Seçilmiş əsərləri

 
ON DÖRDÜNCÜ ŞƏKİL 
 
Səhnə tamam qaranlıqdır. 
Yenə kimsə o qaranlıqda ora-bura əlindəki fənərin zəif işığını sala-sala səhnə boyu var-gəl edir və biz yenə də 
bu adamın kim olduğunu müəyyən edə bilmirik.  

 
287
Haranısa açır – deyəsən soyuducudu – və  səhnədə bir parça işıq görünür, sonra oradan nə isə götürüb – 
içirmi? yeyirmi? – təzədən əl fənərinin zəif işığında var-gəl edir. 
Hər tərəf sakitlik içindədi. 
Yenə də qaranlıqda arxası tamaşaçılara tərəf əyləşir və fənərin o zəif işığında qəzet oxumağa başlayır. 
 
İ ş ı q  s ö n ü r. 
 
 
ON BEŞİNCİ ŞƏKİL 
 
 Kişinin  evi.  Günorta.  K i ş i,  A r v a d,  O ğ u l,  Q ı z,  Q o n ş u,  P a r t i y a  l i d e r i,  X a n ı m,  D o s t, P r 
o f e s s o r,  E k s t r a s e n s  F a l ç ı  A ğ a b a c ı. 
Arvad,  əlində  əsgi, Oğul,  əlində «Kapital», Qız, Qonşu, Partiya lideri, Xanım, Dost səhnə boyu gəzişirlər, 
otururlar, dururlar, ordan-burdan danışırlar və ilk baxışda hər  şey həmişəki kimidi, amma bununla bərabər, 
səhnədə bir gərginlik hiss olunur, çünki hamı Ekstrasens Falçı Ağabacını gözləyir. 
 
A r v a d (yavaşdan Oğula). Görəsən, Falçı Ağabacı gələndə çəkmələrini siləcək? 
O  ğ u l (gözlərini kitabdan ayırıb bir-neçə an anasına baxır).  Anacan! Mən bu kitabı 
qurtarandan sonra, verəcəyəm sənə. Sən mütləq «Kapital»ı oxumalısan! 
A r v a d (heyrətlə). Mən? 
O ğ u l. Bilirsən necə kitabdı? Elə bil bəşəriyyət üçün ana laylasıdı! (Dediyi bu gözəl sözlər 
özünün də xoşuna gəlir və tez cibindən dəftərçə-qələm çıxarır.) Qoy bu sözləri yazım! Sabah Siyasi 
Büronun iclasında deyəcəyəm! 
X a n ı m. Vallah, bu hadisə bizə elə təsir edib ki, az qalır siyasi mübarizəmiz də zəifləsin... 
P a r t i y a  l i d e r i (tələsik). Yox, yox! Bizim partiyanın siyasi mübarizəsinə heç nə təsir edə 
bilməz!.. Ruh düşkünlüyünə yol vermək olmaz! 
X a n ı m. Əlbəttə! Mən elə-belə dedim... 
D o s t. Əvət! 
P a r t i y a  l i d e r i (tualetin qapısına tərəf işarə edir). O mütləq sağalmalıdır! O sağalıb 
bizim siyasi mübarizəmizə qoşulmalıdır! O müstəqil respublikamızın gələcək rifahı naminə bizim 
mücadilə qardaşımız olmalıdır! 
O ğ u l (gözlərini kitabdan ayıraraq). Onda mən sizə qarşı mübarizə aparacağam! 
X a n ı m (qızğın). Biz özümüz kommunizmə qarşı mübarizə apararaq onu məğlub etdik!  
D o s t. Pəki... 
O  ğ u l. Xeyr! Qorbaçov ABŞ-ın  şpiyonu idi! Indi də bizim aramızda opportunistlər var. 
Ancaq... (Bərkdən) Kommunizm ideyalarına eşq olsun! 
Q o n ş u (yavaşdan Partiya liderinə). Bu hələ kommunistdi? 
P a r t i y a  l i d e r i (əlini yelləyərək).  Hə...  (Yavaşdan)  Siz on milyonu keçirtdiz bizim 
partiyaya?  
Q o n ş u (təəccüblə Partiya liderinə baxır, elə bil ki, söhbətin nədən getdiyini başa düşmür, 
sonra bərkdən Oğula). Əhsən! Oğul belə olar e!.. Keçmiş kommunistlər bank açır, biznesmen olur, 
mollalıq eləyir, ancaq sən dediyindən dönmürsən! (Ətrafa) Özü də çox savaddıdı! Haçan görürəm, 
kitab əlindədi! Gəl, bir səni öpüm! (Oğulu qucaqlayıb öpür.)  
O ğ u l. Çox sağ olun! Mən bu kitabı sizə də verəcəyəm oxuyasınız! 
Q o n ş u. Nədi bu belə? 
O ğ u l. «Kapital»! 
Q o n ş u. Alə, sən kitab əvəzinə kapitalın özünü mənə ver də!.. (Gülür.) 
O  ğ u l (qəzəblənir).  Yox! Mən yol verə bilmərəm ki, siz Karl Marksa qarşı hörmətsizlik 
edəsiniz! 
Q o n ş u. Yaxşı... Yaxşı... Söz idi, çıxdı ağzımdan... (Diqqətlə kitaba baxır.) Çox qalın döyül? 
O ğ u l (mülayimləşir). Nə danışırsız? Şer kimi oxunur! 

