Baholash ko‘rsatkichlari
|
Soni
|
Ballar-dagi qiymat
|
Ilmiy ishlar
|
|
30
|
|
|
|
O‘quv ishlari
|
|
35
|
|
|
|
|
Ma’naviyat ishlari
|
|
20
|
|
|
|
|
Boshqa ishlar
|
|
15
|
|
|
|
|
Umumiy 100
|
Bu baholash ko‘rsatkichlari o‘z ichiga yana bir qancha yo‘nalishlarni qamrab oladi.
Ilmiy faoliyati quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:
Monografiya
Maqola (Konferensiya)
Maqola (Xalqaro jurnal)
Maqola (Mahalliy jurnal)
Guvohnoma
Tezis (Respublika)
Tezis (Xalqaro)
O‘quv faoliyati quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:
Darslik
O‘quv qo‘llanma
Metodik yoki uslubiy qo‘llanma
Uslubiy ko‘rsatma
Virtual laboratoriya ishlari
Sillabus
Fan dasturi
Ishchi dastur
Kalendar reja
Test
Fan O‘UM (o‘quv uslubiy majmua)
E’lon
Kafedra bayonnamasi
Ishchi taqriz
Ochiq dars o‘tkazish: Boshqa hujjatlar
To‘garak jurnali
Qatnashuvchilarning tasdiqlangan ro‘yxati
Talaba qaydnomasi
Ma’naviy ishlar quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:
Ma’naviy va ma’rifiy tadbirlarda qatnashish
Guruh murabbiyligi
Ko‘rgazmalarda ishlanmalar bilan qatnashish
Boshqa ishlar quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:
Topshirilgan ishlarni o‘z vaqtida bajarish
O‘tgan fani bo‘yicha guruh jurnalining to‘ldirilganlik holati
ON, JN va YN larning holati
O‘tgan fani bo‘yicha reyting qaydnomalarini topshirilganlik holati
Kafedrada mavjud tegishli papkalar bilan ishlash
Keldi-ketdi jurnaliniyuritilih holati
Kafedra majlislarida ishtirok etish
Boshqa ishlar
Ushbu ko‘rsatkichlar o‘quv jarayonining ham ob'ektiv, ham sub'ektiv tomonlarini o‘z ichiga oladi
Obyektiv ko‘rsatkichlar miqdoriy parametrlar bilan tavsiflanadi, o‘qituvchining o‘quv yili davomida olib borilayotgan o‘quv faoliyatini Real baholashga imkon beradi. Biroq, ular nashr etilgan ishlarning sifatini, o‘quv qo‘llanmalarini, monografiyalarni va boshqalarni aks ettirmaydi. ko‘plab o‘qituvchilar rasmiy ravishda "obunani bekor qilishlari" va turli ilmiy konferentsiyalarda qatnashishlari mumkin, shuning uchun o‘quv faoliyatini baholash uchun faoliyatning sifat ko‘rsatkichlaridan foydalanish kerak.
Professor-o‘qituvchilar, fakultetlar va kafedralarning kasbiy faoliyati sifatini reytingli baholashni universitet amaliyotiga joriy etish uchun quyidagi shartlar zarur:
universitet rahbariyatining kasbiy faoliyat sifatini reyting baholashni amalga oshirishga tayyorligi;
baholash mezonlarini ishlab chiqishda o‘qituvchilarning ishtiroki va ularning reyting g'oyasiga ijobiy munosabati;
o‘qituvchilarni (rahbarlarni) asosiy o‘qitish
reytingni baholash tamoyillari; reyting ko‘rsatkichlarini hisobga olish va tahlil qilish ishlarini avtomatlashtirish
universitet darajasi, uni kompyuter bilan ta'minlash; ta'lim jarayoni sifati monitoringini tashkil etish.
