See discussions, stats, and author profiles for this publication at

Nazorat va muhokama uchun savollar 
1.
Mamlakat iqtisodiy xavfsizligini ta‘minlashda transport 
infratuzilmasining o‗rni qanday? Fikringizni misollar yordamida 
tushuntirib bering. 

---

386 
2.
Temir yo‗l va avtomobil transportini rivojlantirish borasida 
asosiy muammolar va tahdidlar nimalardan iborat? 
3.
O‗zbekistonda havo, daryo va dengiz flotini rivojlantirish 
istiqbollari qanday? 
4.
Mamlakatimizda transport xavfsizligini oshirishning asosiy 
strategik yo‗nalishlarini aniqlashtiring. 
5.
―Uzbekistan Airways‖ AJ faoliyati samaradorligini 
oshirish uchun sizning takliflaringiz. 
6.
O‗zbekistonda 2030-yilgacha yo‗l-transport va logistika 
infratuzilmasini rivojlantirish istiqbollarini so‗zlab bering? 
7.
O‗zbekistonda 
transport 
strategiyasining 
bosh 
ustuvorliklariga nimalar kiradi? 
8.
O‗zbekiston Respublikasi transport tarmog‗i uchun xos 
bo‗lgan tizimli muammolarga nimalar kiradi? 
9.
Magistral quvurlarning muhim afzalliklarini aytib bering? 
10.
O‗zbekistonda temir yo‗l transportining hozirgi holati va 
uni rivojlantirish tendensiyalari haqida gapiring. 

---

387 
XIII BOB. MAMLAKATNING MINERAL-XOMASHYO VA 
ENERGETIKA TIZIMIDA XAVFSIZLIKNI TA‘MINLASH 
MASALALARI 
13.1-§. O‗zbekistonning mineral-xomashyo majmuasi. 
Mineral-xomashyo majmuasida xavfsizlikka tahdidlar 
Mamlakatning 
mineral-xomashyo 
majmuasi 
iqtisodiy 
xavfsizlikni ta‘minlashning muhim omili hisoblanadi. Davlat va 
mahalliy byudjetlarning shakllanishi, aholi turmush darajasining 
yaxshilanishi va milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligining ortishi 
ko‗p jihatdan mineral-xomashyo majmuasining mavjud bo‗lishi va 
rivojlanishiga bog‗liqdir. O‗zbekiston zamini shuncha ko‗p 
boyliklarga egaki, bu jihatdan jahon xaritasida O‗zbekistonga teng 
keladigan davlatlar uncha ko‗p emas. 
O‗zbekiston Respublikasida Mendeleyev davriy tizimida aks 
ettirilgan elementlarning ko‗pchiligi mavjud. Yer osti boyliklari 
orasida mis, qo‗rg‗oshin, oltin, kumush, rux volfram, uran, tabiiy 
gaz, neft, ko‗mir, alyuminiy xomashyosi, tuz, qimmatbaho toshlar, 
marmar, kaolin, ozokerit, korund kabilar bor. Mutaxassis 
olimlarning 
hisob-kitob 
qilishlaricha, 
Respublikamiz 
yer 
bag‗ridagi foydali qazilma boyliklar zaxirasi 3,3 trillion AQSH 
dollariga teng. O‗zbekiston turli foydali qazilmalar: mis, kumush, 
oltin, qo‗rg‗oshin, tabiiy gaz kabi qator konlar zaxirasi bo‗yicha 
jahon miqyosida ko‗zga ko‗ringan o‗rinlarni egallaydi. 
Yer 
osti 
boyliklari 
to‗g‗risida 
so‗z 
yuritilganda, 
O‗zbekistonning oltin zaxiralari to‗g‗risida alohida to‗xtab o‗tish 
o‗rinli. Oltin mamlakatimizning eng asosiy boyliklaridan biri 
bo‗lib, mustaqillikning ishonchli negizidir. Zero, barcha 
davlatlarning tashqi iqtisodiy aloqalarida oltin jahon valyutasi 
vazifasini o‗taydi. 

