Reja: Moddiy nuqta dinamikasi

Bir jinsli og‘irlik kuchi - butun olam tortishish qonuniga ko‘ra, tabiatdagi barcha jismlar bir-birini tortishish xususiyatiga egadirlar. Bu qonunga binoan, Yer atrofidagi barcha jismlar Yerning tortish kuchi ta’sirida bo‘ladi. Yerning tortish kuchi ta’sirida hosil bo‘ladigan kuch og‘irlik kuchi deyiladi va bu kuch jismlarning erkin tushish tezlanishiga bog‘liqdir. Shuning uchun bu kuchni jismlarning erkin tushish tezlanishi ta’sirida paydo bo‘luvchi kuch ham deyiladi




m – jism massasi, g – erkin tushish tezlanishi. Tayanchda turgan yoki osilgan jismlarni Yer tortishishi natijasida vertikal yo‘nalgan og‘irlik kuchi paydo bo‘ladi.



9 - rasm. Prujinaga osilgan jismning muvozanat holatidan siljishi

Elastiklik kuchi - moddiy nuqtaning muvozanat holatidan ko‘chishiga proportsional va muvozanat holati tomon yo‘nalgan bo‘ladi (9 - rasm):

bu yerda - jismning muvozanat holatidan siljishini belgilovchi bu yerda - jismning muvozanat holatidan siljishini belgilovchi radius-vektordir, - jismning elastiklik xususiyatiga bog‘liq bo‘lgan proportsionallik koeffitsienti.

Ishqalanish kuchi - jismning boshqa jism sirtida sirpanishiga qarshilik ko‘rsatadigan kuch bo‘lib, jismning sirtiga normal bo‘yicha bergan bosim kuchiga tengdir.



Tinchlikdagi ishqalanish kuchining miqdori tinchlikdagi ishqalanish koeffisentining normal kuchga ko’paytmasiga teng.

F_fr= 


Biz bu tenglamadan normal kuchni topa olamiz, bu kuch esa jismga ta’sir etuvchi ishqalanish kuchini topishga yordam beradi.








k – jism sirtining holatiga bog‘liq bo‘lgan ishqalish koeffitsienti. R_n – jism sirtiga normal bo‘yicha yo‘nalgan bosim kuchi.