O‘qituvchilar tarkibi faoliyati sifatini reyting baholash quyidagilarga imkon beradi:
- o‘qituvchining lavozimga qo‘yiladigan malaka talablariga muvofiqligini, shuningdek kafedra, fakultet, universitet muammolarini hal etishga qo‘shgan shaxsiy hissasini baholash;
- faoliyatning ayrim turlarida (o‘quv, uslubiy, ilmiy va tarbiyaviy ishlarda)rahbarlarni aniqlash;
- kafedrada o‘qituvchining umumiy o‘rnini (reytingini) aniqlash;
- o 'quv, metodik, ilmiy va tarbiyaviy ishlarda o‘ qituvchilarning faolligini oshirish uchun sharoit yaratish;
- rahbarlarni o‘qituvchilarning kasbiy tayyorgarligi darajasi va uni takomillashtirish yo‘nalishlari to‘g'risida qo‘shimcha ma'lumot bilan ta'minlash;
- ilmiy va pedagogik lavozimlarni egallash uchun nomzodlarni ko‘rsatish tartibini soddalashtirish;
- universitet faoliyatini yanada ochiq va shaffof qilish. Shunday qilib, ishlab chiqilgan reyting metodologiyasini universitetni boshqarish amaliyotiga muvaffaqiyatli joriy etish uchun bir qator shartlarga rioya qilish kerak: jarayonni tashkil etish va uni me'yoriy-huquqiy qo‘llab-quvvatlash nuqtai nazaridan barcha bo‘linmalarning o‘qituvchining kasbiy faoliyatini reyting baholashni joriy etishga tayyorligi va shunga mos ravishda universitetning moddiy imkoniyati; reytingni baholashning butun jarayonini kompyuter yordamida ta'minlash; har yili jarayon.
Taklif etilayotgan baholash metodologiyasidan foydalanish quyidagilarga yo‘naltirilishi kerak: ta'lim sifatini va o‘qituvchilar ishining samaradorligini baholash va nazorat qilish uchun yagona ko‘rsatkichlar va mezonlarni joriy etish; umuman universitet reytingini oshirishga hissa qo‘shadigan faoliyat turlarini rag'batlantirish; o‘qituvchilarni ta'lim faoliyati sifatini oshirishga, ularning malakasi va kasbiy mahoratini oshirishga rag'batlantirish; o‘qituvchilarning ijodiy tashabbusini, o‘quv, ilmiy- tadqiqot, uslubiy va tarbiyaviy faoliyat.
Taklif etilayotgan metodologiya davlat akkreditatsiyasi uchun qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlarga mos keladi, ikki darajali oliy ta'lim tizimida (Boloniya. shartnoma) va o‘qituvchilarni o‘z ishlarini doimiy ravishda takomillashtirishga undaydi, bu birgalikda ushbu universitetda taqdim etiladigan ta'lim sifatiga va shuning uchun talabalarga, ularning bilimlari, ko‘nikmalari va ko‘nikmalariga ta'sir qiladi.
Bob bo‘yicha xulosalar:
Muallif tomonidan ishlab chiqilgan o‘qitish faoliyatini baholash metodikasi O’zbekiston davlat ijtimoiy universiteti va Saratov davlat texnika universiteti tajribasiga asoslangan.
O‘qituvchilar reytingini joriy etishning asosiy maqsadi professor-o‘qituvchilar tarkibi faoliyati sifatini yaxshilash va o‘quv jarayoni sifatini yaxshilashdir, bu esa qabul qilingan boshqaruv qarorlarining asosliligini oshirishga yordam beradi. Ishlab chiqilgan mezon va ko‘rsatkichlarni oliy o‘quv yurtlari amaliyotiga joriy etish O’zbekiston ta'limini modernizatsiya qilish sharoitida malakali mutaxassislarni tayyorlashni jadallashtirish va samaradorligini oshirish tamoyillarini amalga oshirishga yordam beradi.
Baholash o‘qituvchi faoliyatining 4 yo‘nalishi bo‘yicha amalga oshiriladi: o‘quv, uslubiy, tarbiyaviy va ilmiy-tadqiqot. Natijalarning taqqoslanishini ta'minlash uchun baholashda o‘qituvchilarning to‘rtta malaka toifasi ko‘zda tutilgan: professor, dotsent, katta o‘qituvchi, o‘qituvchi. Baholash jarayonida quyidagilar hisobga olinadi:
o‘qituvchining butun faoliyati davomida to‘plagan malakaviy salohiyatini tavsiflovchi doimiy ko‘rsatkichlar bo‘yicha o‘qituvchining malaka reytingi;
- o‘qituvchining ushbu o‘quv yilidagi yutuqlarini, uning to‘rtta faoliyat yo‘nalishi bo‘yicha kasbiy faoliyatini aks ettiruvchi" joriy " reyting: o‘quv, tarbiyaviy, uslubiy . va ilmiy-tadqiqot;
o‘qituvchining yutuqlarini, uning kasbiy faoliyatini aks ettiruvchi "faoliyatni rivojlantirish dinamikasi" reytingi.
Ishlab chiqilgan metodologiya quyidagi printsiplar bilan tavsiflanadi:
- ob'ektivlik;
- olingan natijalarni qayta ishlashning matematik usullarini qo‘llash imkoniyati;
- amaliy faoliyatda foydalanishning etarlicha soddaligi.