---

388 
O‗zbekiston Respublikasi oltin qazib chiqarish bo‗yicha 
Mustaqil Davlatlar Hamdustligi (MDH) tarkibidagi mamlakatlar 
orasida Rossiyadan keyin 2-o‗rinni, aholi jon boshiga 
hisoblaganda esa 1-o‗rinni egallaydi. Oltin zaxiralari bo‗yicha 
O‗zbekiston dunyoda ham katta mavqega ega. Mamlakatimiz 
qidirib topilgan oltin zaxiralariga ko‗ra jahonda 4-o‗rinni, uni 
qazib chiqarish hajmi bo‗yicha esa 7-o‗rinni egallaydi. Oltin qazib 
chiqarishda Muruntov Respublikaning asosiy markazi hisoblanadi. 
Ushbu oltin koni tufayli Qizilqum sahrosida 1972-yili Zarafshon 
shahri vujudga kelgan. Muruntovdan tashqari Toshkent, 
Samarqand, Jizzax, Namangan viloyatlarida ham oltin konlari 
mavjud. O‗zbekistondagi oltin 
konlar qatoriga Marjonbuloq, 
Kukpatas, 
Zarmiton, 
Kuchbuloq, Pirmurob kabilar 
kiradi. 
Mamlakatimizda 
yiliga 
qariyb 100 tonna atrofida oltin 
qazib olinadi. Ma‘lumot uchun 
2016-2020-yillarda 70-80 tonna atrofida oltin eksport qilindi. Shu 
o‗rinda dunyodagi eng yirik oltin zaxiralari mavjud davlatlar 
bo‗lgan Xitoyda 450 ming tonna, Avstraliyada 270 ming tonna, 
Rossiyada 245 ming tonna, AQSHda 211 ming tonna, Kanadada 
160 ming tonna, JARda 150 ming tonna atrofida oltin qazib 
olinmoqda. Mamlakatimizda 2020-yil ma‘lumotlariga ko‗ra 
valyuta zaxiralari 28,4 milliard dollarni tashkil etgan. Ularning 
14,4 milliard dollari monetar oltindir. 
Respublikaning ayrim hududlarida mis konlari topilgan. 
Toshkent viloyatining Olmaliq atrofida mis konlari bor. Bu 
konning ishga tushirilishi natijasida 1951-yili Olmaliq shahri 

---

389 
tashkil topgan, keyinchalik 
u 
rangli 
metallurgiya 
sanoati markaziga aylangan. 
O‗zbekistonda tabiiy 
gaz, neft, ko‗mir konlari 
ham mavjud. Zaminimizda 
aniqlangan 
tabiiy 
gaz 
zaxirasi 2 trl. m
3
, ko‗mir 
zaxirasi 
esa 
2 
mlrd. 
tonnadan ortiqni tashkil etadi. Tabiiy gaz yoqilg‗i sifatidagina 
emas, muhim kimyoviy xomashyo sifatida ham katta ahamiyatga 
ega. Qashqadaryo va Buxoro hududlari O‗zbekistonning gazga 
eng boy hududlari hisoblanadi. 
Bugungi kunda O‗zbekistonda chiqarilayotgan tabiiy gaz va 
neftning o‗ndan to‗qqiz qismi Qashqadaryo viloyatiga to‗g‗ri 
keladi. Muborak gazni qayta ishlash zavodi, Ko‗kdumaloq neft 
koni mamlakatimiz yoqilg‗i energetikasi majmuasida muhim o‗rin 
tutadi. 
O‗zbekistonda ko‗p yillar neft va neft mahsulotlariga bo‗lgan 
ehtiyojni qondirish maqsadida uni tashqaridan olib kelinar edi. 
Hozirga kelib esa Respublika neft sohasida katta istiqbollarga ega. 
Keyingi yillarda mamlakatimizda 20 ga yaqin neft konlarining 
borligi aniqlandi. Qator neft konlari ishga tushirilishi tufayli neft 
qazib 
chiqarish 
keskin 
ko‗paydi. 
Masalan, 
1990-yili 
O‗zbekistonda chiqarilgan neft hajmi 2810 ming tonnani tashkil 
etgan bo‗lsa, 2020-yilga kelib, bu raqam 2.5 mln. tonnadan 
atrofida bo‗lmoqda. Neft chiqarish borasida Qashqadaryo viloyati 
karvonboshilik qiladi. U hozir mamlakatda chiqarilayotgan 
neftning 92 foizi ana shu viloyatga to‗g‗ri keladi. O‗zbekiston 
endilikda neft bo‗yicha ham mustaqilikka erishdi. 