 
288
Q o n ş u. Hə, biz nəsillikcə  şeri çox sevirik! Mən özüm Həsənqulu Odatəş Türksevərin 
dəlisiyəm? 
O ğ u l. O kimdi elə? 
Q o n ş u. O-o-o!.. Çox böyük şairdi! Bizim köhnə mələdə olur!  
Q ı z. Indi zəng edib Suzikdən soruşaram. (Tələsik səhnədən çıxır.) 
Q o n ş u (kənara.)  Bu hələ lütdü də, ona görə kommunistdi. Hə, kapitalı yoxdu, ona görə 
«Kapital» oxuyur! Özünə kapital düzəldə bilsə, olacaq demokrat! Özünə kapital düzəldə bilməsə, 
qarıyan oğlan kimi, ömürlük kommunist qalacaq, boşboğazlıq edəcək!  
P a r t i y a  l i d e r i (yavaşdan Qonşuya.) Siz mənim sualıma cavab vermədiz!.. 
Q o n ş u. Nə sual? 
P a r t i y a  l i d e r i (daha da yavaşdan). On milyonu deyirəm... 
Q o n ş u (tualetin qapısını göstərərək, bərkdən.) Bu neyləyir e, səhərdən orda? 
D o s t. Bu ekstrasens kac zaman da buyuracaq? 
A r v a d (Dosta). Nə deyirsiz? 
D o s t. Falçı Ağabacını deyirəm. Haçan gələcək? 
A r v a d. Indilərdə gəlməlidi. Professor yarım saat bundan qabaq zəng eləmişdi ki, əvvəlcə 
özü gələcək, sonra Falçı Ağabacı... 
 
Qız yenidən səhnəyə daxil olur. 
 
Q ı z. Suzik deyir ki, elə şair yoxdu! 
Q o n ş u. Necə? Özü də yeddi il türmədə yatıb! Zakondadı! Mən Suziki savaddı adam 
bilirdim! 
Q ı z. Əlbəttə, savadlıdı! 
Q o n ş u. Onda bəs o boyda şairi niyə tanımır? Bizim köhnə  mələdə tumsatanlar da onu 
tanıyır! (Yenə tualeti göstərir.) Bu niyə çıxmır e ordan?! 
 
Qız burnunu çəkib ağlamsınır. 
 