Muallif tomonidan taklif qilingan metodologiya tashqi talablarni aks ettiradi
universitetning rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillar o‘qituvchilarni o‘z faoliyatini yaxshilashga undaydi, bu esa umuman oliy ta'lim sifatini yaxshilashga yordam beradi. O‘z navbatida, universitetda berilgan ta'lim sifati ushbu universitetning bo‘lajak bitiruvchilarining ish bilan ta'minlanishiga ta'sir qiladi.
Oliy o‘quv yurtlarida professor-o‘qituvchilar tarkibini har tomonlama baholashni joriy etish bo‘yicha ishlarni tashkil etish uchun muallif oliy o‘quv yurtida faoliyat yurituvchi muvofiqlashtiruvchi organ bo‘lishi kerak bo‘lgan maxsus komissiya tuzishni zarur deb biladi.
Ushbu tizimni universitetni boshqarish tizimiga joriy etish quyidagilarga imkon beradi: xodimlarning sifatli tarkibini baholash, har bir aniq o‘qituvchining reytingini aniqlash, o‘quv, uslubiy, ilmiy va tarbiyaviy ishlarda o‘qituvchilarning faolligini oshirish uchun sharoit yaratish, rahbarlarni o‘qituvchilarning kasbiy tayyorgarligi darajasi va uni takomillashtirish yo‘nalishlari to‘g'risida qo‘shimcha ma'lumotlar bilan ta'minlash va boshqalar.
.
Blok sxema
- rasm. O‘quv ishlari moduli bo‘yicha ma'lumotlarni kiritish va ularning ro‘yxati oynasi.
Ushbu oynada ko‘rsatilgan maydonlarni to‘dirish orqali foydalanuvchilar o‘ziga tegishli ma'lumotlarni o‘quv yili mobaynida kiritib boradi va yil oxirida hisobot sifatida foydalanishimi mumkin.
-rasm. Kafedra mudiri tomonidan tegishli kafedra o‘qituvchilarini baholash jadvali.
Qulaylik shundan iboratki kiritilgan xar bir ma'lumot yuqoridagi foydalanuvchilarni real vaqt rejimda avtomatik ko‘rinib turadi. Bundan kelib chiqib kafedra mudiri yoki dekan fakultet va/yoki kaferdaga tegishli professor o‘qituvchilarning yil mobaynida bajargan va bajarayotgan ishlarini kutazib boorish imkonini beradi.
XULOSA
Oliy ta’lim muassasasi professor-o‘qituvchisining kasbiy ilmiy va kasbiy o‘qitish faoliyati-bu o‘qituvchi faoliyatining to‘rtta yo‘nalishini o‘z ichiga olgan faoliyat turi: ilmiy, o‘quv-uslubiy, ma’naviy va boshqa ishlar bo‘yicha. Universitet professor-o‘qituvchisining ilmiy faoliyatining butun mohiyati, murakkabligi, funktsionalligi uning ishining ushbu sohalarida aks etadi. O‘qituvchilik faoliyatining ushbu yo‘nalishlari bo‘yicha baho berib, rahbar ma'lum bir o‘qituvchining malakasini baholashi mumkin.O‘qitish faoliyatini baholash o‘qituvchining kasbiy faoliyatini takomillashtirish, rivojlantirish uchun motivatsiyasiga yordam beradi va shuning uchun umuman oliy ta'lim sifatiga ijobiy ta'sir ko‘rsatadi. Baholash ob'ekti faoliyatining o‘ziga xos xususiyatlari tufayli oliy ta'lim xodimlarini baholashning amaldagi amaliyotida mavjud bo‘lgan qarama-qarshiliklarni hal qilish uchun o‘qitish faoliyatini baholash quyidagi tamoyillarni aks ettirishi kerak: ob'ektivlik, adolatlilik, ilmiy, diagnostika, amaliy yo‘nalish va soddalik. Xorijiy va mahalliy tajriba shuni ko‘rsatadiki, baholash yo‘nalishlaridan qat'i nazar, o‘qituvchining malakasidan tashqari, uning kasbiy bilimlari, ko‘nikmalari va kasbiy faoliyatni amalga oshirish bilan bevosita bog'liq bo‘lgan shaxsiy xususiyatlarini baholash kerak. O‘qituvchi faoliyatini baholash ko‘rsatkichlarini ishlab chiqishda shuni yodda tutish kerakki, o‘qitish sifatini baholash nafaqat o‘qituvchini tayyorlash sifatiga, balki shaxsiy xususiyatlar majmuasiga, o‘qituvchining ichki motivatsiyasiga, ijtimoiy ahamiyatiga, ularning mehnat natijalaridan qoniqishiga, talabalar bilan munosabatlariga va boshqalarga asoslanadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
Dostları ilə paylaş: |