Salom Do’stlar

protsessor – asosiy mikrosxema bo`lib, matematik va mantiqiy operatsiya- larni (amallarni) bajaradi;
chipset (mikroprotsessorli komplekt) – mikrosxemalar majmuyi bo`lib, ShK ning ichki qurilmalarining ishini boshqaradi va tizimli blokning asosiy funksional imkoniyatlarini aniqlaydi;
shinalar – qurilmalarni bog`lovchi simlar bo`lib, ulardan kompyuterning ichki qurilmalari orasidagi berilganlarni ayriboshlovchi signallari o`tadi;
tezkor xotira qurilmasi – mikrosxemalar majmuyi bo`lib, ma’lumotlarni vaqtincha saqlash uchun mo`ljallangan;
doimiy xotira qurilmasi – uzoq vaqtgacha ma’lumotni o`zida saqlovchi mikrosxema;
slot – qo`shimcha qurilmalarni ulash qurilmasi.
Protsessor – bu kompyuterning asosiy mikrosxemasidir yoki boshqacha ayt- ganda kompyuterning “miyasi”. U xotirada joylashgan dasturiy kodlarni bajarishni va barcha qurilmalar ishini boshqaradi. Uning ishni bajarish tezligi kompyuterning tezligini anqlaydi. Protsessor maxsus yacheykalardan tashkil topgan bo`lib, ular re- gistrlar deb ataladi. Shu registrlarda buyruqlar joylashgan bo`lib, protsessor tomo- nidan boshqariladi. Protsessorning ishi shundan iboratki xotiradan ma’lum bir buyruqlar ketma – ketligi va ma’lumotlar tanlanib bajariladi.
ShKlarda albatta, markaziy protsessor (Central Processing Unit-CPU) bo`lishi shart. U barcha asosiy amallarni bajaradi. Ko`pincha ShK qo`shimcha soprotses- sorlardan tuzilgan bo`lib, ular ma’lum bir maxsus funksiyalarni effektiv bajarish uchun mo`ljallangan bo`ladi. Masalan, matematik soprotsessor raqamli berilgan- larni qayta ishlaydi, grafik soprotsessorlar grafik tasvirlarni qayta ishlaydi va h.k.
Mikroprotsessor kompyuterning amal bajaradigan qismi bo`lib, u ma’lu- motlarni berilgan dastur asosida qayta ishlaydi. Birinchi mikroprotsessorlar 1971 yilda amerikaning Intel firmasi tomonidan ishlab chiqilgan.
Mikroprotsessor asosan arifmetik - mantiqiy va boshqarish qurilmalardan tashkil topgan. Mikroprotsessor 140 tacha turli arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi. Arifmetik – mantiqiy qurilma boshqaruv qurilmasi boshqaruvida protsessorga kelayongan berilganlarni arifmetik va mantiqiy ko`rinishga aylan- tiradi. ShKlarning tezligi mikroprotsessorlar tezligiga bog`liqdir. Mikroprotses- sorning tezligi esa o`z navbatida uning razryadiga va taktik chastotasiga bog`liqdir.
In computer engineering, computer architecture is a set of rules and methods that describe the functionality, organization, and implementation of computer systems. Some definitions of architecture define it as describing the capabilities and programming model of a computer but not a particular implementation. In other descriptions computer architecture involves instruction set architecture design, microarchitecture design, logic design, and implementation.