Şəkərli diabet (tip 2) xəstəliyinin diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol

ŞD-nin təsnifatı 
► 
ŞD 1-ci tip (β-hüceyrələrin destruksiyası və insulin çatışmazlığı 
ilə xarakterizə edilir) 
► 
ŞD 2-ci tip (insulin rezistentliyi nəticəsində baş verən insulinin 
sekresiyasının defekti ilə xarakterizə edilir) 
► 
Başqa səbəblərdən – məs., β-hüceyrələrin funksiyasının genetik 
defekti, insulinin təsirinin genetik defekti, pankreasın ekzokrin 
funksiyasının pozulması ilə nəticələnən xəstəliklər (sistik fibroz), 
dərmanların və ya kimyəvi maddələrin təsiri (QİÇS və ya orqan 
transplantasiyasından sonra aparılan müalicə) – baş verən diabet 
► 
Hestasion şəkərli diabet (HŞD) (hamiləlik zamanı diaqnostika edilir) 
ŞƏKƏRLİ DİABET TİP 2-nin XBT-10 üzrə TƏSNİFAT 
E10-14 Şəkərli diabet (ŞD)
.0 koma ilə 
.1 ketoasidozla 
.2 böyrəklərin zədələnməsi ilə 
.3 gözlərin zədələnməsi ilə 
.4 nevroloji ağırlaşmalarla 
.5 periferik qan dövranının 
pozğunluğu ilə 
.6 digər dəqiqləşdirilməmiş 
ağırlaşmalarla 
.7 çoxsaylı ağırlaşmalarla 
.8 dəqiqləşdirilməmiş 
ağırlaşmalarla 
.9 ağırlaşmalarsız 
E10
İnsulindən asılı ŞD 
E11  
İnsulindən asılı olmayan ŞD 
E12  
Qeyri-kafi qidalanma ilə bağlı ŞD 
E13  
ŞD-nin digər dəqiqləşdirilmiş formaları 
E14  
Dəqiqləşdirilməmiş ŞD 
O24  Hamiləlik dövründə ŞD 
R73.0  Qlükozaya 
qarşı tolerantlığın pozulması 
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.

---

9
ŞD RİSK FAKTORLARI VƏ SKRİNİNQİ 
Prediabet və ŞD yaranmasının risk faktorları
► 
Yaşın >45 olması 
► 
Ailədə diabet xəstəliyi (birinci dərəcəli qohumluq) 
► 
Ürək-damar xəstəliyi 
► 
Çəkinin artıqlığı və ya piylənmə (çəkinin ideal bədən çəkisindən ≥20% 
artıq olması və ya bədən kütləsi indeksi ≥25 kq/m
2
) 
► 
Az hərəkətli həyat tərzi 
► 
Bəzi etnik qruplara mənsubiyyət: Latın Amerikası mənşəli, qaradərili, 
Asiya mənşəli amerikalılar, amerika hinduları və ya Sakit okean 
adalarında yaşayanlar. 
► 
Əvvəllər qlükoza tolerantlığında və ya acqarına qlükozanın 
səviyyəsində dəyişikliklərin olması 
► 
Hipertenziya (AT ≥140/90 mm c.süt.) 
► 
Triqliseridlərin səviyyəsinin artması (≥ 250 mq/dl və ya 2,82 mmol/L), 
yüksək sıxlıqlı lipoproteidlərin konsentrasiyasının aşağı olması (
≤40 
mq/dL və ya 0,90 mmol/L) 
► 
Hestasiya diabetinin olması 
► 
Yenidoğulmuşun çəkisinin >4 kq olması
► 
Yumurtalığın polikistozu sindromu (YPKS) 
► 
Psixi xəstəliyin olması