S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Dorivorlik xususiyati
: Uning pishmagan mevasi sharbatidan afyun - moddasi
olinadi, undan morfin va kodein ajratiladi . 
16
 
Bu o‘simlik tibbiy og‘riq 
qoldiruvchi vositalar (papaverin va boshqalar) va dorilar ishlab chiqarish uchun 
ishlatiladi.
 Papaver somniferum L.
-
 Мак снотворный. 
Turkum. O‘rmonqora (Glaucium Mill.) — Гляуциум
barglari patsimon 
qirqilgan yoki butun, gullari sariq yakka-yakka joylashgan. Hayotiy shakliga 
ko‘ra bir yillik hamda ko‘p yillik o‘t o‘simliklar kiradi. Mevasi qo‘zoq singari 
uzun ko‘sakcha, ildizida sutsimon shira bor. Ularning 7 ta turi O‘rta Osiyo 
tog‘laridagi soz tuproqli jarliklarda va gil tuproqli yon big‘irliklarda o‘sadi. 
Glaucium elegans va Glaucium fimbrilligerum turlari keng tarqalgan. Zaharli 
o‘simlik. 
16
Попов М. Г.
 Род 556. Мак — Papaver // гл. ред. В. Л. Комаров. — М. ; Л. : Изд-во АН 
СССР, 1937. — Т. 7 / ред. тома Б. К. Шишкин. — С. 598—599. — 792, XXVI с. — 5200 экз.

---

42 
Tur. Glaucium elegans
. ko‘p yillik piyozboshli o‘simlik. O‘simlik piyozi 
tuxumsimon, diametri 7-12 sm, to‘q jigarrang yoki qora qo‘ng‘ir rangli, yupqa 
pardasimon qipiqlar bilan qoplangan, bo‘yi (17 sm gachA. cho‘zilgan. Barglari 
ikki qator bo‘lib joylashgan Bu tur aprel oyining o‘rtalarida ular to‘liq shakllanib, 
may oyining oxiri iyun oyining boshlarida quriydi. Gullari sariq pushti yoki 
binafsha rangli mevasi ko‘sak. U iyul oxirida – avgust oyining boshida gullab, 
mevalari sentyabr oyida pishib etiladi. Omonqoraning barglari va piyozlaridan 
asosiy alkaloid galantamindan tashqari boshqa alkaloidlar ham olinadi. Alkaloidlar 
va galantamin barglarning rivojlanishining dastlabki davrida maksimal darajaga 
yetadi va generativ rivojlanishda asta-sekin kamayadi. Aprel oyining 25-
kunigacha bo‘lgan vaqtda barglarni yig‘ish uchun tavsiya etiladi.