SafariViewService

---

V
V
V
7
7
7
1
1
5
2
0
2
0
Narx
Indeksl
=
14-mavzu. 
Milliy 
iqtisodiyot 
va 
uning
makroiqtisodiy o’lchamlari. Yalpi ichki mahsulot
va uning harakat shakllari
Oldingi boblarda biz iqtisodiy jarayonlar va ularda
sodir bo‘ladigan munosabatlami umumiqtisodiy va
korxonalar darajasida ko‘rib chiqqan edik. Mazkur
bobda iqtisodiy munosabatlar makroiqtisodiy darajada
tahlil qilinadi. Shuningdek, milliy iqtisodiyot va uning
mak- roiqtisodiy ko‘rsatkichlari tavsifi, milliy ishlab
chiqarishning natijasi hisoblangan yalpi ichki mahsulot,
uning tarkibiy qismlarining iqti- sodiy mazmuni va
harakat shakllari yoritiladi. Yalpi ichki mahsulotni
hisoblash tizimi hamda uning asosiy ko‘rsatkichlarini
hisoblash usul- lari bayon etiladi.
14.1. 
Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari
Barchamizga ma'lumki, o‘tmishda O‘zbekiston
iqtisodiyo’li so- biq ittifoq iqtisodiyo’lining tarkibiy
qismi hisoblanib, uni mustaqil milliy iqtisodiyot deb
bo‘lmas edi. Bizga bir yoqlama rivojlangan paxta
yakkahokimligiga, xomashyo ishlab chiqarishga va boy
mine- ral xomashyo resurslaridan nazoratsiz, ayovsiz
foydalanish asosiga qurilgan, yonilg‘i, g‘alla va boshqa
ko‘pgina ishlab chiqarish vosi- talari, iste’mol
tovarlarining ta’minlanishi bo‘yicha markazga qaram
bo‘lgan iqtisodiyot meros bo‘lib qolgan edi. Birinchi
Prezidentimiz I. A. Karimov ta’kidlaganlaridek,
«O‘zbekiston bir yoqlama iqtisodi- yo’lga - markazga
butunlay qaram, izdan chiqqan iqtisodiyo’lga ega
bo‘lgan» mamlakat edi.
Lekin, eng yomoni O‘zbekiston iqtisodiyo’li, asosan,
xomashyo tayyorlashga yo‘naltirilgani, biryoqlama
rivojlanish hisobidan mo‘rt va nochor holga tushib
qolgan bo‘lib, iqtisodiyo’lga, ekologiya va aholi
genofondiga halokatli ta’sir o‘tkazadigan paxta
yakkahokimligi yurtimizdagi vaziyatni jar yoqasiga olib
kelib qo‘ygan edi. Buning oqibatida ulkan tabiiy,
mineral-xomashyo, mehnat va inson salohi- yatiga ega
bo‘lishiga qaramay, respublikamiz sobiq SSSRda aholi
turmush darajasi, ijtimoiy va gumanitar sohalar rivoji
bo‘yicha oxirgi o‘rinlardan birida turar edi.
Yangi energetika, mashinasozlik va boshqa sanoat
tarmoqlari- ning vujudga kelishi, ko‘plab yirik
inshootlar, korxonalar, zavod va fabrikalar qurilganligi,
yonilg‘i va g‘alla mustaqilligiga erishilganligi
iqtisodiyotdagi tarkibiy o‘zgarishlar, modemizatsiyalash,
yangilash, diversifikatsiyalash, izchil o‘sish sur’atlari
milliy mustaqil iqtisodi- yotni mustahkamlash sari
harakat natijalaridir.
Mamlakatimizda mustaqil amal qiladigan bozor
iqtisodiyo’lining qator infra’luzilmalari: savdo, bozor,
biija, moliya, bank, kredit, soliq, sug‘urta, bojxona
tizimlari va boshqa qator funksional iqtisodiyot tarmoq-
lari barpo etildi. Shxmday qilib, O‘zbekistonda erkin,
zamonaviy bozor munosabatlariga asoslangan yangi,
mustaqil rivojlanayo’lgan, o‘z xalqi, millati
manfaatlariga xizmat qiladigan milliy iqtisodiyot
shakllantirildi.
Milliy iqtisodiyot ko‘plab o‘zaro bog‘liq iqtisodiy
unsurlardan iborat bo‘lgan murakkab iqtisodiy tizimni
namoyon etadi. Mazkur unsurlar o‘rtasidagi amalda
tarkib topgan munosabatlaming butun majmui
iqtisodiyotning tarkibiy tuzilmasini tavsiflab beradi.
Milliy iqtisodiyot - barcha tarmoqlar va sohalarni,
mikro- va makrodarajadagi iqtisodiyotlarni, funksional
iqtisodiyotni, ko‘plab infra’luzilmalarni o‘z ichiga olgan
yaxlit iqtisodiyotdir. Milliy xo‘jalikning tarkib topgan