A r v a d. Sənə nə oldu? 
Q ı z. Suzik deyir ki... 
A r v a d. Nə deyir? 
Q ı z. Deyir ki... 
A r v a d. Hə? 
Q ı z. Suzik deyir ki... Qvatemalada bu xəstəlikdən hamı ölür... (Daha da bərkdən zırıldayır.) 
A r v a d. Harada? 
Q ı z. Qvatemalada... 
Q o n ş u. O da Rusiyadadı? 
P a r t i y a  l i d e r i (yavaşdan).  Gör mən kimlərin  əhatəsindəyəm! Bu cür adamlarla 
respublikanı ağ günə çıxarmaq olar? 
A r v a d (həyəcanlı). Ölürlər? 
Q ı z. Hə... Suzik deyir... 
A r v a d. Iraq olsun! Ona denən ağzını xeyirliyə açsın! 
O ğ u l (başını kitabın üstündən qaldıraraq). Burjua ölkələrində zəhmətkeşləri istismar edirlər, 
ona görə də elə olur! 
P a r t i y a  l i d e r i (əlini yelləyir, yəni ki, ay-hay...). Bu Professor harda qaldı e? 
Q o n ş u. Yəqin Falçı  Ağabacının teloxranitellərini gözləyirlər.  (Yenə tualetin qapısını 
göstərir.) Bəs bu burda neyləyir e bu qədər? 
P a r t i y a  l i d e r i. Görəsən şarlatan deyil ki? 

 
289
Q o n ş u. Falçı Ağabacı? 
P a r t i y a  l i d e r i. Hə. 
Q o n ş u. Siz nə danışırsız? SSRI-nin dağılmağını birinci o dedi də! Bütün qəzetlər yazır ki, 
bunu! 
P a r t i y a  l i d e r i. Xeyr! Bu proqnozu birinci bizim partiya vermişdi! 
X a n ı m. Bunu danmaq olmaz ki! 
D o s t. Əvət! 
Q o n ş u. Sovet vaxtı bəyəm sizin partiya var idi? 
P a r t i y a  l i d e r i. Biz... biz o zaman gizli fəaliyyət göstərirdik! 
O ğ u l (başını kitabdan qaldırır). SSRI yenə bərpa olunacaq! 
 
 Kişi tualetin qapısını açıb səhnəyə daxil olur. Bir-bir diqqətlə bu adamlara baxır. 
 
Q o n ş u. Deyəsən, bizi tanımır... 
 
Pauza. 
 
K i ş i. Tüfəng hanı? 
A r v a d. Nə tüfəng? 
K i ş i. Deməmişdim mənə tüfəng verin? 
A r v a d (guya, yadına salır). Hə... Darıxma, gətirəcəklər... 
X a n ı m (yavaşdan). Tüfəngi neyləyir? 
A r v a d (yavaşdan). Milçəkləri vurmaq istəyir... 
D o s t. Maləsəf!.. 
K i ş i. On... on... (Oğlunun əlindəki «Kapital»a tərəf boylanır.) Yox... Doqquz... Doqquzunu 
vurmalıyam!.. 
A r v a d. Allaha pənah! Professor deyir ki, Falçı Ağabacı sağaldacaq... 
 
Qapının zəngi çalınır. 
 
(Təlaş içində) Gəldilər! (Qapını açmaq üçün səhnədən çıxır.)  
 
Pauza.  
 
Hamı həyəcan və intizar içində Falçı Ağabacını gözləyir. Professor və Arvad səhnəyə daxil olurlar. Arvad tələsik 
Professorun parketdəki ayaq izlərini silir. 
 
P r o f e s s o r (həyəcanla otaqdakılara baxır).  Ya Allah! Gəlir! Hazırlaşın! Qapıları açıq 
qoyun! Indi öz maşınında cangüdənləri ilə gələcək! 
 
Pauza.  
 
Hamı həyəcan içindədi. Partiya lideri Professorun qoluna girərək onu səhnənin kənarına çəkir. Xanım da o saat 
onların yanına gedir. 
 
P a r t i y a  l i d e r i. Professor, mənim sizə təklifim var. 
P r o f e s s o r. Xeyirli olsun!.. Nə təklifdi? 
P a r t i y a  l i d e r i. Mən çox götür-qoy etdim... Bilirsiz, bizim partiyaya gəlmək istəyənlər 
həddən artıq çoxdu... Ancaq mən öz siyasi mübarizəmdə... 
X a n ı m. Biz öz siyasi mübarizəmizdə!.. 

