ŞAHİN ƏHMƏdov

Zığ gölü 
səthinin sahəsi 20 ha, dərinliyi 1,5 m olmaqla 
Zığ qəsəbəsindən axan məişət-sənaye suları və yeraltı sular 
hesabına qidalanır. Gölə axıdılan məişət tullantı sularının illik 
həcmi 1826 min m
3
, sənaye (neft, qaz) tullantıları isə
73 min m
3
-dir. Götürülmüş su nümunələrinin analizlərinin 
nəticələri göstərir ki, gölün suyu şor olmaqla minerallaşma 
dərəcəsi 166 q/l-ə çatır. İon tərkibində xloridlər 96, mqanezium 
42,6 və sulfatlar 5,4 q/l olmaqla sanitar normaları müvafiq 
olaraq 274,21 və 11 dəfə aşır. Gölün suyunun oksigen rejimi 
pozulmuşdur. Oksigenin konsentrasiyası sanitar normadan
1,6 dəfə aşağıdır. Çirkləndirici maddələrdən yüksək miqdarda 
kadmium 8,4 , mis 6, detergenlər 0,45 mq/l olmaqla müşahidə 
olunur ki, bu da sanitar normadan uyğun olaraq 8,4 ; 6 ; 4,5 
dəfə yüksəkdir. 
Zığ gölünün dib çöküntülərində manqan (222 mq/kq), 
neft məhsulları (63 mq/kq), mis (66 mq/kq), nikel (40 mq/kq), 
kadmium (21 mq/kq), sink (18 mq/kq), xrom (12 mq/kq) və 
kobalt (8,6 mq/kq) toplanmışdır. Göldə ekoloji vəziyyəti orta 
qiymətləndirmək olar. 
Masazır gölü 
ellips formasında olub səthi 8,33 km
2
-dir. 
Ən böyük eni 2,6 km, gölün orta dərinliyi 0,6 m, sahil xəttinin 
uzunluğu 14 km, suyunun həcmi 6,8 mln m
3
-dir. Göl əsasən 

---

90 
atmosfer yağıntıları və qismən yeraltı sular hesabına qidalanır. 
Bundan başqa, gölə Masazır və Novxanı qəsəbələrinin məişət-
kommunal suları axıdılır. Tullantı sularının miqdarı gün 
ərzində 8 min m
3
təşkil edir. Gölün suyunun minerallaşma 
dərəcəsi 280 q/l təşkil edir və bu göstəriciyə görə Masazır gölü 
şor sulu göllər qrupuna aid edilir. Suyunun ion tərkibində 
xloridlər (161 q/l) və sulfatlar (8,6 q/l) üstünlük təşkil edir, 
onların konsentrasiyası sanitar normaları müvafiq olaraq 2 və 
17 dəfə aşır. Kalsium (0,6 q/l) və maqnezium (3,4 q/l) 
konsentrasiyası nisbətən az olsa da onların göstəriciləri sanitar 
normadan 3,5 və 17 dəfə yüksək qeydə alınmışdır. 
Çirkləndirici maddələrdən daha yüksək miqdarda misin və 
kadmiumun konsentrasiyaları müşahidə edilir ki, onların da 
göstəriciləri normanı müvafiq olaraq 10,5 və 17 dəfə aşır. 
Detergenlərin və neft məhsullarının miqdarının nisbətən az 
olmasına baxmayaraq onların da konsentrasiyaları normadan 
müvafiq olaraq 6 və 2,4 dəfə yüksək qeydə alınmışdır. 
Masazır gölünün suyunun davamlı çirklənməsi dib 
çöküntülərinin də çirklənməsinə səbəb olur. Aparılan 
müşahidələr və analizlər göstərir ki, dib çöküntülərinin hər 
kiloqramında 891 mq neft məhsulları, 535 mq manqan, 32 mq 
kadmium, 53 mq nikel, 27 mq xrom, 30 mq sink, 24 mq kobalt 
toplanmışdır. Bu göstəricilər Masazır gölünün gərgin ekoloji 
vəziyyətə malik olduğunu göstərir.