Gospital xirurgiyasi 159 Sahifa
bo’lgan bemorlar orasida qorin aortasi okklyuziyalari 1-3% hollarda
uchraydi. Lerish sindromi bo’lgan bemorlar orasida bu patologiyaning
salmog’i yanada yuqori. Qorin aortasi okklyuzion zararlanishlarining
asosiy etiologik omili ateroskleroz hisoblanib, u 50-100% ni tashkil etadi
(B.V. Petrovskiy, M.D. Knyazev va b.). Aorta bifurkatsiyasi rezektsiyasi
bilan birga alloprotezlash operatsiyasini birinchi marta 1960 yilda
V.S. Savelev bajargan. O’zbekistonda qorin aortasi okklyuzion kasalliklari
to’g’risidagi ta’limotga Sh.I. Karimov, U.O. Oripov, V.V. Voxidov katta
xissa qo’shdilar.
Qorin aortasi surunkali okklyuziyalarining klinik manzarasi. Qorin aortasining terminal bo’limidagi okklyuziyaning klinik manzarasi
ko’pincha oyoqlardagi ishemiyalardan iborat. Biroq, okklyuziya
jarayonining turli variantlari va darajalari, ularning qancha joyni
egallagani, aorta distal yoki proksimal segmentlari va oyoq, buyrak va
vistseral arteriyalarining shunday zararlanishi bilan birga uchrashi
kasallikning kechishini va klinik manzarasini keskin o’zgartiradi hamda
prognozni og’irlashtiradi. Bu diagnostikaga, taktika tanlashga va
operatsion aralashuv hajm iga o’z ta’sirini ko’rsatadi, Lerish sindromi bilan
qorin aortasi okklyuziyasi o’rtasida aniq chegara bo’lishi zarurligini talab
etadi.
Yuqorida aytilganlardan xulosa qilib, qorin aortasi okklyuziyasining
zararlanish darajasi va hajmiga ko’ra quyidagi variantlarini farq qilish
maqsadga muvofik:
1. Pastki ichak tutqich arteriyasi darajasigacha bo’lgan qorin aortasi
okklyuziyasi, unda antegrad qon oqimi saqlanib qolgan – past okklyuziya.
2. Yuqori ichak tutqich arteriyasi darajasigacha tromb chetki ichak
tutqich arteriyasi darajasidan yuqoriga tarqalgan qorin aortasi okklyuziyasi
– o’rta okklyuziya.
3. Tromb buyrak arteriyalari og’zigacha tarqalgan aorta qorin bo’limi
okklyuziyasi – yuqori okklyuziya.
4. Tromb buyrak arteriyalari og’zigacha yoki undan yuqori tarqalib,
patologik jarayonga antegrad qon oqimi reduktsiyasi yoki u yo’qligi tufayli
buyrak arteriyasi trombozi qo’shilib o’tadigan aorta qorin bo’limi
okklyuziyasi – qorin aorta bo’limining yuqori okklyuziyasi vazorenal
gipertenziya va surunkali abdominal ishemiya sindromi bilan.
