Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

O`quv qo`llanma
184 Sahifa 
mikrotsirkulyatsiyani oddiy tekshiruv usuli hisoblanadi. Lekin bunda 
mikrotsirkulyatsiyani miqdoriy buzilishini va okklyuzion jarayonni joyini 
aniqlab bo’lmaydi. 
60 – rasm. Oyoq kritik ishemiyasi kuzatilgan bemor 
angiogrammasi. Yuzaki son arteriyasi okklyuziyasi. 
 
Xozirgi paytda to’qima qon oqimini o’rganuvchi yangi tekshiruv 
usullardan biri bo’lgan lazerli doppler floumetriyadir (LDF). LDF turli xil 
funktsional testlarni (reaktiv postokklyuzion giperemiya testi, Valsalva 
sinamasi, pozitsion sinama, vazaprostanli sinama) ishlatib oyoqlar 
subkritik va kritik ishemiyasi bo’lgan bemorlarda mikrotsirkulyator 
reaktivlik darajasini aniqlaydi. Kislorodni panja va boldirda teriosti 
kuchlanishini (TcPO2) aniqlash mikrotsirkulyatsiya tizimida qon oqimi 
xaqida baho beradi, kasallik klinik manzarasini aniqlashtiradi va OSKIli 
bemorlarni ajratadi.
Shunday qilib, OSKIda arterial rekonstruktsiyani bajarish uchun 
tomirlar zararlanganligini darajasini bilish kerak. Buning uchun bemorga 
umumiy 
klinik 
va 
laborator 
tekshiruvlar, 
mikrotsirkulyatsiyani
(LDF, TcPO2) aniqlash, qorin aortasi va oyoqlar arteriyalarini ultratovush 
tekshiruvlar (UZDG, UDS), oyoqlar aortoarteriografiyasi bajarilishi zarur. 

---

Gospital xirurgiyasi
185 Sahifa 
Shu tekshiruv algoritmini qo’llaganda ko’pgina (90%) bemorlarda 
jarrohlik amaliyoti bajarish uchun ko’rsatma aniqlanadi. Tekshiruvning 
oxirgi boskichi arteriyaning intraoperatsion reviziyasi bo’lib hisoblanadi, 
bunda operatsiya qilib bo’lmaydiganlarni 8% da rekonstruktsiya uchun 
sharoit aniqlanishi va oyog’ini saqlab qolinishi mumkin.
Davolash. 
OSKInii davolanishi murakkab masalalardan bo’lib, uni 
hal qilish nafaqat oyoqni saqlab qolinishi balki hayot tarzini yaxshilanishga 
va hayotni uzaytirishga imkon beradi. Oyoqlar kritik ishemiyasini 
tashxislash va davolash buyicha Rossiya konsensusida (2002 y.) 
bemorlarning xozirgi kunda asosiy davolash printsipi bo’lib kompleksli va 
individual yondashuv hisoblanadi, bunga – operatsiyadan oldingi intensiv 
konservativ 
davo, 
operativ 
davo 
(bevosita 
yoki 
bilvosita 
revaskulyarizatsiya, nostandart va palliativ amaliyotlar, amputatsiya), 
amaliyotdan keyingi davrning adekvat olib borilishi, operatsiya yoki 
amputatsiya o’tkazgan bemorlarning reabilitatsiyasi va bemor hayotining 
oxirgacha dispanserli kuzatuv kiradi. 
Konservativ davo OSKIni kompleksli davosining ayrilmas qismi 
bo’lib, amaliyotdan oldingi tayyorgarlik, jarrohlik amaliyotini bajarish va 
amaliyotdan keyingi asoratlarni kamaytirish uchun zarur. Konservativ 
davoning hozirga paytgacha ishlatib kelingan spazmolitik terapiya 
patogenetik asoslanmagan va hozirga vaqtda kam ishlatilmoqda. Asosan 
qon reologiyasini va mikrotsirkulyatsiyasini yaxshilaydigan, qonni ivish 
tizimi faolligini pasaytiradigan, fibrinolizni kuchaytiradigan dori 
vositalariga 
etibor 
berilmoqda. 
Bugungi 
kunda 
pentoksifillinni 
cho’zdirilgan shakli, ya’ni Vazonit – retard 600 ishlab chiqilgan. Bu dori 
OASOK bilan og’rigan bemorlarda effektiv davo hisoblanadi. Uning 
noxush ta’siri 2% holatlarda uchraydi va dorini to’xtatishga sabab 
bo’lmaydi. Tiklid esa trombotsitlarni spontan va ADF-indutsirlangan 
agregatsiyasini kamaytiradi, dezagregatsiyani yaxshilaydi, bu hol esa 
periferik arteriyalar aterosklerozi bo’lgan bemorlarda trombogen xavfni 
kamaytiradi. 
Antitrombotsitar davo – OASOK va boshqa genezli bemorlar 
kompleks davosida asosiy yo’nalishdan biridir. Klopidogrel (plaviks) 
yuqori antitrombotsitar ta’sirili dori-vositasi va trombotsitlar agregatsiyasi 
maxsus va kuchli ta’sir etuvchi ingibitori bo’lib hisoblanadi. Har xil 

---