Reja: Mehnat xavfsizligi ishlarini tashkil etishdagi mutaxassis va rahbar shaxslaming

respublikasi MK). 
Yo’riqnoma.Yo’riqnomalar ikki xil bo’ladi: kirish va ish joyida 
o’tkaziladigan yo’riqnoma. O’z navbatida ish joyida o’tkaziladigan yo’riqnomalar 
dastlabki, davriy, joriy va navbatdan tashqariga bo’linadi. 
Kirish yo ’riqnomasi. Barcha ishga yangi kiruvchilar, boshqa korxonalardan 
xizmat safariga jo’natilganlar (ish malakasi va stajidan qat’iy nazar) amaliyot 
o’tayotganlar va shogirdlar kirish yo’riqnomasini o’tadilar. Uni xo’jalikning 
mehnat muhofazasi bo’yicha mas’ul xodimi yoki shu vazifa yuklatilgan boshqa 
rahbar xodim o’tkazadi. Agar ishga qabul qilish bevosita tarmoq ish joylarida 
amalga oshirilsa, kirish yo’riqnomasini shu tarmoq boshlig’i o’tkazishi kerak. 
Shikastlanganlarga dastlabki yordam ko’rsatish, yong’in xavfsizligi va boshqa 
maxsus masalalar bo’yicha yo’riqnomalarni tegishli mutaxassislar o’tkazadilar va 
maxsus jurnallarga rasmiylashtirib boradilar. 
Ish joyida o’tkaziladigan dastlabki yo’riqnoma. Barcha ishchilar kirish 
yo’riqnomasidan o’tgandan keyin ish joyida ish boshlashdan oldin boshlang’ich 
yo’riqnomadan o’tishlari lozim. Ish joyida o’tkaziladigan yo’riqnomadan maqsad - 
har bir ishchini to’g’ri va xavfsiz ish usullariga o’rgatishdir. Yo’riqnoma 
jarayonida ishchiga u ishlaydigan uskunada bajariladigan texnologik jarayon, 
uning harakat uzatish mexanizmlari, xavfli joylari, konstruktiv xususiyatlari, paydo 
bo’lishi mumkin bo’lgan xavflar, ishni xavfsiz bajarish usullari, ish joyini 
sanitariya va gigiyena talablariga mos holda tashkil qilish va shu kabi masalalar 
tushuntiriladi. 
Yo’riqnoma o’tkazish ishchining bevosita rahbari bo’lgan ustaga 
yuklatiladi. Ayrim zarur hollarda bu yo’riqnoma tegishli mutaxassislar (mexanik, 
energetik, texnolog) ishtirokida o’tkaziladi. Xodimlarga elektr xavfsizligi bo’yicha 
yo’riqnoma o’tkazish va malaka guro’hi berish xo’jalik bosh energetigi zimmasiga 
yuklatiladi. 
Davriy yo ’riqnoma. Ishchining malakasi va ish stajidan qat’iy nazar, har 
olti oydan ko’p bo’lmagan muddatda xavfsiz ishlash usullari bo’yicha davriy 
yo’riqnoma o’tkazib turiladi. Bundan asosiy maqsad - ishchining xafsizlik 
borasidagi bilimlarini yangilab va to’ldirib turishdir. Turli sabablar bilan (ta’til, 
kasallik, mehnat safari va sh.o’.) o’z muddatida ishchilarga o’tkazilmagan 
yo’riqnoma keyinchalik o’tkaziladi. Davriy yo’riqnoma o’tkazilganligi haqida 
jurnalga yozib rasmiylashtirib qo’yiladi. 
Navbatdan tashqari yo ’riqnomaquyidagi hollarda o’tkaziladi: 
- 
texnologik jarayon o’zgarganda; 
- 
bo’lim yoki brigadada baxtsiz hodisa yoki halokat ro’y berganda; 
- 
yangi qoida va yo’riqnomalarni ishchilar diqqatiga etkazish zarurati 
tug’ilgan hollarda; 
- 
ishlab chiqarish intizomi, qoida va yo’riqnomalarning talablari buzilishi 
aniqlangan hollarda. 
Joriy yo ’riqnomaqo’yidagi hollarda o’tkaziladi: 
- 
ishlab chiqarish hududlarida gaz yoki elektr payvandlash ishlari amalga 
oshirilishi kerak bo’lganda; 
- 
uch metrdan oshgan balandlikda montaj yoki tozalash ishlari amalga 
oshirilganda; 

---

- ish kuni davomida xavfli va zararli ishlarni bajarishdan oldin.