Samir İmanov HƏDƏFDƏKİ İnsan

Hadisədən 6 ay əvvəl
Bakı. Azərbaycan
Mərkəzin  dəhlizi  ilə  kabinetinə  tərəf  gedəndə,  tibb 
şöbəsinin qarşısındakı iyirmiyə qədər insanın növbə gözlə-
diyini  görüb  onlarla  salamlaşdı  və  içəri  girdi.  Növbədə 
daya nanlardan biri içəri növbədənkənar girdiyi üçün ona 
etiraz etmək istədikdə, digərləri onun Samir olduğunu de-
dilər. Etiraz edən şəxs sakitləşsə də, özünə bəraət qazandır-
mağa çalışırdı:
-Mən  onun  Samir  olduğunu  haradan  bilim  axı?  Heç 
ağlıma da gəlməzdi ki, bu mərkəzin rəhbəri bu qədər sadə 
geyinər, insanlarla bu dərəcədə səmimi olar. Mən onu ta-
mam başqa cür təsəvvür edirdim.
Samir içəri girəndə baş həkim tibbi oturacaqda əyləşən 
bir nəfərə nəyi isə başa salmağa çalışırdı. Samir onlara ya-
xınlaşıb məsələni nə yerdə olduğunu soruşdu: 
-Sabahın xeyir, Akif həkim. Necəsən? Asif necədir?
-Hər vaxtınız xeyir, müəllim. Yaxşıyam, oğlum da yax-
şıdır. Siz necəsiniz?
-Çox sağ ol. Nə olub burada?
Akif oğlanı göstərib dedi: 

42
-Tərslik  edir.  Valideynləri  xeyli  maddi  vəsait  xərclə-
yərək  topuğunu  müalicə  etdirmək  üçün  onu  rayondan 
bura gətiriblər, o isə müalicəni qəbul etmək istəmir. Boyu-
nun qısa olmasını özünə kompleks edir. Deyir, onsuz da 
ömrümboyu  bu  boyda  qalacağam,  müalicəni  neynirəm? 
Deyəsən,  bunu  psixologiya  bölməsinə  göndərməli  olaca-
ğam. Yəqin ki, orada bunu fikrindən daşındıra bilərlər. 
-Sən düz deyirsən. Həqiqətən də bölgələrdə yaşayan 
əlil insanlar üçün bura gəlib-getmək həm xeyli əziyyətlidir, 
həm də çoxlu vəsait tələb edir. Ucqar kəndlərdə yaşayan-
lar  üçün  vəziyyət  daha  qəlizdir.  Gərək  bu  barədə  ətraflı 
düşünəm. O ki, qaldı müalicəni qəbul etmək istəməyən bu 
cavan oğlanın məsələsinə, onunla mən məşğul olaram. Sən 
hələlik get növbədə dayanan digər insanları qəbul et.
Akif gedəndən sonra Samir oğlana yaxınlaşıb yanında 
oturdu:
-Hə əzizim, belə-belə işlər. Adın nədir sənin? Neçə ya-
şın var?
-19 yaşım var. Adım Natiqdir.
-Niyə müalicədən imtina edirsən?
-Mənim  boyum  cəmi  135  santimetrdir,  müalicə  edə 
bilirlərsə, qoy boyumu artırsınlar. Yoxsa ki, yapışıblar to-
puğumdakı əyrilikdən. Oranı ki, heç kim görmür. Mənim 
əsl qüsurum boyumun balaca olmasıdır. Bunu hər yerdə, 
hər kəs görür. Bura gələndə valideynlərim məni inandır-
mışdılar ki, boyumu da müalicə edəcəklər. Ancaq deyəsən, 
belə bir şey mümkün olmayacaq.
-Qulaq  as,  Natiq.  Mən  psixoloq  deyiləm,  sənə  təsir 
göstərməyə də çalışmayacağam. Mən sadəcə reallığı sənə 
göstərəcəyəm və son qərarı özün verərsən.
-Eşidirəm səni.

