilar sement hamiri bilan boshqa zich to‘ldiruvchilarga 
nisbatan ko‘proq suv almashinuvi xususiyatiga ega bo‘lganligi uchun uning 
tarkib topishi jarayonlariga ta’sir ko‘rsatadi. Birinchi bosqichda g‘ovak 
to‘ldiruvchilar namlikni shimib sement toshi bilan to‘ldiruvchilar orasidagi 
qatlamda mustahkam va mahkam bog‘lanishni hosil qiladi. Ikkinchi bosqichda 
suvning kamayishi hisobiga g‘ovakli to‘ldiruvchilar shimib olgan namlikni 
qaytara boshlaydi va sement toshida gidratatsiya uchun zaruriy sharoit 
yaratiladi. Engil to‘ldiruvchilarning yuzalarini o‘ta notekisligi hisobiga sement 
toshi bilan yaxshi yopishishadi va to‘ldiruvchining deformatsiyalanuvchanligi 
hisobiga sement toshining cho‘kishi, mikroyoriqlar paydo bo‘lishi kabi sement 
tarkibiga ta’sir etuvchi salbiy holatlar kamayadi. 
Natijada g‘ovak to‘ldiruvchili engil betonlarda sement toshi talab 
darajasidagi zichlik va birjinslilikka ega bo‘ladi va bu xususiyati bilan ularni 
temir-beton konstruksiyalarida va ba’zi agressiv muhitlarda ham ishlatilishiga 
imkoniyat yaratiladi. 
G‘ovak shag‘al va qumlarning yuzasi noto‘g‘ri shaklga ega bo‘lganligi 
hisobiga qorishmada donalar aro bo‘shliqlar ko‘payadi. Bu bo‘shliqlarni 
to‘ldirish va donalar orasiga sement hamirini kiritish bilan birga 
qatlamlashmaydigan va qulay ishlov beriladigan beton qorishmalarini olish 
uchun oddiy betonlarga nisbatan 1,5-2 marta ortiq sement hamiri sarflanadi. 
G‘ovaklari ko‘p bo‘lgan to‘ldiruvchilarni beton qorishmasini suv 
talabchanligini kamaytirish va sement sarfini qisqartirish, shuningdek g‘ovak 
to‘ldiruvchilar asosida olinadigan betonlarning boshqa sifat darajasini 
yaxshilash maqsadida to‘ldiruvchilarga gidrofobizatorlar yoki zarralarning 
yuzasida namlikni kam o‘tkazadigan yupqa parda, yupqa ichki qatlam hosil 

---

80 
qiluvchi boshqa moddalar bilan ishlov beriladi. Lekin bunday tadbirlar beton 
tannarxini oshirib yuborganligi uchun ularni texnik-iqtisodiy hisoblar asosida 
bajarilishi zarur. 
Savollar 
1.
Keramzitning fizik-mexanik xususiyatlarini keltiring? 
2.
Keramzit g‘ovak to‘ldirgichi qurilishda qaysi soxalarda ishlatiladi? 
3.
Aylanma pechning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntiring? 
4.
Keramzit ishlab chiqarishda xom granulalarni isitish va kuydirish qanday 
amalga oshiriladi? 
5.
Keramzit ishlab chiqarish texnologiyasini keltiring?