Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

1.2. Kursni o’rganish uslubiyati. 
Ilm yoki fanning metodologiyasi deyilganda uni bilish va o‘rganish 
faoliyatining shakllari hamda usullari tushuniladi. Shu fan bo‘yicha masalani 

---

o‘rtaga tashlash, tadqiqot mavzuini va ilmiy nazariyani shakllantirish. shuningdek, 
aniqlangan natijaning haqiqiyligi, ya‘ni o‘rganilayotgan ob‘yektga muvofiqligi 
jihatidan tekshirish metodologiyasini qo‘llashning eng muhim tomoni hisoblanadi. 
Demak, metodologiya - bu tadqiqot yoki bilish, anglash yo‘li, voqelikni amaliy 
yoki nazariy o‘zlashtirish usullarining majmuasidir. 
―Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish ― fanining metodologik 
asosini dialektika bilimining umumiy nazariyasi tashkil etadi. Bu nazariyaga 
binoan masalalar va voqeliklar o‘zaro aloqadorlikda, bir-birini taqozo etish, vaqt 
va fazoda ularning o‘zgarishi va rivojlanishida eskilik bilan yangilikning kurashida 
ko‘rib chiqiladi. 
Dialektika usuli muammolar o‘rganilayotganda omillar va shart-sharoitlarning 
namoyon bo‘lishi va yuz berishi ziddiyatlarga, qarama-qarshiliklarga boy 
ekanligini inobatga olishni taqozo etadi. Dialektika usuli o‘z ichiga mantiqiy va 
namunaviy usullarni oladi. 
O‘rganishning mantiqiy usuli quyidagi yondoshishlarda o‘z aksini topadi: rejali 
iqtisodiyot nuqtai nazaridan, tarmoqlararo, tizimtik, kompleks, optimallashtirish. 
Ilmiy tadqiqotlar olib borish jarayonida bu fan har turli xususiy usullardan, 
jumladan, mushohada, abstrakt tafakkur, induksiya va deduksiya, analiz va sintez, 
monografik usul, statistik usullar (sifat va miqdor, indeks, guruhlash, balanslik va 
u bilan bog‘liq bo‘lgan normativ usul, extimollar), iqtisodiy - matematik 
modellashtirish, optimallashtirish, modellashtirish, anketalash, ekspertli baholash, 
iqtisodiy eksperiment (tajriba) dan foydalanadi.
Ilmiy abstraktsiya usuli – tahlil paytida xalal berishi mumkin bo‘lgan ikkinchi 
darajali narsalar, voqea-hodisalarni fikrdan chetlashtirib, o‘rganilayotgan 
jarayonning asl mohiyatiga e‘tiborni qaratishdir.
Bu usul yordamida o‘rganilayotgan voqea va hodisaning ichki, ko‘zga 
ko‘rinmaydigan mohiyati, uning asl mazmuni bilib olinadi. 
Tahlil bu o‘rganilayotgan bir butunni alohida qismlarga ajratish va ularni 
izchillik bilan o‘rganish.

---

Sintez bu o‘rganilgan qismlardan olingan xulosa va natijalarni bir butun yaxlit 
jarayon deb qarab umumiy xulosa chiqarishdir.
Namunaviy usul o‘z mazmuniga binoan ma‘lum bilim, maslaxat, tavsiyalar 
beradigan tajribani umumlashtirishni bildiradi. 
―Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish ― faniga oid barcha 
masalalarni yuqorida keltirilgan va boshqa bir qator usullar yordamida o‘rganish, 
tahlil qilish bu fanni o‘rganuvchilarning va uning muammolari yechimini hal 
etuvchilarning bilimi va ilmiy saloxiyatini kuchaytiradi, aqliy zakovatini boyitadi.