43
-Sən boyunun balaca olmasını qüsur sayırsan, ancaq bu 
belə deyil. Bizim bədənimizdə, mənliyimizdə və zehnimizdə 
bizim istəyimizdən asılı olmayaraq yaranan problemlər qü-
sur sayılmır. Əsl qüsur narkotik aludəçilərinindir ki, insanlar 
onun zərərli olduğunu bildikləri halda ona doğru gedərək 
özlərini pis vəziyyətdə qoyurlar. Əsl qüsur, atanın öz öv-
ladına  siqaretin  zərərləri  barədə  öyüd–nəsihət  verdikdən 
bir neçə dəqiqə sonra onun yanında siqaret çəkməsidir. Əsl 
qüsur yalançılıqda, xəsislikdə, mərdimazarlıqda, insanlara 
pislik etməkdə, alkoqolizmdə, oğurluqda, quldurluqda ad 
çıxartmaqdır ki, insanlar bütün bunları bilərəkdən edirlər 
və bu vəziyyəti özləri özlərinə yaradırlar. Götürək elə səni. 
Boyunun balaca olmağını istərdinmi?
-Əlbəttə ki, yox!
-Deməli,  heç  kim  sənin  boyuna  görə  sənə  irad  tuta 
bilməz. Təsəvvür et ki, qarşında iki bağ var. Birində yal-
nız eyni növdə və eyni rəngdə olan güllər, digər bağda isə 
müxtəlif növlərdə və rənglərdə olan güllər var. Sən han-
sı bağa girərdin? Hansı bağda olmaq sənə daha çox zövq 
verərdi?
-Əlbəttə ki, ikinci bağ mənim daha çox xoşuma gələrdi.
-İnsanlar da belədir, Natiq. Təsəvvür et ki, hamı eyni 
boyda, eyni çəkidə və eyni sifətdədir. Bilirsən, həyatımız 
necə  maraqsız  olardı?  Həyatımıza  maraq  qatan  bu  müx-
təliflik və rəngarənglikdir.
-Bəs  bu  vəziyyətimə  görə  mənimlə  normal  insanlar 
arasında fərq qoyan biriylə qarşılaşsam nə edim? 
-Əgər səni yaradan Allah səninlə heç bir insanın ara-
sında fərq qoymursa, adi insanlara niyə məhəl qoyursan? 
Yadında saxla ki, belə nanəcib insanlar həyatda çox azdır 
və onların da etdikləri bir gün qarşılarına çıxacaq. Bir də 
bunu  heç  vaxt  unutma:  Səni Allah  yaradıb.  Əgər  sən  öz 
vəziyyətinə görə qəm çəksən, bu Yaradana qarşı naşükür-

44
lük olar. Bizim beynimiz və düşüncəmiz bunun niyə belə 
olduğunu dərk edəcək gücdə və imkanda deyil. Ancaq bil 
ki, yaratdığı hər bir şey üçün uca yaradanın öz səbəbi var. 
Yəni  hər  bir  şeydə  hikmət  var.  Əgər  bizim  özümüzü  də 
Allah yaradıbsa, nəyin nə üçün və niyə o cürə yarandığı-
nı müzakirə etmək bizim işimiz deyil. İndi seçim sənindir. 
İstəyirsən müalicə olun, istəyirsənsə get evdə özünə qapan.
-Sən düz deyirsən. Əgər mən sonda Tanrının hüzuruna 
gedəcəyəmsə, niyə bu dünyada insanlardan asılı qalım?! 
Mənə verilən həyatı lazımınca yaşamağa çalışacağam.
Samir Natiqlə sağollaşıb qapıdan çıxa-çıxa dedi: 
-Balacaboy  olmağın  da  üstünlükləri  çoxdur.  Əgər 
dərindən  və  ağılla  fikirləşsən,  bu  barədə  xeyli  nümunə 
tapa bilərsən.
Samir tibb şöbəsindən çıxıb kabinetinə gələrək telefon-
la katibəsinə dedi:
-Anna, Muradı yanıma çağır.
-Baş üstə!
Bir neçə dəqiqədən sonra Murad içəri girdi:
-Buyurun müəllim.
-Murad qonaqlar nə vaxt gələcək?
