Repsublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Natijalarni chop etilganligi. Mazkur dissеrtatsiya ishi bo‘yicha 1 ta xaqlaro elektron ilmiy jurnalda maqola chop etilgan, 1 ta rеspublika ilmiy-amaliy va ilmiy-texnik konfеrеnsiyalari ma’ruzalar to‘plamida tеsiz chop etilgan.
Magistrlik dissеrtatsiya tuzilishi va xajmi: Magistrlik dissеrtatsiya ishi kirish, uchta bob, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati, ilovalardan iborat. Dissertatsiya ishining hajmi … sahifani tashkil etadi.

I.OTM professor o‘qituvchilari kasbiy faoliyatini baholashning nazariy-metodologik asoslari.

1.1 Universitet o‘qituvchisining kasbiy faoliyati tushunchasining mohiyati va mazmuni.
Biror kishining ma'lum bir kasbga mansubligi uning faoliyati va fikrlash tarzining o‘ziga xos xususiyatlarida namoyon bo‘ladi. O‘qituvchilik kasbining shakllanishi ijtimoiy mehnat taqsimoti tarkibida faoliyatning o‘ziga xos turi shakllanganda sodir bo‘ldi, uning maqsadi yil avlodlarni insoniyat madaniyati qadriyatlari bilan tanishtirish asosida hayotga tayyorlash edi. Pedagogik kasb boshqalardan bir qator xususiyatlari bilan ajralib turadi. Birinchi navbatda, bu kasb vakillarining fikrlash tarzida, burch va mas'uliyat tuyg'usining oshishi bilan farq qiladi. Bu insoniyat tomonidan to‘plangan madaniyat va tajribani katta avlodlardan yil avlodlarga o‘tkazishga, ularning shaxsiy rivojlanishi uchun sharoit yaratishga va jamiyatdagi muayyan ijtimoiy rollarni bajarishga tayyorgarlik ko‘rishga qaratilgan ijtimoiy faoliyatning o‘ziga xos turi . Pedagogik faoliyat ta'rifidan ko‘rinib turibdiki, ushbu faoliyatni nafaqat o‘qituvchilar, balki ota-onalar, jamoat tashkilotlari, tashkilotlar, firmalar rahbarlari, shuningdek ommaviy axborot vositalari va boshqalar ham amalga oshirishi va amalga oshirishi mumkin. Biroq, birinchi holda, bu faoliyat professional, ikkinchidan, har bir kishi o‘z - o‘zini tarbiyalash va o‘z - o‘zini tarbiyalash bilan shug'ullanadigan o‘ziga nisbatan amalga oshirishi mumkin bo‘lgan umumiy pedagogik faoliyatdir. O‘qituvchi faoliyatining samaradorligi ko‘pgina omillarga bog’liq: Iqtisodoiy, siyosiy, ilmiy,tashkiliy va boshqalar. Ular shaxsning ichki olami orqali faoliyatiga ta’sir etadi. Turli omillar o‘qituvchi faoliyati samaradorligigni oshiradi yoki kamaytiradi. O‘qituvchi faoliyati samaradorligi-bu bajariladigan topshiriqlarga qo‘yiladigan talablarga muvofiq ravishda namoyon bo‘ladigan shaxsning o‘ziga xos xususiyatidir. Boshqacha aytganda samaradorlik uchun o‘qituvchi psixikasining strukturasi va funksiyalari uning faoliyati strukturasi va dinamikasiga muvofiq bo‘lishi darkor. Oliy ta’lim muassasasida o‘qitish faoliyatini tahlil qilishda universitet o‘qituvchisi ishining ba'zi xususiyatlarini hisobga olish kerak. Ta'lim va tarbiyaviy faoliyatdan tashqari, oliy ta’lim muassasasi professorlarining ilmiy va o‘quv ishlarini nazorat qilish ham kiradi. Oliy ta’lim muassasasi o‘qituvchisining kasbiy faoliyati umumta'lim muassasasi o‘qituvchisidan farqli o‘laroq fanlararo hisoblanadi, chunki u nafaqat talabalarga ma'lum bir o‘quv intizomini o‘rgatishi, balki boshqa tegishli fanlarni o‘qishi, talabalar amaliyoti, kurs ishlari va tezislarga rahbarlik qilishi kerak, shu bilan birga pedagogikaning asosiy postulatlari unga o‘qituvchi sifatida qo‘llaniladi. Oliy maktabning zamonaviy o‘qituvchilari nafaqat o‘rganilayotgan fan sohasi, balki pedagogik faoliyatning ilmiy asoslarini ham bilishlari kerak.
