Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

O`quv qo`llanma
138 Sahifa 
ahamiyat beriladi. Buyrak arteriyasi bir tomonlama zararlanganda 
ekskretor urogrammada quyidagi belgilar bo’lishi mumkin: - bitta 
buyrakda ikkinchisiga qaraganda kontrast paydo bo’lishining kechikishi; - 
buyraklar o’lchamlari o’rtasidagi tafovut 1 sm dan ko’p; - urografiya 
o’tkazilishining oxirida zararlangan buyrak kontrastlanishining paradoksal 
oshishi; - arteriyalarida okklyuziyasi bor bemorlarda normal retrograd 
pielogrammada buyrakning butunlay kontrastlanmasligi. Yod-gippuran-
131 bilan radioizotop renografiya buyrakning 3 ta asosiy ko’rsatkichi: 
buyrakda qon oqimi, kanalcha epiteliysi sekretsiyasi va siydik chikaruvchi 
yo’llar holati to’rrisida ma’lumot beradi. 
Buyraklarni skanerlash – buyraklar asta-sekin singdirib chiqaradigan 
neogidrin20 ishlatiladi. Skanogrammalar qator buyrak anomaliyalari: 
distoniya, gipoplaziya, polikistoz, nefroptoz, pielonefrit, buyrak arteriyalari 
stenozi, buyrak segmenti infarktida ayniqsa kerak. Buyrak arteriyasining 
magistral stenozida, odatda, chegaralari tekis buyrakda neogidrin aktivligi 
kontsentratsiyasining kamayishi aniqlanadi. Buyrakning parenximatoz 
zararlanishlarida neogidrin aktivligi turli bo’limlarda xar hil darajada 
pasaygan. 
Seriostsintigrafiya. Oddiy statik skanerlashdan farqli ravishda bu 
usul yoki dinamik skanerlash yod-gippuran-131 izotopi bilan «Daynami», 
«Gammakamera» kabi yangi apparatlarda o’tkaziladi. Metod buyrakning 
holati, o’lchamlari, shaklini aniqlash bilan bir qatorda uning izotop 
singdirish darajasini ko’rsatib beradi.
Kontrast 
tekshirish 
metodlari. 
Tomirlardagi 
morfologik 
o’zgarishlarni inson hayot vaqtida tekshirishning asosiy usuli angiografiya 
turli kasalliklarda qo’llaniladi. Tomirlarni kontrast tekshirish xirurgik davo 
qilinadigan bemorlarda va boshqa usullar kasallikka diagnoz qo’yishga 
imkon bermagan hollarda qo’llanilishi kerak. Xozirgi vaqtda monelik 
qiladigan hollar doirasi birmuncha toraygan, angiografiya, masalan, 
miokard infarktida, ishemik insultda va xatto buyrak etishmovchiligida 
ham o’tkaziladi. Bemorlarning kontrast moddalarni ko’tara olmasligi 
angiografiya o’tkazishga monelik qiladigan hol hisoblanadi.
Klinik amaliyotga angiografik tekshiruv metodlarining joriy qilinishi 
angiologiya rivojida katta turtki bo’ldi. Bu tekshiruvdan keyin deyarli 
hamma savollarga javoblar olinadi, bemorni operatsiya qilish-qilmaslik 

---