-Qaldıqları  oteldən  çıxıblar.  Yoldakı  tıxacı  nəzərə  al-
saq, 40–45 dəqiqəyə burada olacaqlar.
-Lap yaxşı. Qarşılayıb bura gətirərsən.
-Bəs iclas zalında görüşməyəcəksiniz?
-Ehtiyac yoxdur. (Gülümsünərək) səkkiz nəfərlik qo-
naq üçün ora çox böyükdür.
-Yeddi nəfərdilər. İtaliya təmsilçisinin ürəyində prob-
lem yarandığına görə gələ bilmədi. Dedilər, 3–4 günə kimi 
onun yerinə başqasını göndərəcəklər.
-Eybi  yox.  Qonaqlar  mərkəzin  həyətinə  girən  kimi 
mənə telefonla xəbər ver.

45
-Baş üstə. Gedə bilərəm?
-Buyur.
İşlərin çoxluğundan gecə gec yatıb, səhər erkən oyan-
dığından  Murad  qapıdan  çıxan  kimi  kürəyini  kresloya 
söykəyib, gözünü yumdu. Yuxuda 22 yaşı olarkən sevdi-
yi  qızı  gördü.  Dərdindən  dəli–divanə  olduğu  komputer 
müəlliməsi  işləyən  qonşu  qızı  görmək  üçün  hər  gün  ey-
vanda dayanıb onun yolunu gözləyirdi. O, işdən çıxıb evə 
qayıdarkən məhəlləyə saat 5–də çatsa da, Samir hər gün 
saat 4–dən onu gözləyərdi və bu artıq il yarım idi ki, da-
vam edirdi. Leylanın gülər üzü, uzun qara saçları, şirin dili, 
mehriban xasiyyəti, incə gülüşü və gözəl gözləri heç vaxt 
Samirin  fikrindən  çıxmırdı.  Bir  gün  özünə  söz  vermişdi: 
“Bu gün Leyla işdən qayıdanda onunla görüşüb, hər şeyi 
ona  danışacağam.  Qoy  ürəyimdə  olanları  və  fikrimdən 
keçənləri bilsin”. 
Həyətə  düşərək  binanın  qarşısında  dayanıb  onun 
yolunu  gözləməyə  başladı.  Vaxt  yaxınlaşdıqca  həyəcanı 
daha da artırdı. Uzaqdan Leylanı görəndə ürəyi şiddətlə 
döyünməyə başladı. Binaya girərək Leylanın yaxınlaşma-
sını gözlədi. Qarşısına məqsəd qoymuşdu, bu gün özünü 
ələ alaraq ürəyini Leylaya açacaqdı. Aralarındakı məsafə 
azaldıqca damarlarında qanının necə sürətlə axdığını hiss 
edirdi. Leylanın ona çatmağına 4–5 addım qalmış, qonşu 
qadın eyvandan Leylanı səslədi:
-Leyla, qızım, təbrik edirəm. Xoşbəxt olasan.
-Təşəkkür edirəm, Fatma xala. Qızınıza qismət olsun.
Oturacaqda  oturub  söhbət  edən  qadınlardan  biri  so-
ruşdu:
-Nə olub ay Fatma? Qızı niyə təbrik edirsən?
-Dünən Leylaya elçi gəlmişdi. Ad eləmək üçün barma-
ğına üzük də taxıblar. Bu yaxınlarda isə nişan olacaq.

46
Bu  xəbəri  eşidən  kimi  Samirin  başı  hərləndi.  Yıxıl-
mamaq üçün divara söykəndi. Üzünə təəssüf dolu üzün-
tü  çökdü.  Leyla  digər  qadınların  da  təbriklərini  qəbul 
edəndən  sonra  binaya  girdi.  Samirin  orada  oldu ğunu 
görüb  salam  verib  getmək  istəyəndə  Samir  dodaqlarını 
güclə  tərpədərək  istəməsə  də  Leylanı  təbrik  etdi.  Leyla 
ona təşəkkür edib getdikdən sonra Samir binanın girişində 
gözünü bir nöqtəyə zilləyərək, bir müdət hərəkətsiz qaldı. 