---

390 
O‗zbekiston Davlat Geologiya qo‗mitasi ma‘lumotiga ko‗ra, 
respublikada aniqlangan uran zaxiralari miqdori 190 ming tonnani 
tashkil qiladi. Undan 140 ming tonnasi – qumloq uran konlaridir, 
47 ming tonnasi qora slanets uran konlari. Qazib olish osonroq 
bo‗lgan qumloq uran konlari oldin xorijiy sarmoyadorlarga taklif 
qilinmas edi. Ushbu konlar O‗zbekistonda uran qazib olish 
huquqiga ega bo‗lgan yagona korxona - Navoiy tog‗-metallurgiya 
kombinati zaxiralari tarkibiga kiradi.
O‗zbekiston uran zaxiralari bo‗yicha dunyoda 11-12 
o‗rinlarda, uni qazib olish bo‗yicha 7- o‗rinda turadi. 
Mamlakatimizda ushbu sohada keng qamrovli ishlar amalga 
oshirilmoqda. 
Xususan, 
Fransiyaning Orano Mining S.A 
kompaniyasi 
bilan 
Navoiy 
viloyatida uran konlarini qidirish 
va qazib olish bo‗yicha qo‗shma 
korxona 
tashkil 
qilindi. 
Mamlakatimiz 
mis 
zaxiralari 
bo‗yicha dunyoda 10-11-o‗rinda 
turadi. Bugungi kunda O‗zbekistonda yagona mis ishlab 
chiqaruvchi, bu – «Olmaliq» TMK bo‗lib, u yiliga 100 ming tonna 
mis ishlab chiqaradi.
O‗zbekiston
 
1900 mln. tonna ko‗mir zaxirasiga ega, 
jumladan, qo‗ng‗ir ko‗mir zaxiralari 1853 mln. tonnani tashkil 
etadi. Surxondaryo viloyatidagi Sharg‗un ko‗mir konida yillik 
ko‗mir qazib olish hajmi bugungi 150 ming tonnadan 900 ming 
tonnaga yetkazilishi rejalashtirilmoqda. Xitoyning China Railway 
Tunnel Group kompaniyasi ushbu loyihani amalga oshirishga 
kirishdi. Xitoylik mutaxassislar umumiy uzunligi 1,5 ming 
kilometr bo‗lgan eski ko‗mir shaxtalarini qayta tiklash hamda 2,2 

---

391 
km yangi tunnellar qazish hisobidan qo‗shimcha miqdorda 
xomashyo qazib olishni rejalashtirishgan. 
Mineral-xomashyo resurslarini o‗zlashtirish mamlakatni 
ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan barqaror rivojlantirish uchun keng 
imkoniyatlar taqdim etadi, iqtisodiyotning bazaviy metallurgiya, 
og‗ir mashinasozlik kabi yetakchi sanoat tarmoqlarining 
rivojlanishini rag‗batlantiradi, mamlakat yalpi ichki mahsulotining 
qariyb yarmini yaratgani holda, yangi ish o‗rinlarini barpo etishga 
ko‗maklashadi, harbiy-sanoat majmuini zaruriy resurslar bilan 
ta‘minlaydi, yondash iqtisodiyot tarmog‗i va sohalarida 
multiplikativ samaraning vujudga kelishiga zamin yaratib beradi.
Mineral-xomashyo majmuasi deyilganda barcha tog‗-kon va 
mineral xomashyoni qayta ishlovchi korxonalar (tog‗-kon 
sanoati), mineral-xomashyo bazasi, shu bilan bir qatorda, tog‗-kon 
sanoatiga 
xizmat 
ko‗rsatuvchi 
va 
geologiya-razvedka 
tarmoqlarining umumiyligi tushuniladi. 
O‗rganilgan va baholangan zaxiralar, ishlab chiqarish 
jarayoniga jalb qilingan foydali qazilmalar va ularning prognoz 
ko‗rsatkichlari mineral-xomashyo majmuasining asosini tashkil 
etadi. Mamlakatimiz yer qa‘rida amalda mavjud bo‗lgan barcha 
foydali qazilmalar va ma‘danlar mavjud. O‗zbekiston gaz, neft, 
ko‗mir, temir rudalari, nikel, platina, oltin va shu kabi bir qator 
foydali qazilmalarning zaxirasi, ularni qazib olish va eksport qilish 
bo‗yicha dunyoda yetakchi o‗rinlardan birini egallaydi. Boshqa bir 
tomondan esa, O‗zbekistonda marganets, xrom, boksitlar va shu 
kabi bir qator strategik ahamiyatga ega bo‗lgan mineral-xomashyo 
resurslariga katta ehtiyoj mavjuddir.

