Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Sharchalarni quyish
Rp.: Chinini hydrochloridi 0,2.
Acidi Borici 0,2.
Acidi citrici 0,02
Butiroli 3,0
M.f. globuli vaqinali. 
D.t.d. N 10.
S.
Pasporti: Xinin gidroxlorid 2,0 (1/Ko’=0,83)
0,2*10=2,0
2*0,83=1,66
Bor kislota- 2,0 (1/Ko’=0,625)
0,2*10=2,0
2*0,625=1,250
Sitrat kislota-0,2
0,02*10=0,2
Sitrat kislotaning miqdori 0,2 g bo’lgani uchun uning 1/Ko’ si hisobga olinmasa ham 
bo’ladi.
Butirol -27,09
30-(1,66q1,25)=30-2,91=27,09 g
mum=30,0
1 ta sharcha=3,0
Avvalo poroshoklarni umumiy qoidaga rioya qilgan holda yaxshilab ezib maydalab, so’ng 
eritilgan asos tarkibiga suspenziya holida qo’shiladi, yaxshilab aralashtirib bir xil me’yorlab, 
tarqalgan massani oldindan sovutib, sovunli spirt bilan artilgan qolipga quyiladi va sovuq yerga 
quyiladi. 10-12 minutdan so’ng qoliplar ochilib undagi shamchalar ajratilib, har biri alohida mumli 
qog’ozga o’ralib, jihozlab beriladi.
1-jadval
Ayrim dorivor moddalar uchun o’rin olish va teskari o’rin olish koeffitsiyenti
Dorivor modda
K
u
1/ K
u
Amidopirin
1,15
0,87
Analgin
1,27
0,79
Anestezin
1,33
0,75
Antipirin
1,25
0,80
Barmabil
1,81
0,55
Barbital
1,06
0,94
Barbital natriy
1,81
0,55
Vismut nitrat asosi
4,8
0,21
Glyukoza
1,23
0,81
Temir laktat
1,59
0,63
Ixtiol
1,1
0,91
Kalsiy glyukonat
2,01
0,50
Kalsiy laktat 
1,53
0,65
Askorbin kislotasi
1,73
0,58

---

Bor kislotasi
1,6
0,625
Kseroform
4,8
0,63
Levometsetin
1,59
0,63
Kanakunjut moyi
1,0
1,0
Mentol
1,09
0,92
Morfin gidroxlorid 
1,18
0,85
Natriy gidroxlorid
2,12
0,47
Novokain 
1,40
0,71
Opiy poroshogi
1,3
0,77
Osarsol 
1,45
0,64
Papaverin gidroxlorid
1,59
0,63
Protargol 
1,4
0,71
Rezorsin 
1,41
0,71
Tanin 
0,9
1,1
Fenobarbital
1,4
0,71
Furazolidon
1,81
0,55
Xinin gidroxlorid
1,2
0,83
Rux oksid
4,0
0,25
Eufillin 
1,25
0,80
Tayoqchalarni tayyorlash.
Tayoqchalarni jo’valash, quyish, presslash usullari bilan tayyorlash mumkin. Tayoqchalar 
asosan inson tanasining turli xil tabiiy va patologik teshik va yoriqlariga, bo’shliqlariga 
ishlatilganligi uchun shifokor tomonidan ularning o’lchamlari, ya’ni uzunligi va diametri 
ko’rsatilgan bo’ladi. Tayoqchalar tayyorlash uchun kerak bo’ladigan asos miqdori quyidagi 
formula yordamida topiladi:
X = 

R
2
L d n,
bu erda X — asos miqdori, g;

— doimiy son, 3,14 ;
R — tayoqcha radiusi, sm;
L — tayoqcha o’zunligi, sm;
d — asos zichligi;
n — tayoqchalar soni.
12-jadvalda bitta tayoqcha tayyorlash uchun ketadigan kakao moyining miqdori keltirilgan.
2-jadval
Bitta tayoqcha tayyorlashga ketadigan kakao moyining miqdori (g. hisobida)
Tayoqcha 
uzunligi, 
sm
Tayoqcha diametri, sm
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
2,0
0,06
0,14
0,24
0,38
0,54
0,74
0,97
1,22
1,51
2,5
0,08
0,17
0,31
0,48
0,68
0,93
1,53
1,89
3,0
0,09
0,21
0,37
0,58
0,82
1,11
1,84
2,26
3,5
0,11
0,24
0,43
0,66
0,95
1,29
1,69
2,14
2,64

---

4,0
0,12
0,27
0,49
0,75
1,09
1,48
1,93
2,45
3,02
4,5
0,14
0,31
0,55
0,85
1,23
1,66
2,18
2,75
3,40
5,0
0,15
0,34
0,61
0,95
1,36
1,85
2,42
3,06
3,77
5,5
0,17
0,38
0,67
1,05
1,50
2,03
2,66
3,34
4,15
6,0
0,18
0,41
0,73
1,15
1,63
2,21
2,90
3,67
4,52
6,5
0,20
0,45
0,79
1,24
1,77
2,40
3,14
3,98
4,90
7,0
0,21
0,48
0,85
1,32
1,90
2,58
3,38
4,28
5,28
7,5
0,23
0,51
0,91
1,42
2,04
2,77
3,62
4,58
5,66
8,0
0,24
0,54
0,97
1,51
2,18
2,95
3,86
4,89
6,03
8,5
0,26
0,58
1,03
1,62
2,32
3,14
4,11
5,20
6,41
9,0
0,27
0,61
1,09
1,70
2,45
3,32
4,35
5,50
6,79
9,5
0,29
0,65
1,15
1,80
2,59
3,50
4,59
5,81
7,17
10,0
0,30
0,68
1,21
1,89
2,72
3,69
4,83
6,11
7,54
Rp.: Zinci sulfatis 0,2
Ol.cacao q.s.ut f. bacillus
Longitudine 10 cm et diametro 4 mm 
D.t.d. № 6 
S. 1 donadan siydik chiqaruv kanaliga kuniga bir mahal quyiladi.
Shifokor dorixatda qalamchaning uzunligi, diametri va sonini ko’rsatgan bo’lsa, kerakli 
miqdordagi qalamcha asosini hisoblab topish qiyin emas, agar uzunligi 10 sm va qalinligi 4 mm 
qalamchaga 1,21 g kakao moyi sarf bo’lishini bilsak (bu son 28-jadvaldan olindi) dorixatda 
ko’rsatilgan asos-kakao moyi miqdorini 6x1,21=7,26 g olishimiz kerak. Biroq shuni yodda tutish 
zarurki, 1,2 g rux sulfat hajmi bo’yicha 1,2x0,5=0,6 g kakao moyi o’rnini egallaydi. Shuning 
uchun tayyorlangan mahsulotning ma’lum bir qismi oshib qolmasligi uchun 7,26-0,6=6,66 g 
kakao moyi olinadi.
Rux sulfat suspenziya ko’rinishida eritilgan kakao moyida tayyorlab olinib qoliplarga 
quyiladi. Qolip kanalchalarining uzunligi 10 sm, diametri 4 mm. Qoliplarga massani quyishdan 
avval ularni 50
0
C gacha isitib olish va sovunli spirt bilan yaxshilab artish lozim, aks holda qoliplar 
qotib qolib tayoqchalar chiqmaydi.