Nəhayət, düşdüyü vəziyyəti dərk edib hər şeyin bitdiyini 
anladı. Öz–özünə: “Eh, əlillik. Mənim əlimdən daha nələri 
alacaqsan?” – deyə pıçıldayaraq, evə getdi. 
Telefonun  səsinə  yuxudan  ayılıb,  yuxulu-yuxulu 
dəstəyi qulağına apardı:
-Eşidirəm.
Zəng edən Murad idi: 
-Müəllim  maşın  mərkəzin  həyətinə  girdi.  Qonaqlar 
beş dəqiqədən sonra sizin kabinetinizdə olacaqlar.
-Çox sağ ol, Murad.
Dəstəyi  yerinə  qoyaraq,  çəkməcədən  sənədləri  götü-
rüb stolun üstünə qoydu. Özünü səliqəyə saldı. Bir neçə 
dəqiqə sonra Murad yeddi nəfərlə birgə içəri girib onları 
Samirə təqdim etməyə başladı.
-Bu İspaniya təmsilçisidir – Devid. Bu çinli Kim Sudur. 
Bu Türkiyə təmsilçisi Tamer Yıldızdır. Bu Hollandiyadan 
gələn Van Herseqdir. Bu Argentina təmsilçisi Hektor Ve-
rondur. Bu mərakeşli Səid Santana, bu isə rusiyalı Vladi-
mır Bloxindir. Onların hamısı ispan dilini bilirlər.
-Çox gözəl. İlk öncə al bu qovluqları onlara payla, son-
ra gedə bilərsən.
Anna qovluqları paylayıb getdikdən sonra Samir sözə 
başladı:
-İlk  öncə  hər  biriniz Azərbaycana  xoş  gəlmisiniz.  Si-

47
zin burada olmağınızın səbəbi mənim «Ümid» mərkəzinin 
əhatə dairəsini genişləndirmək istəyimdir. İstəyirəm dün-
yanın  hər  yerində  bu  mərkəzin  filialları  yaradılsın.  Əgər 
bu baş verərsə, həm əlillər arasında daha sıx əlaqə yara-
da bilərik, həm də digər ölkələrdə əngəlli insanlarla bağlı 
görülən işlərdən daha dolğun məlumatımız olar. Bir sözlə, 
bütün dünya əlillərini bir mərkəz ətrafında birləşdirə bilərik. 
Fikirləşirəm  ki,  əgər  «Ümid»  mərkəzinin  filialları  digər 
ölkələrdə də açılsa, biz bütün dövlətlərin bu sahədə olan 
təcrübələrini  vahid  bir  nöqtədə  birləşdirərək  əlillər  üçün 
mükəmməl sistem yarada bilərik. Dünya əlillərini xoşbəxt 
və qayğısız görmək üçün bütün biliklərimizi paylaşmalı, 
güclərimizi  birləşdirməli,  onlara  firəvan  gələcək  vermək 
üçün birgə çalışmalıyıq. Sizdən xahişim əlinizdə olan qov-
luqları öz ölkənizin müvafiq nazirliyinə təqdim etməyiniz 
və burada sizə danışdıqlarımı onlara söyləmənizdir. Ümid 
edirəm ki, ilkin olaraq bu yeddi dövlətdən tezliklə, məni 
sevindirəcək cavab alacağam və digər dövlətlər də bu işdə 
sizin arxanızca gələcəklər. Dəvətimi qəbul edərək dəyərli 
vaxtınızı mənimlə görüşə həsr etdiyiniz üçün hər birinizə 
təşəkkür edirəm.
Samir sözünü bitirdikdən sonra təmsilçilərdən onların 
ölkələrində  əlillərlə  bağlı  vəziyyəti  soruşdu.  İki  saatdan 
çox çəkən fikir mübadiləsindən sonra Samir qonaqları yola 
salıb telefonun dəstəyini götürdü:
-Anna, macarıstanlı müxbir nə vaxt gələcək?
-Saat yarımdan sonra.
Samir dəstəyi yerinə qoyub açmaq istədiyi əlil rəssam-
ların  əl  işlərindən  ibarət  sərginin  layihəsini  hazırlamağa 
başladı. Təqribən, iki saat sonra telefon zənginin səsinə gö-
zünü komputerdən çəkdi:
-Buyur, Anna.