---

392 
Mineral-xomashyo sohasida iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlash 
asosan quyidagi yo‗nalishlarni qamrab oladi: 

iqtisodiy faoliyat soha va tarmoqlarini strategik mineral-
xomashyo resurslari bilan ta‘minlash; 

mineral xomashyo resurslarini qazib olish va ularni qayta 
ishlash borasida dunyoning yetakchi mamlakatlari bilan 
raqobatlasha olish; 

mineral-xomashyo majmuining hududlar taraqqiyotiga 
ta‘siri. 
Dunyoning ilg‗or mamlakatlarining mineral xomashyo 
resurslari borasidagi siyosatini quyidagi asosiy modellarga 
birlashtirishimiz mumkin: 

renta tamoyiliga asoslangan 
holda qisqa muddatli davrda yuqori 
turmush 
darajasiga 
erishish 
imkonini 
beruvchi 
eksportga 
yo‗naltirilgan model; 

Yaponiya va Yevropa Ittifoqi 
mamlakatlarida mineral xomashyo 
resurslarining tanqisligi sabab yoki xuddi AQSHda bo‗lgani kabi 
ma‘lum bir siyosiy sabablar hisobiga shakllangan importga 
asoslangan model; 

O‗zini-o‗zi ta‘minlashga asoslangan model, siyosiy 
jihatdan ―yopiq‖ mamlakatlarni ifoda etadi va xilma-xil foydali 
qazilmalar, ularning katta zaxirasiga ega bo‗lgan davlatlardagina 
mazkur modeldan foydalanish mumkin. Ammo yer yuzasida 
bunday mamlakatlar amalda mavjud emas. 
Bugungi kunda yuqorida sanab o‗tilgan modellarning hech 
biri amalda sof holda qo‗llanilmaydi, mamlakatda amalga 
oshirilayotgan mineral xomashyo siyosatida ko‗zda tutilgan 

---

393 
ustuvorliklardan kelib chiqqan holda, ma‘lum bir yo‗nalishga 
boshqalariga qaraganda ko‗proq e‘tibor beriladi. Umuman 
olganda, aralash model birmuncha ma‘qul hisoblanadi, chunki 
aralash modeldan foydalanish orqali mamlakatning mineral-
xomashyo resurslari va bu borada xavfsizlikni ta‘minlash 
borasidagi siyosatini o‗zgaruvchan muhitga tez va oson 
moslashtirishimiz mumkin bo‗ladi. Shunday qilib, mamlakat 
iqtisodiy xavfsizligiga mineral-xomashyo majmuasining ta‘sirini 
baholashda tabaqalashgan yondashuvdan foydalanishimiz va 
rivojlanish modelini tanlashda quyidagi bir qator omillarni 
inobatga olishimiz talab etiladi: 

jahon iqtisodiyoti rivojlanishidagi global tendensiyalar; 

mamlakat rivojlanishining iqtisodiy ukladi; 

alohida hududlar va mintaqalarning rivojlanishida mineral-
xomashyo majmuasini tizim tashkil etuvchi sifatidagi o‗rni; 

foydali qazilmalar zaxirasi va ularni o‗zlashtirilish darajasi; 

mineral-xomashyo resurslariga ichki va tashqi talab; 

milliy iqtisodiyotning jahonda yuz berayotgan integratsion 
jarayonlarga tortilganlik darajasi; 

mineral-xomashyo resurslarini chuqur qayta ishlash 
darajasi; 

ijtimoiy-iqtisodiy omillar (bandlik, daromadlar darajasi, 
byudjetning to‗ldiriluvchanligi va shu kabilar). 

