Sayali sadiqova
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Termin
Hərfi işarəsi Tərif Paraleli Elektrik cərəyanı C Elektrik yüklərinin istiqa- mətlənmiş hərəkəti Tok cərəyan Öz-özünə induksiya E Cərəyanlı konturun maq- nit selinin dəyişməsi ( F) ilə bu konturun özündə in- duksiya elektrik hərəkət qüvvəsinin (E) əmələ gəl- məsi hadisəsinə deyilir. Avtoinduksiya 373 Beləliklə, terminologiyada qoyulan normativ tələbləri ödə- məyən paralellər tədricən inkişaf edərək bu və ya digər sahə ter- minləri cərgəsindən çıxarılır. Elmi anlayışı düzgün ifadə edən, mənanı başa düşməkdə maneçilik yaratmayan uğurlu paralel ter- minlər isə paralel işlənmə hüququ qazanırlar. Paralel işlənmə ha- disəsi ixtisarlarda da özünü göstərir. İxtisarların işlədilməsi elmi yazılarda qənaət prinsipini ödəyir. Yarımçıq ixtisar nəticəsində iki sözdən, yaxud daha çox sözdən ibarət termin birləşməsinin bir sözlə əvəz edilməsi də elmi üslubda uğurlu cəhət sayılmalı- dır. Bu halda da paralel terminin mənasını başa düşməkdə heç bir çətinlik yaranmır. Məsələn, avtomatik transformator, //avtot- ransformator, radioaktiv çevrilmə//radioaktivlik. Göründüyü kimi, terminoloji leksika üçün paralellik səciy- yəvidir. Buna görə də terminologiyada, eləcə də terminoloji sis- temlər nizama salınarkən, unifikasiya edilərkən paralellərin ta- mamilə ləğvinə deyil, məhdudlaşdırılmasına çalışmaq lazımdır. Terminoloji sistemlərdən belə terminlər çıxarılsa, termino- logiya özünün kommunikativ funksiyasını müvəffəqiyyətlə yeri- nə yetirə bilməz. Ancaq terminoloji sistemdə paralel terminlər- dən elələri saxlanılmalıdır ki, nəzərdə tutulmuş anlayışı daha də- qiq əks etdirsin, struktur cəhətdən dilimizin söz yaradıcılığı mo- delinə uyğun olsun. Ümumiyyətlə, terminoloji lüğətlərdən də aydın olur ki, belə terminlər elmin müxtəlif sahələrində işlənsə də daimilik qazanmır. Eyni məfhumu, anlayışı bildirmək üçün müxtəlif terminlərdən istifadə olunması uzun zaman davam et- mir, onlardan biri mütləq dildən çıxır. |