48
-Macar müxbirlə operator gəlib. Buraxım içəri?
-Hə. Qoy gəlsinlər.
Televiziya  işçiləri  içəri  girən  kimi  30–35  yaşlarında, 
ortaboylu, sarışın xanım yaxınlaşıb özünü təqdim edərək 
dedi:
-Salam.  Mən  Macarıstanın  İctimai  kanalının  müxbiri 
Yelenayam, (operatoru göstərərək) bu isə operator Nilson-
dur. Bizim telekanala müsahibə verməyə razı olduğunuz 
üçün sizə təşəkkür edirəm. Bilirəm ki, o qədər də çox vax-
tınız  yoxdur,  ona  görə  də  xahiş  edirəm,  icazə  verəsiniz, 
bizim operator avadanlıqlarını quraşdırsın və müsahibəyə 
başlayaq.
-İlk öncə «Ümid» mərkəzinə maraq göstərdiyinizə və 
telekanalınızda bu mərkəzlə bağlı verilişə yer ayırdığınıza 
görə sizə və telekanalınızın rəhbərliyinə təşəkkür edirəm. 
Buyurub başlaya bilərsiniz.
Yelena operatora “başla” işarəsi verərək üzünü Samirə 
çevirib soruşdu:
-Hansı sahədən olan sualları xoşlamırsınız?
-Siyasi suallar verməsəniz, sizə minnətdar olaram.
Operator avadanlıqları quraşdırıb qurtardıqda – hazır-
dır! – deyib kənarda oturdu. Anna Samirin və televiziya 
işçilərinin qabağına kofe qoyduqdan sonra Samir: Başlaya 
bilərik – dedi və müsahibəyə başladılar.
-Mümkündürsə, ilk öncə özünüz barədə məlumat ve-
rin.
-Mən  özüm  və  şəxsi  həyatım  haqqında  efir  qarşısın-
da danışmağı xoşlamıram. Yalnız bunları deyə bilərəm ki, 
adım Samirdir. 27 yaşım var, Azərbaycan vətəndaşıyam və 
futbola baxmağı sevirəm. (Gülümsünərək) Özüm haqqın-
da bu qədər.
-Necə oldu ki, bu mərkəzi yaratmaq fikrinə düşdünüz?

49
-Məni  buna  27  il  ərzində  çəkdiyim  əziyyətlər  məc-
bur  etdi.  Həyatımın  hər  bir  anında  qarşılaşdığım  məh-
dudiyyətlər məcbur etdi. Sağlam insanların mənə və digər 
əlillərə qarşı olan münasibətləri məcbur etdi.
-  Zəhmət  olmasa,  mərkəz  haqqında  ətraflı  danışın. 
Onun  əsas  fəaliyyət  sahəsi  nədir?  Əlillərin  inkişafına  nə 
kimi təsir göstərəcək?
-Mərkəzin əsas işi iki hissədən ibarətdir. Birincisi, biz 
əlilləri  bir  mərkəzdə  toplamaqla,  onların  problemlərini 
daha  yaxından  öyrənib,  araşdıraraq  bütün  problemlərin 
kökünü, mənbəyini tapmaq istəyirik. Belə olan halda bütün 
çətinlikləri dərindən analiz edərək əlillərin problemlərini 
həll  edib,  dərdlərinə  çarə  tapa  bilərik.  İkincisi  isə,  fiziki 
qüsuru  olan  insanların  cəmiyyətə  inteqrasiyasıdır.  Mən 
istəyirəm ki, insanın xarici görünüşü necə olursa – olsun, 
digər insanlar onu öz aralarına qəbul etsinlər. Onu qeyri-
adi sayıb, fərqli münasibət göstərməsinlər.
-Yəqin ki, çətinlikləriniz də var.
-Əlbəttə. Ən böyük çətinliyimiz «Ümid» mərkə zindən 
uzaqda,  əyalətlərdə  yaşayan  əlillərlə  bağlıdır.  Onlarla 
əlaqə qurmaq, mərkəzdə gedən proseslərin onlara da təsir 
etməsinə  şərait  yaratmaq  bizim  üçün  çətindir. Ancaq  bu 
məsələ ilə bağlı yeni bir layihə həyata keçirilir və əminəm 
ki, tezliklə nəticə əldə edəcəyik.
