Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

Gospital xirurgiyasi
137 Sahifa 
Angiotenziometriya – qon aylanishini o’rganishning 1952 yilda
N.I. Arinkin taklif etgan kompleks usulidir. Pletizmo va sfigmografiya bu 
usulning asosini tashkil etadi. Bu usul bilan maksimal arterial bosim, venoz 
bosim, tomirlar tonusi, oyoq-qo’lning hajm-pulsga ta’luqli qon ta’minoti, 
qon oqimining hajm tezligi, yurakning sistolik hajmini tadqid qilish 
mumkin. Biroq metodikasi ko’p mehnat talab qiladi, apparatlari murakkab, 
shu tufayli metod klinikada keng qo’llanilmayapti. 
Fonoangiografiya 
– qon oqimi buzilishlarida tomirlardagi 
shovqinlarni grafik qayd qilishdir. Shovqinlarni qayd qilish uchun 
maksimal shovqin proektsiyaga o’rnatiladigan oddiy fonokardiografik 
datchik ishlatiladi.
Kapillyaroskopiya – periferik tomirlarni vizual kuzatish usuli. 
Kapillyar qon aylanishi aksariyat kapillyarlar yaxshi ko’rinadigan tirnoq 
o’rnida (soxasi) tekshiriladi. Teri elektr termometriyasi – teri xarorati 
arterial va kapillyar qon aylanishi holatini aks ettiradi, shuningdek chuqur 
joylashgan to’qimalardagi metabolik jarayonlar aktivligi to’g’risida 
ma’lumot beradi. Haroratni universal tibbiy elektr termometr EGU-m bilan 
o’lchanadi. Haroratni o’lchash diapazoni 16° dan 42°S gacha. 
Ultratovushli dopplerografiya. Metod asosini Doppler effekti tashkil 
qiladi. 
Yakinlashayotgan 
narsaning 
tovush 
chastotasi 
oshib, 
uzoqlashayotgan narsa tovushning chastotasi kamayishidan iborat. Uni 
periferik arterial sistemasining o’tkir va surunkali okklyuziyalarini 
diagnostika qilish, arterial o’zaklar okklyuziyasida arterial bosimni 
aniqlash, tomirlardagi rekonstruktiv operatsiyalar vaqtida qon oqimini 
aniqlashda foydalaniladi. Doppler tekshiruvi atravmatik; tomirlar 
patologiyasida muxim o’rin tutadi. Uyqu va umurtqa arteriyalarini 
tekshirishdan 
tashqari, 
oyoq-qo’llardagi 
tsirkulyator buzilishlarni 
diagnostika qilishda katta imkoniyatlarga ega. U arteriografiyani to’ldirishi 
mumkin.
Pnevmoretroperitoneografiya – aorta va uning tarmoqlari va qorin 
pardasi orti bo’shlig’ining differentsial diagnostikasida qo’llaniladi. 
Funktsional vena ichi urografiyasi – bunda kontrast modda yuborilgandan 
keyin 1, 3, 5, 10, 20, 30, 45, 60 minutdan keyin suratlar olinadi. Vaqt 
berayotganda kosacha-jomcha apparatining shakliga, deformatsiyasiga, 
ularning kontrastlanish tezligiga va kontrast moddaning chiqarilishiga 

---