Reja: • Urug‘langan tuxum hujayraning bo‘linishi va bachadonga siljib

spermatozoidlarning tuxum  hujayraga kirishi.

 

1 – spermatozoidlar; 2 – spermatozoidlarga  

1 

peshvoz hosil bo’ladigan va 

ularni qabul qiladigan dumboqcha.

 

keyin bachadon naylariga kirib, ularda  

2

 

tuxum hujayra bilan uchrashadi. Tuxum hujayra 

 bachadon  

nayining  

odatda ampulyar 

qismida urug‘lanadi. Tuxum hujayralar mustaqil 

harakatlana olmaydi. Yetilgan tuxum hujayra 

nurafshon toj  

---

 

bilan o‘ralib, yorilgan follikuladan qorin bo‘shlig‘iga tushadi, so‘ngra 

bachadon  nayiga  yo‘l  oladi.  Bachadon  nayi  va  shokilalarining 

so‘ruvchi  peristaltik  harakatlari,  nay  epiteliy  sidagi  kipriklarninng 

hilpillashi  (shu  tufayli  suyuqlik  nay  voronkasidan  nayning  bachadon 

tomondagi  uchiga  harakatlanadi)  tuxum  hujayraning  nayga  kirib 

olishiga  yordam  beradi.  Bachadon  nayining  ampulyar  uchiga  kirib 

olgan tuxum hujayraga million-million spermatozoidlar intilib boradi. 

Tuxum  hujayra  yuzasida  spermatozoidlar  qarshisida  qabul  qiluvchi 

do‘mboq vujudga keladi. 

Million  spermatozoidlardan  faqat  bir  nechtasi  tuxum  hujayraning 

protoplazmasiga tiniq pardasi (zona pellucida) orqali kiradi (17rasm). 

Spermatozoidlarning bosh qismida tuxum hujayraning tiniq pardasini 

eritib 

yuboradigan 

ferment-gialuronidaza 

mavjud, 

spermatozoidlarning  tuxum  hujayra  ichiga  kirishiga  shu  ferment 

yordam  beradi.  Tuxum  hujayraga  kirmagan  hamma  spermatozoidlar 

nobud bo‘ladi, parchalanadi va bachadon naylarining shilliq pardasiga 

so‘rilib  ketadi.  Tuxum  hujayra  protoplazmasiga  kirgan  bir  necha 

spermatozoiddan faqat bitta yoki ikkitasi urug‘lantirishda qatnashadi; 

spermatozoid  yadrosi  tuxum  hujayra  yadrosiga  peshvoz  borib,  unga 

qo‘shilib  ketadi.  Bu  jarayon  urug‘lanishdir.  Homiladorlik  tuxum 

hujayraning urug‘lanish paytidan boshlanadi.