-Əngəlli insanların qarşılaşdıqları çətinliklər haqqında 
danışın.
-Əngəlli  insanların  qarşılaşdığı  ən  böyük  çətinlik 
maddi imkansızlıqdır. Məhz, pulun olmaması ucbatından 
bir  çox  əlil  insanlar  təhsildən,  müalicədən,  özünü  inkşaf 
etdirməkdən,  ümumiyyətlə,  bir  çox  şeylərdən  məhrum 
qalırlar ki, bu da onların həyata və cəmiyyətə inteqrasiya-
larını böyük ölçüdə çətinləşdirir. Digər bir çətinlik isə sağ-

50
lam insanların əlillərə qarşı olan pis münasibətidir. Düz-
dür, yaxşı münasibət göstərənlər də az deyil. Amma əsas 
etibarilə, hər zaman sağlam insanlar əlillərə köməyə ehti-
yacı olan, yazıq, bədbəxt, genofond üçün zərərli, cəmiyyət 
üçün artıq yük olan bir insan kimi baxırlar. Hətta elələri də 
var ki, səhər evdən çıxarkən qarşılarına əngəlli adam çıxsa, 
bunu uğursuzluq kimi qəbul edirlər.
-Bəs  həmin  insanlara  sözünüz  nədir?  Ümumiyyətlə, 
sağlam insanlar əlillərə qarşı necə davransınlar?
-İlk əvvəl fiziki qüsuru olan insanlara hörmətlə yana-
şılmalıdır.  Yaddan  çıxartmaq  olmaz  ki,  heç  kim  bədbəxt 
hadisələrdən sığortalanmayıb. Hamının başına iş yerində, 
yol gedərkən və ya başqa bir halda qəza gələ bilər ki, bu 
da  hər  bir  kəsin  potensial  əlil  olması  deməkdir.  Çalışın 
əngəlli insanları öz aranıza qəbul edin. Əgər onları qəbul 
etsəniz və hörmət göstərsəniz, sizi əmin edirəm ki, onlar 
bunun  qarşılığını  artıqlaması  ilə  qaytaracaqlar.  Əlil  bir 
insana  kömək  etməmişdən  qabaq,  ondan  bunu  istəyib–
istəmədiyini  soruşun.  Özünüz  bildiyiniz  kimi,  kömək 
etməyə çalışmayın, onun sizə istiqamət verməsinə imkan 
yaradın. Xəbərdarlıq etməmişdən qabaq görmə əngəlli bir 
insana toxunmayın. Bu onu qorxuda bilər. Əlil insanların 
həyatında  fiziki  çətinliklərlə  bağlı  olaraq,  müəyyən  işlər 
yolunda getmir. Hər bir sağlam insanın borcudur ki, belə 
hallarda əlillərə fiziki və mənəvi dəstək olsun. Bir də ki, 
heç vaxt düşünməyin ki, siz bu köməkliyi ömrünüz boyu 
etməyə  məcbur  olacaqsınız.  Xeyr.  Bu  mərkəzin  məqsədi 
əlillərin  cəmiyyətdən  asılılığını  qismən  azaltmaq,  bəzi 
sahələrdə isə tamamilə aradan qaldırmaqdır.
-Dediniz ki, əlillərin ən böyük problemi maddi çətin-
likdir. Sizcə, onlar işləyib özləri üçün pul qazana bilərlər?
-Əlbəttə ki, qazana bilərlər. Sadəcə olaraq, bu cür in-

51
sanları heç yerdə işə götürmürlər. Əlillərin peşə bacarıq-
larının aşağı olması və iş yerlərində əlil insanlar üçün nor-
mal şəraitin olmaması da problemlər srasındadır. Fikrimcə 
yetkinlik  yaşına  çatmış  əlil  insanların  əmək  fəaliyyətinə 
cəlb olunması ən`ənəsi uşaq vaxtından qoyulmalıdır.