 
290
P a r t i y a  l i d e r i. Bəli, biz siyasi mübarizəmizdə yalnız əqidə adamlarına arxalana bilərik! 
Bəli, çox götür-qoy etdim... etdik və bu qərara gəldik ki, sizə  təklif edək: bizim partiyanın üzvü 
olun! Biz sizi öz partiyamıza qəbul etməyə hazırıq! 
X a n ı m. Siz bizim ideoloji katibimiz olarsız! 
P r o f e s s o r. Partiya? 
P a r t i y a  l i d e r i. Bəli! Ali Həqiqət Partiyası! 
P r o f e s s o r (dərindən nəfəs alaraq). Yenə partiya? Yenə acqarına partiya iclasları?!. 
P a r t i y a  l i d e r i (tələsik). Biz Rəyasət Heyətinin qərarını çıxarıb sizi partiya iclaslarından 
azad edərik! 
P r o f e s s o r. Yox! Mən daha ateist ola bilmərəm! 
P a r t i y a  l i d e r i. Siz ateist olmayın! Əksinə! Biz də ateist deyilik! 
P r o f e s s o r. Ateist deyilsiz? 
X a n ı m. Nə danışırsız? Qətiyyən! 
P a r t i y a  l i d e r i. Bəli! Biz ateist deyilik! 
P r o f e s s o r (sidq-ürəkdən təəccüb edərək). Onda day bu nə partiya oldu?  
 
Maşın səsi gəlir. 
 
(Tələsik səhnənin ortasına gedərək dəhlizə  tərəf boylanıb, bərkdən)  Gəldi! Hazır olun! 
(Dəhlizə tərəf) Buyurun, buyurun, möhtərəm Ağabacı! (Otaqdakılara) Sıraya düzülün! 
 
Pauza.  
 
Səhnədəkilər eyni həyəcan və intizar içindədlər. Iki nəfər cangüdən səhnəyə daxil olub diqqətlə ora-bura baxırlar. 
Cangüdənlərdən biri çox yekəpər, bədheybət bir adamdı və o Xanımın qarşısında ayaq saxlayıb kiçik çantasına 
işarə edir. 
 
Cangüdən. Bunun içində nə var? 
X a n ı m. Partiya sənədləri... 
Cangüdən. Açın, baxım! 
P a r t i y a  l i d e r i. Xeyr! Mən protest eləyirəm! 
Q o n ş u (yavaşdan).  Alə, birdən düşər-düşməzi olar e? Mənə deyən lazımdı ki, ay axmaq 
oğlu axmaq, sənin burda nə işin vardı?! 
P r o f e s s o r (təntənə ilə). Möhtərəm Ağabacı! 
 
 Ekstrasens 
Falçı Ağabacı sürətlə səhnəyə daxil olur və öz orijinal (bu qalır quruluşçu rejissor ilə rəssamın 
fantaziyasına!) xarici görkəmi ilə yarımdairəvi şəkildə sıraya düzülmüş və səbrsizliklə onu gözləyən bu həyəcanlı 
bəndələri açıq-aşkar  şok vəziyyətinə salır. Falçı  Ağabacı  səhnənin ortasında dayanıb onları bir-bir diqqətlə 
nəzərdən keçirir. 
 
A r v a d (özünü ələ almağa çalışaraq). Xoş gəlmisiz!.. Xəstə... 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (onun sözünü kəsir). Yox!.. Siz dayanın!.. Xəstəni mən özüm tapacağam! 
P r o f e s s o r. Allah qoysa, özü tapacaq! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (yavaş-yavaş gəlib Dostun qarşısında dayanaraq, bərkdən). Ah-h-ha!.. 
D o s t (şaşırmış). Xeyr! Xeyr! Mən deyiləm! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (sakit və çoxmənalı). Bilirəm... 
P r o f e s s o r. Özü yaxşı bilir! 
D o s t. Mən kəndimi iyi hiss edirəm! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (onun üstünə çımxırır). Nə? 
D o s t. Deyirəm mənim heç bir şikayətim yoxdu! 