---

394 
Bugungi kunda barcha mamlakatlar ikkiga mineral-
xomashyo resurslarini ishlab chiqaruvchi va iste‘mol qiluvchilarga 
ajratilmoqda. Mamlakatlar o‗rtasida arzon mineral-xomashyo 
resurslariga egalik qilish uchun nafaqat iqtisodiy, balki geosiyosiy 
kurash ham ketmoqda. So‗nggi yillarda kuzatilayotgan lokal 
mintaqaviy harbiy mojarolar asosan neft va gaz konlariga egalik 
qilish va ularni o‗zlashtirish, magistral neft va gaz quvurlarini 
o‗tkazish bilan bog‗liq holda yuz bermoqda.
Mamlakatda amalga oshirilayotgan bozor islohotlari mineral-
xomashyo majmuasiga o‗zining salbiy ta‘sirini ko‗rsatmasdan 
qolmadi: qayta ishlovchi korxonalar soni qisqardi, geologiya 
qidiruv 
ishlari 
hajmi 
keskin pasayib ketdi, bir 
qator foydali qazilmalarni 
qazib olish hajmi tushib 
ketdi, 
mazkur 
sohada 
amalga 
oshirilayotgan 
ilmiy 
izlanishlar 
moliyaviy 
imkoniyatlarning 
cheklanganligi bois yetarlicha rivojlana olmay qoldi, borish qiyin 
bo‗lgan hududlarda foydali qazilma konlarini o‗zlashtirish 
e‘tibordan chetda qoldi, mineral-xomashyo resurslarini qazib 
olish, geologiya va qidiruv ishlarini olib borish uchun zarur 
bo‗lgan asbob-uskuna va jihozlar ishlab chiqarish texnologik 
jihatdan orqada qolib ketdi, ko‗pchilik hollarda foydali 
qazilmalarni qazib olishda pala-partishlikka yo‗l qo‗yilishi 
natijasida hududlarga katta ekologik va iqtisodiy zarar keltirildi, 
xorijiy kompaniyalarning foydali qazilma konlarini o‗zlashtirish 
imkoniyatlarini qo‗lga kiritishi natijasida mazkur sektorda asosiy 

---

395 
foyda xorijlik kompaniyalar ixtiyoriga o‗tib ketdi, bunday salbiy 
holatlarni yana davom ettirishimiz mumkin. 
Yuqorida tilga olib o‗tilgan jihatlar mamlakatni ijtimoiy-
iqtisodiy jihatdan rivojlantirish va mineral-xomashyo resurslari 
borasidagi xavfsizligini ta‘minlashning ichki va tashqi xavf-
xatarlarini aniqlashtirish imkonini beradi. 
1.
Tashqi tavakkalchiliklar va tahdidlar: 

mineral-xomashyo resurslari eksporti borasida jahon 
bozorlarida narxlarning beqarorligi. Bu, albatta, mamlakatlarning 
byudjet-moliya tizimi barqarorligi va uning makroiqtisodiy 
ko‗rsatkichlariga katta ta‘sir ko‗rsatadi; 

xorijiy davlatlar tomonidan mamlakatning mineral-
xomashyo sektorining rivojlanishini cheklashga yo‗naltirilgan 
sanksiyalar; 

mineral-xomashyo konlari, mineral-xomashyo resurslarini 
sotish bozorlari, transport-logistika tizimlariga egalik qilish bilan 
bog‗liq bo‗lgan geosiyosiy vaziyatning chigallashuvi. 
2.
Umum 
iqtisodiy 
tavsifga 
ega 
bo‗lgan 
ichki 
tavakkalchiliklar va tahdidlar: 

mineral-xomashyo 
resurslari 
eksportiga 
byudjetning 
qaramligi; 

mineral-xomashyo resurslarini chuqur qayta ishlovchi 
korxonalarning yetarlicha rivojlanmaganligi, mineral-xomashyo 
resurslari ichki iste‘moli darajasining pastligi; 

boshqa 
mamlakatlar 
bilan 
taqqoslaganda 
mineral-
xomashyo resurslarini qazib olish va qayta ishlashning ko‗p 
xarajat talab qilishi; 

mineral-xomashyo resurslarining notekis taqsimlanishi, 
qayta ishlovchi korxonalar va iste‘molchilarning joylashuvidagi 
tafovutlar; 