O‘qituvchi o‘zining kasbiy faoliyatini amalga oshirish jarayonida bir qator funktsiyalarni bajaradi. Kasbiy funktsiyalar — bu o‘qituvchining faoliyati bilan bevosita bog'liq bo‘lgan funksiyalar
Ta'lim funktsiyasi. Ta'lim o‘quv jarayonining bir qismi sifatida o‘qituvchining kasbiy faoliyat sohasiga tegishli. Oliy ta’lim professor o‘qituvchisining kasbiy o‘qitish faoliyati nafaqat o‘qituvchining shaxs va professional sifatida turli xil faoliyat turlari, funktsiyalari, xususiyatlaridan iborat pedagogik faoliyat turi. Balki bu jarayon davomida shaxs rivojlanadi, yangi avlod shakllanadi, jamiyat rivojlanishining yangi bosqichi qo‘yiladi. O‘qituvchining ta'siri ostida bitiruvchining kelajakdagi kasbining asoslari, uning hayotni shunday tushunishi, mehnat bozorida raqobatbardoshligi yotadi Bo‘lajak yil mutaxassisning shakllanish jarayoniga, shubhasiz, professor o‘qituvchining kasbiy mahorati ta'sir qiladi, bu o‘qituvchining o‘quv, uslubiy, o‘quv va ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirishda bevosita namoyon bo‘ladi.
Professorlar faoliyatini baholash ko‘rsatkichlarini ishlab chiqishda shuni yodda tutish kerakki, o‘qitish sifatini baholash nafaqat o‘qituvchini tayyorlash sifatiga, balki shaxsiy xususiyatlar majmuasiga, o‘qituvchining ichki motivatsiyasiga, ijtimoiy ahamiyatiga, ularning mehnat natijalaridan qoniqishiga, talabalar bilan munosabatlariga va boshqalarga asoslanadi. shuning uchun biron bir o‘qituvchi universal bo‘lishi mumkin emas: biri u yoki bu narsani boshqalarga qaraganda yaxshiroq, to‘liqroq ochib berishga qodir mavzu, notiqlik mahoratiga ega; boshqasi-o‘quv qo‘llanmalari, monografiyalar yozadi, o‘zini tadqiqotchi olim sifatida namoyon qiladi. Ya'ni, o‘qitish faoliyatini baholash metodologiyasini ishlab chiqishda turli xil omillarni hisobga olish kerak: shaxsiy, kasbiy va texnik, bu ma'lum darajada o‘qituvchilik ishiga ta'sir qiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, o‘quv jarayonini tashkil etish va o‘qituvchilik ishining moddiy tarkibiy qismi universitetda o‘qituvchilik faoliyatiga ham ta'sir qiladi. O‘quv faoliyatini baholash universitet o‘qituvchisining belgilangan to‘rt turdagi ishlariga (o‘quv, o‘quv-uslubiy va ilmiy - tadqiqot) muvofiq amalga oshirilishi kerak va shu bilan o‘qituvchi ishining butun mohiyatini aks ettiradi. Faqatgina ushbu sharoitlarda o‘qituvchining kasbiy mehnatini baholash oliy ta'lim jarayonini boshqarishni doimiy ravishda takomillashtirish uchun maqbul yordam bo‘ladi.