 
291
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (barmaqlarını geniş açıb əlini Dostun sifətinin qabağında gəzdirərək, 
ətrafdakılara). Bunun böyrəkləri stroydan çıxıb! 
D o s t (qorxmuş). Nasıl? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (gəlib Qonşunun qarşısında dayanaraq, bərkdən). Ah-h-ha!.. 
Q o n ş u (tələsik). Yox, mən deyiləm! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (eyni sakitliklə). Bilirəm!.. 
P r o f e s s o r. Əşşi, özü bilir də! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı  (Qonşuya işarə edərək,  ətrafdakılara).  Bunun qara ciyəri otkaz 
eləyəcək!.. 
Q o n ş u (gözləri bərəlmiş). Nə? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (mənalı-mənalı). Az qalıb!.. 
Q o n ş u. Axı, mən arağı tərgitmişəm?! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (onun sözlərinin fərqinə varmadan gəlib Kişinin qarşısında dayanaraq, 
bərkdən). Ah-h-ha! 
Pauza. 
 
K i ş i (qəflətən Falçı Ağabacıya, daha da bərkdən). Ah-h-ha! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (səksənir və elə bil ki, bir balaca da özünü itirir). Alə... Alə bunun başı 
xarabdı ki!.. 
P r o f e s s o r (fəxarətlə). Əhsən! Əhsən! Gördüz necə tapdı?! Gördüz?! 
Q ı z (həyəcan içində). Suzikə deyəcəyəm!.. (Falçı Ağabacıya yaxınlaşıb diqqət və heyranlıqla 
ona baxır.) 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (barmaqlarını geniş açıb, Qızın sifətinin qabağında gəzdirərək). Hə? 
Q ı z. Nə? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Görüşüb skameykada oturursuz də? 
Q ı z. Suziki deyirsiz? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Bulvarda? 
Q ı z (vəcdlə). Vay!.. 
F a l ç ı    A  ğ a b a c ı  (bərkdən).  Bu bir oğlanla oturub-durur... (Qıza)  O oğlan arvadını 
boşayandan sonra, səni alacaq! 
Q ı z. Necə? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Hə!.. Darıxma, sonra alacaq səni!.. 
Q ı z (qışqırır). Suzikin arvadı yoxdu! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (əsəbi). Mən bilirəm, sən bilirsən? 
P r o f e s s o r. Olmadı də bu! Sən bilirsən, yoxsa möhtərəm Ağabacı bilir?! 
 
Qız bərkdən zırıldayaraq ağlamağa başlayır. 
 
Q o n ş u (əli ilə qara ciyərini tutub). Yəni deyirsiz lap az qalıb? 
K i ş i (birdən xoruz kimi banlayır). Kuk-kuri-ku!.. 
A r v a d. Oy!.. Bağışlayın!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Eybi yox! (Gülə-gülə) Ürəyi toyuq istəyir də!.. 
 
Professor bərkdən gülür. 
 
D o s t (bayaqdan bəri əli ilə belini ovuşdura-ovuşdura Falçı Ağabacıya). Ikisi də stroydan 
çıxıb? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Ikisi də! O biri şeylər də stroydan çıxacaq!  
D o s t (dəhşət içində). Nə? 

 
292
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Gələrsən, starşi referentimə tapşıraram, səni növbədən kənar buraxar 
yanıma! 
P r o f e s s o r (hərarətlə Dostun əlini sıxır). Təbrik edirəm sizi! 
Q o n ş u (qarnının üstündən ciyərini ovxalaya-ovxalaya). Bəs mən? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (onun sözlərini qulaqardına vuraraq, Professoru göstərir). Mənim bu 
məllimə hörmətim var! 
P r o f e s s o r (böyük məmnunluqla). Çox sağ olun, möhtərəm Ağabacı! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Onun sözüylə özüm durub bura gəlmişəm! 
P r o f e s s o r. Allah sizdən razı olsun! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Dinin tarixini yaxşı bilir! 
P a r t i y a  l i d e r i (kənara). Dinin yox, dinsizliyin!  
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Hə-ə-ə!.. (Qollarını yuxarı qaldırıb, gözlərini yumur və bir müddət, elə 
bil ki, qolları, bədəni uçunur.) 
P r o f e s s o r. Ya Allah! (Barmağını dodağına aparıb ətrafdakılara). Sus-s-s!.. 
 
