Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

20-rasm. Richag saqlovchi klapan.
1-yuk; 2-bug’ning kirishi.
Bu moslama odatda kameradagi bosim normasidan yuqori bo’lsa, avtomatik tarzda ishlaydi. 
Yangi avtoklavning alohida konstruktiv xususiyatini ta’kidlash lozim. Sterilizatsion va bug’
kameralari bir yagona konstruksiyaga payvand qilingan bo’lsada, o’z vazifalari jihatidan alohida-
alohida ishlashlari mumkin. Bu esa sterilizatsion kamerani o’chirib va havo bosimini kamaytirib 
turib ishlatish qobiliyatiga ega. Buning natijasida bug’ kamerasiga suv qo’shilmagan holda 3-4 
marotaba ketma-ket sterilizatsiya o’tkazish mumkin.
Avtoklav bug’ orqali sterilizatsiya qilish usulida ham ishlatilishi mumkin. Tibbiyot vertikal 
avtoklavi gaz gorelkasi orqali ishlashi bilan noqulaydir. Shunga asosan dori tayyorlash jarayoniga 
yangi konstruksiyadagi vertikal avtoklavlar kirib keldi.
AV-1 avtoklavda (1.24.-rasm) bir varakayiga 15 litr sig’imga ega bo’lgan dorilarni 
mikroorganizmlardan tozalashi mumkin. Avtoklav elektron manometr bilan jihozlangan. U 
sterilizatsion kameradagi bosimni avtomatik ravishda boshqarib turadi. Quritish uchun o’rnatilgan 
moslama orqali turli materiallarni sterilizatsiyalash mumkin. Chunonchi, paxta filtrli qog’oz va h. 
k. Yumaloq shakldagi bug’ bilan sterillash uchun ishlatiladigan ko’chma sterilizator. Bug’
kamerasidagi suvlarning sathini nazorat qilishga maxsus suv ko’rsatkich kolonkasi va o’ramasi 
o’rnatilgan. Apparatda shuningdek, tasodiflarning oldini oluvchi, avtomatik jo’mrak moslamasi 
o’rnatilgan.

---

21-rasm. Avtoklav AV-1 SANII.
Avtoklav konstruksiyasi havo umuman kamerada bo’lmagan holdagina sterilizatsiya kilish 
imkoniga ega.
Avtoklavning ustki qismi muruvvatlar yordamida qotiriladi. Shuni alohida qayd etish 
lozimki, bug’ kameralar ishlayotgan paytda ham muruvvat sovuqligicha qolaveradi. Halqasimon 
rezinkalar kameraning holatini saqlab turadi.
AV-1 avtoklavning umumiy issiqlik quvvati 6 kvt ni tashqil qiladi.
Avtoklavning elektrik sxemasi ish jarayonida iste’mol qilayotgan quvvatni 2 kvt gacha 
kamaytirishga imkon beradi.
Elektrapparatlari shitlarga ulangan bo’lib, avtoklav ishga tushganda lampacha yonadi. 
Avtoklavning bug’ kamerasini kolonna orqali suvga to’ldiriladi. Sterilizatsion kamera suvga 
to’lgizilgandan so’ng uning muruvvatlari burab berkitiladi, so’ngra kontakt manometriga 
avtomatik ravishda ish rejimiga o’tkaziladi. 120°S daraja issiqlikka ko’tarish uchun apparat 
kameralarini yarim soat ishlatish kifoya. Avtoklavda quyidagilarni sterilizatsiya qilish mumkin.
a) Dorixonada ishlatiladigan shisha metall va chinni asboblar 119-120°C gradusda 20-40 
minut davomida sterilizatsiyalanadi.
b) Hamshira ishlatadigan vositalar (paxta, lignin, va h. k. ) 119-121°C da 20-30 minut 
davomida sterilizatsiya qilinadi.
v) Sterilizatsiya qilinadigan suyuqlikni hajmiga qarab 119-120°C sterilizatsiya qilinadi —
100 ml gacha 8 minut davomida, 101 dan 500 mlgacha 8-12 minut davomida, 501 dan 1000 ml 
gacha 12-15 minut davomida. 100°C sterilizatsiya qilinadi; 100 ml gacha — 30 min, 100-500 ml 
— 45 min, 500-1000 ml — 60 min.