ŞAHİN ƏHMƏdov

7.5.Filtirlər (süzgəclər) 
Sənayedə vensilyasiya havasilə və qaz tullantılarını 
təmizləmək üçün süzgəc geniş tətbiq olunur. 
Filtirləmə prosesi məsaməli arakəsmədə hissəciklərin 
tutulmasından ibarətdir (şəkil 5). Filtr kövdəsindən (1), 
məsaməli arakəcmə (2) ilə ayrılan (filtr elementi) iki boşlüqdan 
ibarətdir. Filtrə çirklənmiş qazlar daxil olur və filtr 
elementindən keçəndə təmzilənir. Toz hissəcikləri məsamələr 
arakəsmənin giriş hissəsində çökür və məsamələrdə tutulur. 
Toz hissəcikləri arakəsmənin səthində toz qatını (3) 
əmələ gətirir. Beləliklə yenidən daxil olan hissəciklər üçün 
filtrli arakəsmə rolunu oynayır ki, bu da filtr elementində 
təzyiqlər fərqini və filtrin təmizləmə effektivliyini artırır. 
Hissəciklərin filtr elementlərinin məsamələrinin səthində 
çökməsi dəymə effektini və eyni zamanda hissəciklərin 
diffuzyalı inersiyalı və qravitasiyalı çpkmə proseslərinə əsasən 
baş verir.
T
ə
m
iz
lə
n
m
iş
q
a
z
qaz
1
2
3
Şək.7.3 

---

179 
Təmizlənmənin 
effetliyi 
məsamələrin 
və 
toz 
hissəciklərinin diametrlərindən asılıdır. 
η = k(d
h
d
m
W
s
)
-
3
2
k - əmsal, d
h
d
m
–hissəciklərin və məsamələrin ölçüsü 
d
m
< 0,1 mkm və W
s
–süzülmə sürəti ≤ 1 m/s olduqda Broun
diffuziyası hesabına hissəciklərin tutulması artır. 
Tədqiqatlar göstərirlər ki, hissəciklərin tutması inersial 
effekti Stoks kriteriyasının və Reynolde kriteriyalarının 
qiymətindən asılıdır. 
η =f (St, Re) burada 
St = 


m
k
h
s
h
d
k
W
d
9
2
k
k
– düzəliş əmsalı 
Re – Reynolde ədədi =


h
s
d
W
Konstruksiyaya görə filtrlər cərcivəli, karkaslı, dölaqlı 
olurlar. 
Filtrlərin tipləri FR, FV, FP, FU. Havada olan turşu, 
qələvi, yağ və s. dumanlardan təmizləmək üçün lifli 
süzgəclərdən 
istifadə 
edilir. 
Hissəciklərin 
süzgəc 
elementlərində çökmə - toxunma effekti və həmçinin diffuziya, 
inersiya və qravitasiya prosesləri nəticəsində baş verir. 
Toxunma effekti qarışığın hissəciklərinin süzgəcin 
məsamələrini yaradan liflər, dənələr və s. elementləri ilə 
toxunması nəticəsində baş verir.