Pauza. 
 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (gözlərini açıb əllərini Kişinin sifətinin qarşısında gəzdirir). Səni hələ 
çox incidəcək!... (Dərindən nəfəs alır.) Ancaq yaşayacaq! 
Q o n ş u. Bəs mən? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı  (açıq  əllərini Kişinin  ətrafında gəzdirə-gəzdirə müayinəsini və 
müalicəsini davam etdirir). Bir dəfə özünü damdan atmaq istəyəcək... Gecə saat birə on yeddi 
dəqiqə qalmış... Ancaq xəbər mənə çatacaq, qoymayacağam! Biodalğalarımı göndərəcəyəm bura, 
saxlayacaq bunu!.. 
P r o f e s s o r. Çox sağ olun! Bu divanənin keçmiş müəllimi kimi, sizə dərin təşəkkürümü 
bildirirəm, möhtərəm Ağabacı! 
F a l ç ı    A  ğ a b a c ı  (öz işiylə  məşğuldu).  Bir dəfə metroda özünü vaqonun altına atmaq 
istəyəcək... 
A r v a d. Vay!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Ancaq mən qoymayacağam! Xəbər gələcək mənə! Biodalğalarımı 
göndərəcəyəm, vaqon dayanacaq!.. (Gözlərini yumur.) O-o-o!.. Bax, bundan qorxurdum!.. Bundan!.. 
(Gözlərini açır.)  2007-ci il noyabrın 8-də bunun ölmək təhlükəsi var!.. Bunu mənə  əvvəlcədən 
demək lazımdı!.. Noyabrın 7-də mənim yadıma salın, görüm neyləyirəm?.. 
A r v a d (Oğula). Bir yerə yazıb qeyd elə! O vaxt birdən yadımızdan çıxar... 
O ğ u l. Çıxmaz! Böyük Oktyabr Sosiyalist Inqilabının 90 illiyidir! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (müalicəni davam etdirir). Buna enerji vermək lazımdı... 
Q o n ş u (ciyərini ovuşdura-ovuşdura). Bəs mənə? 
Q ı z (ağlaya-ağlaya). Suzikin arvadı yoxdu!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (öz işi ilə məşğuldu).  Buna ağ enerji vermək lazımdı, qarası özündə 
çoxdu!  (Qəfil bir diqqətlə yanında dayanmış Xanımla Partiya liderinə baxır və Xanıma işarə ilə) 
Bunun fikri-zikri başqa yerlərdədi!.. 
P a r t i y a  l i d e r i (şaşırmış). Nə? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (ətrafdakılara). Arvadıdı e!..  
P r o f e s s o r. Ilahi, gör necə tapdı?! Mən bu mənfur dünyada bu qədər yaşamışam, ancaq 
belə möcüzə görməmişəm!  
X a n ı m. Mənim başqa yerdə heç bir fikrim yoxdu!.. Mən həyat yoldaşımla birlikdə siyasi 
mübarizə aparıram! 
P a r t i y a  l i d e r i. Bəli! Biz siyasət adamlarıyıq! 

 
293
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (qəflətən əlini partiya liderinin sifətinin qarşısında tutaraq). Vay-vay-
vay!.. Bu bədbəxtin işi lap xarabdı ki! 
P a r t i y a  l i d e r i. Mənim? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Podjeludoçnı jeleza!.. Vay-vay-vay!..  
P a r t i y a  l i d e r i. Hə? (Iki əliylə də qarnını tutur.) 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (Xanıma). Sənin fikrin bu bədbəxt oğlu bədbəxtin yanında olsun, başqa 
yerlərdə dolanmasın!.. 
X a n ı m. Mən... Siz... Biz... 
D o s t (böyrünü ovuşdura-ovuşdura). Əcəba... 
Q ı z (ağlaya-ağlaya). Yoxdu!.. Yoxdu Suzikin arvadı!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Sus-s-s!.. (Gözlərini yumub əllərini geniş açaraq yuxarı qaldırır.) 
P r o f e s s o r. Səs salmayın! Səs salmayın! Enerji yığır! 
 
Falçı Ağabacı gözüyumulu səhnənin ortasında uçuna-uçuna enerji yığır və birdən gözlərini açıb yığdığı enerjini 
əlləri ilə Kişiyə tərəf ötürməyə başlayır. 
 
