Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

O`quv qo`llanma
136 Sahifa 
mumkin. Badbuy xidli, shilimshiq, neytral yog’, mushak tolalari, 
biriktiruvchi to’qima miqdori ko’p, shakllanmagan axlat hazm 
organlarining sekretor va absorbtsion funktsiyasi buzilganidan darak 
beradi.
Endoskopik 
diagnostika 
usullari 
(gastroduodenoskopiya, 
kolonoskopiya). Bu usullar abdominal patologiyaning kelib chiqishinigina 
emas, balki me’daichak yo’lidagi o’sma va boshqa organik kasalliklarni 
istisno qilishni o’ziga maqsad qilib qo’yadi. Arterial ostsillografiya 
periferik arterial sistemani tekshirishning tarqalgan metodlaridan biri 
hisoblanadi. Metodning moxiyati manjetkadagi turli bosimda puls 
to’lqinlari kattaligini qayd qilishdan iborat, olingan egri chizik arteriyalar 
devorining cho’zilish amplitudasini aks ettiradi. 
Sfigmografiya – arterial pulsni grafik qayd qilish metodikasidir. 
Bevosita 
yoki 
oddiy 
sfigmografiya 
arterial 
tomirning 
mazkur 
chegaralangan qismida yurak tsiklidagi o’zgarib turadigan bosim ta’siri 
ostida paydo bo’ladigan tomir deformatsiyasi darajasini xarakterlaydi. 
Oyoq-qo’llarning okklyuziyalovchi va stenozlovchi zararlanishlarida tomir 
devorining summar tebranishlarini qayd qiladigan hajmli sfigmografiyadan 
foydalanish maqsadga muvofiq. Bu oyoq qo’lning tekshirilayotgan 
sathidagi kollateral va magistral qon ta’minoti haqida umumiy tasavvur 
beradi. 
Pletizmografiya – organ yoki gavda qismi hajmining ular 
tomirlarining qon bilan to’liqligi o’zgarishi bilan bog’lik tebranishlarini 
qayd qilish usulidir. U periferik gemodinamikaning muxim ko’rsatkichi – 
maksimal arterial bosimni qayd qilishning volyumetrik usuli negizini 
tashkil qiladi. 
Reovazografiya – periferik qon aylanishi holatiga baho beradigan 
usul sifatida keng tarqalgan. Metod tekshiriladigan soha orqali yuqori 
chastotali tok o’tkazish va kompleks elektr qarshiligini grafik qayd qilishga 
asoslangan, bu qarshilik to’qimaning qon bilan to’liqligiga bog’liq holda 
o’zgarib turadi. Tekshiriladigan qismning qon bilan to’liqligi oshishi elektr 
toki pasayishiga, qon bilan to’liqlikning kamayishi esa qarshilikning 
oshishiga olib keladi. Reovazografiya periferik va tserebral hamda umumiy 
gemodinamikani o’rganishda ishlatiladi. 

---