-Əngəlli insanlar ən çox hansı işlərdə çalışa bilərlər?
-İstənilən  sahədə.  Bu  cür  insanlar  çox  gözəl  sənətkar 
ola  bilərlər.  Məsələn,  saatsaz,  zərgər,  telefon  və  ya  ayaq-
qabı  ustası.  Qadınlar  isə  dərziliyi  və  toxuculuğu  gözəl 
bacararlar.  Əsas  odur  ki,  əlil  insana  bu  peşələrdən  birini 
mənimsəməkdə köməklik göstərilsin. Əlil bir insana etimad 
göstərildikdə, o bu etimadı doğrultmaq üçün öz üzərində 
daha çox çalışaraq, işinə ikiqat məsuliyyətlə yanaşacaq.
-Sən saydığın peşələr hər iki əli işləyən insanlara aid-
dir. Bəs bir qolu olmayan insanlar nə etməlidirlər? 
-Məncə,  həmin  insanlar  çox  gözəl  rəssam  və  ya  şah-
mat ustası ola bilərlər. Ya da qaçış üzrə məhşur idmançı. 
Ən  sadəsi,  kiçik  bir  mərkəz  açaraq,  oraya  rəhbərlik  edə 
bilərlər. Bir əllə görülə bilən peşələr çoxdur. Yetər ki, istək 
olsun.  Mövcud  vəziyyət  ilə  razılaşmayaraq,  xarakter  nü-
mayiş etdirib işləmək istəyən hər bir əlil insan özünə uy-
ğun bir peşə tapa bilər. 
-Evlərində  əngəlli  insan  olan  ailələrə  məsləhə tiniz 
nədir?
-Əngəlli insanın valideyni olmaq çox çətin və məsuliy-
yətlidir.  İlk  öncə  əlil  uşağı  bu  vəziyyətində  qəbul  etmək 
lazımdır.  Əgər  valideynlər  övladlarının  fiziki  qüsurunu 
qəbul etsələr, ətrafdakı insanlar da (yəni, qohum–qonşu) 
bunu qəbul edəcəklər. Əlil uşaqlarınızı evə həbs etməyin. 
Onları  parka  aparın,  onlarla  birlikdə  küçədə  gəzişin, 
qohumlarınızgilə  qonaq  gedin,  ətrafı  onlara  tanıdın  və 
ətrafınızda  baş  verənlərlə  onları  tanış  edin.  Çalışın  hər 

52
bir suallarına cavab verəsiniz. Onlara edə bilməyəcəkləri 
bir işi tapşırmayın. Bu onların özlərinə inamını itirməsinə 
və ruh düşgünlüyünə səbəb ola bilər. Amma hər hansısa 
bir  işi  görmək  istəyəndə,  onlara  –  etmə,  sən  bacarmaz-
san – deməyin. Bir də ki, əgər bir iş görmək istəyirlərsə, 
kömək edin. Həmin işi onların əvəzinə siz görməyin. Bu 
onların gələcəkdə sərbəst yaşamasına ən böyük maneədir. 
Digər əlil uşaqların valideynləri ilə görüşlər təşkil edərək 
hisslərinizi,  fikirlərinizi,  təcrübələrinizi,  məsləhətlərinizi 
bölüşüb, fikir mübadiləsi aparın.
-Son olaraq, əlillərin özlərinə deyəcəyiniz məsləhətləri 
eşitmək hər kəs üçün maraqlı olardı.
-Əziz  əngəlli  insanlar.  İlk  növbədə,  çalışın  heç  vaxt 
ruhdan düşməyin. Bilirəm ki, həyatınızda bir çox işlər qay-
dasında getmir. Ancaq bu sizə, həyatdan tamamilə, imti-
na  edərək  özünüzə  qapılmağa  əsas  vermir.  Sizə  məhşur 
sərkərdə  Əmir  Teymurdan  tutmuş,  braziliyalı  Zikoya 
qədər, yüzlərlə insanı sübut gətirə bilərəm ki, heç bir fiziki 
məhdudiyyətlərə  baxmayaraq,  dünya  səviyyəsində  şan–
şöhrət qazanmışlar. Yadınızda saxlayın: Ümidini itirməyən 
adamı məğlub hesab etmək olmaz! Tənbəlliyin daşını atıb, 
öz üzərinizdə işləməyə başlayın. Öz üzərinizdə nə qədər 
çox  işləsəniz,  həyatda  daha  çox  uğur  əldə  edəcəksiniz. 