K i ş i (banlayır). Kuk-kuri-ku!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Qara enerji çıxır bədənindən! 
P r o f e s s o r. Pərvərdigara! Qüdrətə bir bax! 
K i ş i (daha da bərkdən). Kuk-kuri-ku!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (təntənə ilə). Görürsüz necə çıxır? Ağ çıxarır qaranı! 
Q o n ş u (əli ilə qara ciyərini ovuşdurur). Bəs mən? 
A r v a d (Oğula). Bir gün əvvəl ona xəbər vermək gərək yadından çıxmasın ha!  
O ğ u l. Çıxmaz. Ancaq... mən gərək... bu mühüm məsələdi... əvvəlcə gərək Siyasi Büro ilə 
məsləhətləşim! 
Q o n ş u (beli sağ  tərəfə  əyilib,  əli ciyərinin üstündədi). Pah atonnan! Alə, Politbüro durur 
hələ? 
O ğ u l. Əlbəttə! 
K i ş i (bərkdən). Kuk-kuri-ku-u-u!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Əla! Buna ölüm yoxdu! 
Q o n ş u (əli ciyərində). Ona nə var ki! 
P r o f e s s o r. Allah vergisidi də! Allah vergisi! 
P a r t i y a  l i d e r i (iki əlilə də qarnının aşağısını tutaraq Professora). Bu bir dəfə qəbula nə 
qədər alır? 
P r o f e s s o r. Möhtərəm Ağabacını soruşursuz? 
P a r t i y a  l i d e r i. Hə... 
P r o f e s s o r. Iki yüz əlli dollar. 
P a r t i y a  l i d e r i. Iki yüz əlli?! 
P r o f e s s o r. Bəli. 
P a r t i y a  l i d e r i (bu xəbərdən az qala ikiqat əyilir). Əşşi, partiyanın xəzinəsi dağıldı ki!.. 
K i ş i (daha da bərkdən). Kuk-kuri-ku-u-u!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (dərindən nəfəs alır). Allaha şükür!.. Düzəldi!.. 
P r o f e s s o r (əllərini göyə tutaraq). Ey ulu Tanrı! Sən özün möhtərəm Ağabacını bizim 
başımızın üstündən əskik eləmə! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Ağ enerjini verdim buna!.. Ağlı yavaş-yavaş qayıdacaq başına!.. Ancaq 
tez yox! Vaxt lazımdı! 
Q o n ş u (beli eləcə sağ tərəfə əyilib). Bəs mənim ciyərim? 
Q ı z (burnunu çəkə-çəkə). Yoxdu!.. Suzikin arvadı yoxdu!.. 

 
294
D o s t (iki əlilə də belini tutub, yavaşdan Oğula). Of-f-f!.. Böyrəklərim öldürür məni!.. Sizin... 
sizin tualet (Qapını göstərir.) buradı? 
O ğ u l. Hə. Ancaq təmirdən sonra anam atamdan başqa heç kimi tualetə buraxmır... 
D o s t. Bəs hara gedirsiz? 
O ğ u l. 26-lar bağına... 
 
Pauza. 
 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (təntənə ilə). Qurtardı! 
P r o f e s s o r. Allaha qurban olum! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Qaldı sonrası...  (Oğula)  2008-ci ilin dekabrında mənim yadıma 
salarsan... 
O ğ u l. Xeyr! Böyük Oktyabr Sosialist Inqilabının 90 illiyi 2007-ci il noyabrın 7-də tamam 
olur! Biz artıq 90 illiyi qeyd etmək üçün Siyasi Büroda qərar çıxarmışıq! 
 
Pauza. 
 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Bilirəm! 
P r o f e s s o r. Özü bilir! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Malades! Sınayırdım səni!..  
O ğ u l («Kapital»ı başının üstünə qaldıraraq). Biz, onsuz da, sınaqlardan çıxmışıq! 
 