---

396 

mineral-xomashyo majmuasi faoliyati samaradorligining 
oshishiga xizmat qiluvchi rivojlangan infratuzilmaning mavjud 
emasligi; 

konlardan tartibsiz foydalanish, chiqitlarni qayta ishlash 
texnologiyasining mavjud emasligi bilan bog‗liq holda qazib 
oluvchi va qayta ishlovchi ishlab chiqarishlarning atrof-muhitga 
salbiy ta‘sir ko‗rsatishi, zararli ishlab chiqarishlarda band bo‗lgan 
ishchi-xodimlar va yaqin atrofda istiqomat qiluvchi insonlar 
sog‗lik darajasining yomonlashuvi. 
3.
Tarmoq tavsifiga ega bo‗lgan ichki tavakkalchiliklar va 
tahdidlar: 

xomashyo resurslarining aniqlangan konlari sonining 
qisqarishi, qazib olish oson bo‗lgan mineral-xomashyo resurslari 
zaxiralarining tugashi hisobiga qazib oluvchi va qayta ishlovchi 
korxonalar rentabelligining pasayishi; 

strategik ahamiyatga ega bo‗lgan boksit, marganets, uran 
kabi bir qator mineral xomashyo resurs zaxiralarining 
cheklanganligi; 

geologiya 
va 
qidiruv 
ishlarining 
yetarlicha 
moliyalashtirilmasligi, bu esa yangi foydali qazilma konlarini 
izlab topishni cheklab qo‗yadi; 

aniqlangan foydali qazilma konlarini o‗zlashtirish, mineral 
xomashyo resurslarini qazib olish va chuqur qayta ishlashni yo‗lga 
qo‗yish maqsadida talab etiluvchi mablag‗larni kirituvchi 
investorlarning yo‗qligi; 

tartibga solishning tarmoq mexanizmlarining mukammal 
ishlab chiqilmaganligi oqibatida yangidan barpo etilgan qazib 
olish quvvatlarining prognoz ko‗rsatkichlariga to‗g‗ri kelmasligi; 

mineral-xomashyo majmui korxonalari asosiy fondlari 
eskirish darajasining yuqoriligi va eskirgan moddiy-texnik baza, 

---

397 
bu 
o‗z 
navbatida, 
asbob-uskunalar 
importi 
uchun 
yo‗naltirilayotgan valyuta mablag‗larining oshishiga olib keladi; 

import o‗rnini bosuvchi, yuqori unum bilan ishlovchi qayta 
ishlovchi 
texnika 
va 
texnologiyalarni 
ishlab 
chiqarish 
jarayonlariga yetarlicha e‘tibor berilmasligi; 

geologiya-qidiruv ishlarini tashkil etish rivojlangan 
mamlakatlar darajasidan ancha orqada, bu borada mahalliy 
texnologiya va texnik vositalar bugungi kun talabiga javob 
bermaydi;

mamlakat hududlarini geologik jihatdan o‗rganish borasida 
amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning yetarlicha emasligi; 

ITTKIlarini moliyalashtirish hajmining pastligi, davlat va 
shuningdek, mineral-xomashyo sektorida faoliyat ko‗rsatuvchi 
tijorat tuzilmalari tomonidan ilmiy izlanishlarni qo‗llab-
quvvatlash talab darajasida emasligi. 
Mamlakatning 
mineral-xomashyo 
majmuasini 
rivojlantirishda iqtisodiy xavfsizlikni ta‘minlashning ustuvor 
yo‗nalishlariga quyidagilar kiradi: 

yer 
osti 
boyliklaridan 
foydalanish, 
raqobat 
va 
antimonopol 
faoliyat 
masalalari 
bilan 
shug‗ullanuvchi 
institutsional infratuzilmani takomillashtirish; 

mineral-xomashyo resurslarini to‗la qayta ishlash va 
to‗la qayta ishlanmagan mineral-xomashyo resurslari eksportini 
kamaytirish. 
Mamlakatning barqaror mineral-xomashyo majmuini barpo 
qilishda geologiya-qidiruv ishlarini sifatli tashkil etish muhim 
ahamiyat kasb etadi. Buning uchun, birinchi navbatda, 
mamlakatning mineral-xomashyo resurslari nuqtayi nazaridan 
birmuncha istiqbolli bo‗lgan hududlarida yer qa‘rini o‗rganish 
maqsadida ilmiy geologik izlanishlar olib borish talab etiladi. 

---

398 
Olingan bilimlar va natijalar asosida mineral-xomashyo resurslari 
borasida istiqbolli hisoblangan hududlar geologik tuzilishining 
zamonaviy modellarini yaratish zarur bo‗ladi. Yer osti suvlari 
resurslarini baholash va ularning holatini monitoring qilish uchun 
gidrogeologik tadqiqotlar amalga oshirish va gidrogeologik 
tasvirga olish ishlarini bajarish lozim.