Necə deyərlər: Məşqdə nə qədər çətin olsa da, döyüşdə bir 
o qədər asan olar. Həyatı boşluqlarla dolu olan əlillərə bir-
neçə məsləhət vermək istəyirəm. İlk öncə həyatınıza olan 
çatışmamazlıqların  və  çətinliklərin  siyahısını  tutun.  Son-
ra həmən problemlərin həlli yollarını fikirləşərək, hər bir 
problem üçün ayrı-ayrlıqda plan tutun. Sonda isə həmən 
planları həyata keçirtməklə zirvəyə çatın. Unutmayın ki bu 
planları həyata keçirdərkən maksimal iradə, bacarq, səbr, 
dözüm, istək, qətiyyət, bilik, motivasiya və özünəinam la-

53
zımdır. Plan qurarkən hər bir kiçik detalı nəzərə alaraq, nə 
istədiyinizi dəqiq müəyyən etməlisiniz. Bir şeyi yaddan çı-
xartmayın ki zirvəyə yalnız çalışmaq və zəhmətlə çatmaq 
olar. Tənbəllik və işi yarıda qoymaqla yox. Bilməlisiniz ki 
maneə, çətinlik və problemlər həyatın ayrılmaz hissəsidir 
və  hər  zaman  da  məqsədə  çatmaq  üçün  bunlarla  qarşı-
laşdıqda  işi  yarmçıq  saxlamaq  yox,  onların  öhdəsindən 
gəlmək  lazımdı.  Plan  tərtib  edərkən  müvafiq  sahəyə  uy-
ğun bilik toplamağa çalışın. Belə olmasa çəkdiyiniz zəhmət 
hədər gedəcək. Qarşılaşdığınız bütün çətinliklərdə «Ümid» 
mərkəzinə müraciət edə bilərsiniz. Bütün problemlərinizin 
istədiyiniz  şəkildə  həll  olunmasına  mən  Samir  İmanov 
təminat verirəm. Bizlərə efir vaxtı ayırdığınız üçün sizə və 
telekanalın rəhbərliyinə dərin təşəkkürümü bildirirəm və 
sizin telekanala gələcək işlərində uğurlar arzulayıram.
-Mən də öz növbəmdə, bu qədər işiniz olmasına bax-
mayaraq, vaxt ayırıb bizim telekanala müsahibə verdiyiniz 
üçün sizə telekanal rəhbərliyinin minnətdarlığını çatdırı-
ram. Bu mərkəzə, burada çalışan işçilərə, burada qeydiy-
yatda olan bütün əngəlli insanlara və şəxsən sizə uğurlu 
gələcək arzulayıram.
-Təşəkkür edirəm.
Operator kameraları söndürən kimi Samir dedi:
-Çox xahiş edirəm, bu müsahibənin eşitmə əngəlli in-
sanlar tərəfindən də izlənə bilməsi üçün efirə jestika və ya-
xud altyazı ilə də verəsiniz.
-Əlbəttə. Bu belə də olacaq.
Jurnalistlə  operator  otaqdan  çıxdıqdan  sonra  Samir 
sayt idarəçilərinin rəhbəri Əzizə zəng vurdu:
-Salam Əzizim. Bir saatlıq boş vaxtın var?
-Bəli, müəllim, var.

54
-Onda  get  istirahət  otağına,  nərdi  də  hazırla.  Keçən 
dəfəki Marsın əvəzini çıxmasam, rahat olmaram.
Telefonun dəstəyini yerinə qoyaraq, kreslodan durub 
qapıya tərəf bir neçə addım atdıqdan sonra qəfildən geri 
dönüb iş masasının yanına gəldi və siyirtmədən dörtkünc 
qatlanmış vərəqi götürərək cibinə qoyub otaqdan çıxdı.