Pauza. 
 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Istəyirəm axı, sənin qalstukuvu ilana çevirim!.. 
O ğ u l. Nə? 
A r v a d. Allah, sən saxla!  
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (əlini açıb qəflətən Oğulun gözlərinin qabağına tutur.) O-o-o!.. Yox! 
Yox! O-o-o!..  
A r v a d (həyəcanla). Nə olub? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı (ətrafdakılara.) O-o-o!... Bundan muğayat olun! Bu, Baş nazirin müavini 
olacaq! 
P r o f e s s o r (hərarətlə Oğulun əlini sıxır). Təbrik edirəm! Təbrik edirəm! 
O ğ u l (sevinclə). Ana can!.. (Anası ilə qucaqlaşır.) 
Q o n ş u (eləcə əyilmiş). Kommunistlər təzədən qayıdacaq? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı  (saatına baxır).  Vsyo! Mənim vaxtım bitdi! Yarım saatdan sonra 
Monqolstanın prezidentinin arvadı mənə zəng eləyəcək! Orda məni Akademiyanın üzvü seçiblər! 
P r o f e s s o r. Nə gözəl! Nə gözəl! 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. 2003-cü il sentyabrın 24-də Avstraliyanı sel basacaq!.. On bir il dörd ay 
on yeddi gündən sonra Merkuridən bura müsbət enerji gələcək! Onda bütün sirlər üzə  çıxacaq! 
Məlum olacaq ki, Qorbaçovla Yelsin anadan ayrı, atadan bir qardaşdırlar! (Əlləri arxasında tuncdan 
tökülmüş heykəl kimi dayanmış yekəpər və bədheybət cangüdəni göstərir.) Bu əvvəlcə qız idi! Onu 
mən oğlan elədim! 
Q o n ş u. Bəs mənim ciyərim? 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Mən getdim!  
A r v a d. Axı, mən sizə... 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Yox! Mənə heç nə lazım deyil!  
P r o f e s s o r (heyranlıqla). Alicənablığa bir bax, Ilahi!.. 
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Sənin stolunun üstü niyə belə boşdu? 
A r v a d. Mən... Vallah... 

 
295
F a l ç ı  A ğ a b a c ı. Yaxşı!  Əcicə-Cəcicə Beynəlxalq Humanitar Yardım Cəmiyyətinə 
tapşıracağam sizə humanitar yardım eləsinlər!  (Əli ilə bayaqdan bəri eləcə dayanmış 
cangüdənlərinə işarə edir və onların ardınca sürətlə səhnədən çıxır.) 
 
Pauza. 
 
Q ı z (zırıldayır). Suzikin arvadı yoxdu! 
P a r t i y a  l i d e r i (əli ilə qarnını tutaraq, Professora). Fikirləşirəm bəlkə bu Ağabacını 
bizim partiyaya üzv qəbul edək?.. 
P r o f e s s o r. Bəs bayaq mənə təklif edirdiz... 
P a r t i y a  l i d e r i (qarnını göstərərək, yavaşdan.) Görmürsüz? 
X a n ı m (ruh yüksəkliyi ilə). Ideoloji katib yeri... 
P a r t i y a  l i d e r i (onun sözünü kəsərək). Necə bilirsiz, Professor? 
P r o f e s s o r. Bu məndən asılı deyil ki... 
X a n ı m. Bəs kimdən asılıdır? 
P r o f e s s o r (əllərini göyə qaldıraraq). Ondan!.. Möhtərəm Ağabacı ilə əlaqədar nə varsa, 
ondan gəlir! Özünüz gördüz ki!.. 
D o s t (Professorun qolundan çəkərək, Partiya liderinə).  Əfv edərsiz! Bir dəqiqə... Bir 
dəqiqə... Pəki... 
P r o f e s s o r. Nə olub? 
D o s t. Bu saat... (Professoru səhnənin kənarına çəkərək yavaşdan) Sayın Professor... e-e-e... 
bu... bu Ağabacının əri var? 
P r o f e s s o r. Ağabacının əri? 
D o s t. Hə də... Subaydı? 
Q o n ş u. Axı, mən arağı tərgitmişdim! 
K i ş i (bərkdən). Kuk-kuri-ku-u-u!.. Kuk-kuri-ku-u-u!.. 
 
İ ş ı q  s ö n ü r.